Almanya, İsrail’in katlima varan saldırıları karşısında Filistin’den yana tavır alan bütün sanatçılara baskı uyguluyor. Sanat dünyasında ifade özgürlüğünün engellendiği ülkede, son olarak Yahudi sanatçı Candice Breitz’in bir müzedeki sergisi, İsrail’e yönelik her eleştirinin antisemitizm olarak değerlendirilmesini reddeden bir bildiriye imza attığı gerekçesiyle iptal edildi.
SALİHA SULTAN
İsrail’in Gazze’deki katliamlarına tam destek veren Almanya’da, Filistin yanlısı sanatçıların çalışmaları bir bir iptal ediliyor. Frankfurt Kitap Fuarı’nda Filistinli yazarın ödül törenini iptal ederek sürecin ilk skandalına imza atılan ülkede şimdi de Filistin yanlısı Yahudi sanatçılara baskı başladı. Saarland Müzesi Modern Galerisi, Yahudi sanatçı Candice Breitz’in 2024’te yapılması planlanan sergisini, sanatçının İsrail’in hava saldırılarında binlerce kişinin öldüğü Gazze’de yaşanan şiddete ilişkin tepkileri nedeniyle iptal etti.
Müze iptal gerekçesinde sanatçının sergisini ‘Hamas’ın İsrail devletine karşı saldırganlığı sırasında medyada tartışmalı açıklamalarıyla yer aldığı haberler nedeniyle” iptal ettiğini açıkladı. Breitz, İsrail’in Filistin’deki saldırıları sonrası Almanya Devleti’nin Filistinlilere dönük tavrına tepki gösteren bir bildiri yayımlayan 100 Yahudi sanatçı arasındaydı. Yahudi sanatçılar bildiride Türk ve Arapların yaşadığı Neukölln şehrinde çevik kuvvet ekiplerinin devriye gezerek, Filistin için destek gösterisi yapanları tutukladıkları belirtilerek, “İsrail’e yönelik her türlü eleştirinin antisemitizm olarak değerlendirilmesini reddediyoruz” ifadeleriyle, Almanya’yı özgürlükleri kısıtlamaktan vazgeçmeye çağırmıştı.
BREITZ: KURUMLAR PARMAK SALLAMAK İÇİN SIRAYA GİRDİLER
Müzenin sergisinin iptal ettiğini gazetelerden öğrendiğini açıklayan Yahudi sanatçı Breitz, iptale ilişkin açıklamasında, Amerikalı filozof Susan Neiman’ın, ekim ayında Almanya’nın duruşuyla ilgili yazdığı bir makalede ‘McCarthycilik’ kavramını kullandığını hatırlatarak, şu ifadeleri kullandı:
“McCarthyciliğin tüm tezahürlerinde olduğu gibi, dünya görüşleri Alman bağlamında uygunsuz veya rahatsız edici olan bireylerin kenara itilmesi, damgalanması ve ihbar edilmesi, korkudan, kişinin kendisinin antisemit olarak ifşa edilebileceği korkusundan kaynaklanmaktadır. Nihayetinde söz konusu olan, Yahudi veya İsraillilerin Almanya’da daha güvenli bir şekilde yaşamasını sağlamaya yönelik samimi bir arzudan ziyade Alman hassasiyetleridir.” Sanatçı, serginin iptal edilmesini ise ‘Yahudi düşmanlığı’ olarak tanımlayarak, “Bu ülkede son haftalarda, aylarda ve yıllarda sanatçılara, şairlere, müzisyenlere, tiyatroculara ve romancılara karşı verilen diğer pek çok benzer karar gibi, bu da Almanları Yahudi halkının ne yapabileceği konusunda yargılayıcı bir konuma getiren bir karardır. Bırakın medeni konuşmayı, yasal prosedüre izin vermeden söyleyin ve/veya düşünün, ‘kanguru mahkemeleri’ büyük ölçüde bu şekilde çalışır.”
