Prof. Dr. Kurtuluş Kayalı’nın sinemamızda Türk düşüncesinin izini sürdüğü ‘Türk Sineması’ kitabından, Ocak 2023 itibariyle telifi serbest kalan Memduh Şevket Esendal’ın aslına sadık tefrikalarından yayıma hazırlanan romanlarına, öne çıkan kitapları KARAR okurları için derledik.
SALİHA SULTAN
Türk düşünce tarihi, sosyolojisi, tarihçiliği, edebiyatı ve sineması üzerine birçok çalışmaya imza atan Prof. Dr. Kurtuluş Kayalı’nın sinema alanında ezberleri bozacak ‘Türk Sineması’ kitabı Vakıfbank Kültür Yayınları tarafından yayımlandı. ‘İliklerimize İşlemiş Rumuza Sinmiş Bir Sanat Pratiği’ alt başlığı ile yayımlanan kitapta Kayalı’nın Türk sinemasının dünü, bugünü ve geleceği üzerine yılların birikimiyle farklı zamanlarda kaleme aldığı eleştirel makaleleri yer alıyor.
Prof. Dr. Kurtuluş Kayalı
Kayalı, yedi bölümden oluşan kitaptaki sunuş metninde şu ifadeleri kullanıyor: “Türk sineması üzerine düşünmek Türk düşüncesini anlamanın en önemli dayanaklarından biri. Türkiye’de bir zamanlar sinema yok diyenler aynı zamanda düşünce de yok kanaatindeydi. Roman futbol karşılaştırması da aynı mecrada seyretti. Memlekette her alanda yaklaşım farklılaştığı için sinema üzerine bakış da başka bir mecraya girer gibi görünüyor. Bekleyip göreceğiz.” Kayalı kitabında Türk sinemasının Metin Erksan, Şerif Gören, Lütfi Akad, Yılmaz Güney, Zeki Ökten gibi sıra dışı yönetmenlerin yanı sıra, tipik yönetmenlerini de içeren sosyolojik bir manzara sunmanın yanı sıra, gelecekteki araştırmacılar için Türk sinemasında yerleşik yargıları sarsan bir perspektif kazandırıyor.
‘ELEŞTİRMENLERİMİZ BAŞKALARININ AĞZIYLA KONUŞUYOR’
Kayalı, Türk sinemasında eleştiri kültürüne dair görüşlerini de kitabın son sayfalarında kaleme alıyor. Kayalı’nın ‘Elde Fener İlaç İçin Başyapıt Aramaktan Her Şeye Başyapıt Yaftası Yapıştırmaya Yönelme Süreci ya da Türk Sinema Eleştirmeninin Trajik Portresi’ başlıklı yazısında şu satırlar dikkati çekiyor: “Eleştirmenlerin bireysel sesi hemen hiç yok gibidir. Bunlar yerli filmler hakkında derinlikli metinler yazamamaktadırlar. Yabancı film örnekleri konusunda ciddi metinler yazmaları ister istemez bir takım düşünceleri akla getirmektedir. Sadece bu durum bile Türk sinema eleştirmenlerinin portresini çizmeyi kolaylaştırabilir. Temel dayanakları en iyimser tahminde Sadoul gibi bir yazarın Dünya Sinema Tarihi ile Nijat Özön’ün Türk Sinema Tarihi ve diğer kitapları ve düşünsel estetik anlamda günün ortalamasıdır. Yani hemen hiçbiri düşüncelerine kendi şahsi damgasını katamamakta ve hep başkalarının ağzıyla konuşmaktadır.”
TELİF SÜRESİ BİTEN ESENDAL’A ASLINA SADIK BASKI
Kitaplarındaki telif hakkı Ocak 2023 itibari ile kalkan Memduh Şevket Esendal’ın üç romanı Kırmızı Kedi Yayınları’ tarafından asıllarına sadık kalınarak yeniden basıldı. Yazarın ‘Meslek’ gazetesinde 1924-1925 yılları arasında Mustafa Memduh müstearı ile yayımlanan ilk romanı ‘Miras’ Burcu Aksal tarafından gazetedeki neşrine sadık kalınarak yayıma hazırlandı. Esendal’ın en önemli romanı olan,1942 CHP Roman Yarışması’nda ödül alan ‘Ayaşlı ve Kiracıları’ romanı da Cihat Baker tarafından 1934 tarihli ilk baskısı esas alınarak hazırlandı. Yazarın ölümünden yaklaşık 30 yıl sonra yayımlanan üçüncü ve son romanı ‘Vassaf Bey’ ise Cafer Özdemir tarafından notlandırılarak okura sunuldu.
BU KİTAP SAĞLIK ÇALIŞANLARINA İTHAF EDİLDİ
‘Borges Çetesi’ romanıyla tanınan Hakan İşçen’in karantina döneminde gün gün tuttuğu şiirsel notlarından oluşan ‘Yaşamak da Bulaşıcı Olsa’ kitabı Simurgart Yayınları tarafından okura sunuldu. İşçen’in pandemideki ilk sağlık şehidimiz olan Prof. Dr. Cemil Taşçıoğlu başta olmak üzere, tüm sağlık emekçilerine ithaf ettiği kitap, toplumsal bellek yaratmak adına tarihe düşülen şiirsel bir kayıt. Yazar bu mücadelede hayatını kaybeden ve savaşanlar için bir saygı duruşu mahiyetindeki kitabında şu dizeleriyle selamlıyor sağlık çalışanlarını:
“İstanköylü Hipokrat,
Gökova semalarından bakıyorsa Anadolu’ya
talebeleriyle gurur duyuyor olmalı:
O kadim yemin
bu sinsi düşman karşısında dahi
bu topraklarda asla bozulmadı…”
‘TEĞET GEÇEN HAYATLAR’A ODAKLANAN SATIRLAR
Türk edebiyatının usta kalemlerinden Mario Levi'nin son romanı ‘Ayçiçekleri Her Gece Bir Yalnızlığa Bakar’ Everest Yayınları’ndan çıktı. Levi, ‘Teğet Geçen Hayatlar’ adını verdiği üçlemenin ilk romanı olan eserinde, aşk, aidiyet, aile gibi temel taşları özenle yoklayarak yeni çağın ve kentli insanın çıkmazlarına odaklanıyor. Romanda, hiçbir romancının sahip olamadığı gizemli bir yetiyle ödüllendirildiğini fark eden ünlü bir köşe yazarı, zamanla yol arkadaşlarına dönüşen kahramanları sayesinde, ilmek ilmek ördüğü hikayenin kendi ruhuna da ışık tuttuğunu görüyor.
POLİSİYENİN KRALİÇESİ’NİN SIRLARINA AÇILAN SOLUKSUZ BİR MACERA
Kayahan Demir’in polisiye serisinin yeni kitabı ‘Pera Palas’ta Onbir Gece’ Genç Timaş etiketiyle raflarda. Yazar, yeni kitabının merkezine meşhur polisiye yazarı, nam-ı diğer ‘Polisiye Kraliçesi’ Agatha Christie’nin geçmişte onbir gün ortadan kaybolmasını koyuyor. Kitabın ana karakteri olan ünlü polisiye yazarı Christie, İstanbul’da yaşadıklarını kurgusal bir anı olarak kaleme alırken, serinin sevilen karakterleri Dedektif Milas ve yardımcısı Engin d, serinin beşinci kitabında kaldıkları yerden okurla buluşmaya devam ediyor. Pera Palas’ta Onbir Gece, geçmiş ve anılar çerçevesinde, sürükleyici bir polisiye kurgusu.