Breitz, ayrıca Holokost tarihine imza atan Almanya’daki durumun ‘korku ve kınamanın yönlendirdiği zehirli bir iklime’ dönüştüğünü, kurumların ve bireylerin antisemitik olarak algıladıkları kişilere parmak sallamak için sıraya girdiklerini kaydetti. Breitz’in atıfta bulunduğu ‘McCarthycilik’ ya da ‘İkinci Kızıl Panik’, 1940’lı yılların sonunda başlayıp 1950’li yılların sonuna değin ABD’de süren antikomünist kuşkuculuğa deniliyor. ‘İkinci Kızıl Tehlike’ olarak da anılan terim, adını ABD senatörü Joseph McCarthy’den alıyor.
Breitz’in sergisinin iptali, 7 Ekim’den bu yana Almanya’da bir Yahudi sanatçının antisemitizm suçlamasına maruz kaldığı ilk olay oldu. Almanya’nın sanat kurumlarının çalışmalarında artık sanatçının çalışmaları yerine sosyal medyadaki paylaşımlarını, imzaladığı bildirileri baz alması ise ülkenin sanat ikliminde tedirginliğe neden oluyor, birçok sanatçı ülkede ‘ifade özgürlüğü’nden söz edilemediğini dile getiriyor.
Sharon Dodua Otoo
İNGİLİZ YAZARIN DA ‘İSRAİL BOYKOT’U ÖDÜLÜNÜ ASKIYA ALDI
Almanya’da Filistin yanlılarına yönelik bir skandal da Bochum Belediyesi’nden geldi. Belediye, bu yıl İngiliz yazar Sharon Dodua Otoo’ya vereceği ‘Peter Weiss Ödülü’nü askıya aldı. 2016 yılında Almanca dilindeki ilk kısa öyküsü ile ülkede Ingeborg Bachmann Ödülü’ne de layık görülen Otoo’ya verilecek ödülün askıya alınma kararının, yazarın İsrail’e boykot kampanyasını desteklediği gerekçesiyle alındığı açıklandı.
Belediye, yazılı basın açıklamasında, 10 Kasım’da yapılan oylamada bu yılki ödülün yazar Otoo’ya verilmesinin kararlaştırıldığı hatırlatıldı, ancak Otoo’nun, İsrail’e karşı boykot ve yaptırım çağrısında bulunan bir kampanyaya destek verdiğinin iddia edilmesi üzerine kararın askıya alındığı ve iddiaların incelendiği belirtildi. Yayıncısının şu an Avustralya’da olduğunu açıkladı yazardan ise konuya ilişkin bir açıklama gelmedi.
ÜLKEDE İSRAİL’İN KATLİAMLARINI KINAYAN YANIYOR
Almanya’nın sanat kurumları, 7 Ekim’den beri Filistin yanlısı açıklamalar yapan kişilerin yer aldığı bütün sanat çalışmalarını iptal ediyor. Olayların başında Frankfurt Kitap Fuarı’nda Filistinli yazar Shibli’nin ödül töreninin iptal edilerek büyük bir skandlara imza atılan Almanya’da peşinden Filistinli sanatçı Emily Jacir’in de, Berlin’de yapmayı planladığı konuşmanın iptal edilmişti.
Kasımda Alman Fotoğraf Bienali’nde Bangladeşli Shahidul Alam, Tanzim Wahab ve Munem Wasif’in sergileri sanatçılarının sosyal medyada İsrail’in Filistin’de soykırım yaptığını yazdıkları için iptal edilerek, bu ifadenin ‘Yahudi karşıtı’ olduğu kaydedilmişti. Essen’deki Folkwang Müzesi de bir sergisinin küratörü olan Anais Duplan’ın Filistin’in kurtuluşu çağrısında bulunmasının ardından sergisini iptal ederek bir başka skandala imza atmıştı. Almanya’nın bienal tarzındaki en büyük sergisi Documenta da, 2027 edisyonunun seçici kurulunun tüm üyelerinin istifa etmesiyle çalkalandı.
Ülkenin en büyük sanat sergisi Documenta’nın Hintli bir üyesinin 2019’da Filistin yanlısı bir bildiriyi imzaladığının ortaya çıkmasının ardından, Documenta yönetimi üyesini kınarken, Alman Kültür Bakanı Claudia Roth da yönetimi verdiği fonu geri çekmekle tehdit etti. Yaşananların ardından görevinden istifa eden Hintli şair Ranjit Hoskote ise “Kanguru mahkemesine maruz kaldım” açıklaması yapmıştı.
