Mide veya bağırsak hastasısınız ya da diyabetsiniz. Eğer bunun gibi bir kronik rahatsızlığınız var ve oruç tutmak istiyorsanız Dr. Aytaç Karadağ, mutlaka doktorunuza başvurmanızı öneriyor. Karadağ’ın tüm hastalıklar için önerisi ise 2 litre su içilmesi ve hafif yenilmesi.
Kalpten mideye, astımdan migrene kronik bir hastalığınız varsa “Ben her sene oruç tutuyorum, bir şey olmuyor” demeyin, uzun yaz günlerinde oruç tutmak için doktorunuzun mutlaka onayını alın. Acıbadem Üniversitesi Atakent Hastanesi iç hastalıkları uzmanı Dr. Aytaç Karadağ, Türkiye’de ortalama yaşam süresinin 78 yıla çıkması ve ‘geriatrik popülasyon’ olarak adlandırılan 65 yaş üstündeki kişilerin oranının yüzde 8.3’e yükselmesi nedeniyle kronik hastalıkların sayısının arttığını söylüyor. Karadağ “Çocuklar, hamileler, yaşlılar ve kronik hastalığı olanlar uzun süreli açlığa ve sıvı kaybına karşı daha duyarlıdır. Yaz orucu gibi uzamış açlık dönemlerinde metabolik hızımız yavaşlayacağı için halsizlik, mide boşalmasında yavaşlama, şeker düşüklüğü olmakta; bu durum ise kronik hastalığı olanları olumsuz etkilemektedir. Oruç tutmak için mutlaka kontrolden geçip doktor onayı almalarını öneriyorum” diyor. Karadağ, kronik hastalığı olanlara özel uyarı ve önerilerde bulunuyor...
Mide-bağırsak hastalıkları
Mide-bağırsak problemi olan hastaların büyük bir kısmı iftarı açtıktan sonra hastane acillerine başvurmak zorunda kalıyor. Çünkü hızlı yemek, çok yemek ve yemek sırasında bol su içimi sonrasında mide-bağırsak şikayetlerinin artmasına neden oluyor.
Ne yapmalı?
l Yemek sırasında aşırı su içmeyin. Su içimini saatlere yayın.
l Lifli, sulu, zeytinyağlı, sebzeli Akdeniz tipi beslenin.
l Hızlı yemeyin, besinleri iyi çiğnemeden yutmayın, yemekten sonra hemen yatmayın.
l Aşırı yağlı, baharatlı yiyecekler ve şerbetli tatlılardan kaçının.
l Karnınızda şişkinlik ve gaz varsa süt, süt ürünleri ve glutenden fakir beslenin.
Kalp, yüksek tansiyon
Hipertansiyon hastalarının oruç tutması sakıncalı. Ancak tansiyon hastalığı kontrol altında olanlar ve ek komplikasyonları olmayanlar, doktor kontrolünde ilaç saatleri yeniden düzenlenerek oruç tutabilir.
Ne yapmalı?
l Tansiyonunuzu gün içinde daha sık kontrol edin ve herhangi bir sıkıntı hissettiğinizde mutlaka sağlık kuruluşuna başvurun.
l İlacınızı içmeyi ihmal etmeyin.
l Öğle saatlerinde sokağa çıkmayın.
l İftar ile sahur arasında en az susamamış olsanız bile 2 litre su için.
l Tuzlu peynir, tuzlu zeytin, turşu, maden suyu, beyaz ekmek gibi besinlerden kaçının.
Solunum sistemi hastalıkları
Nefes açıcı spreyler, buhar tedavileri akciğerden emilemediği, sistemik dolaşıma katılamadığı için orucu bozmuyor. Astım, KOAH hastaları reflüye karşı önerilere uymadığında kuru öksürük ve nefes darlığı atakları artabiliyor.
Ne yapmalı?
l Öğle sıcağında evden dışarı çıkmayın, açık renkli ve geniş kıyafetler giyin.
l Kendinizi yormayın. Eve gelince ılık suyla duş alın; gün içinde boyun, el bilekleri, alın ve ensenizi suyla serinletin. l Sahur ve iftardan hemen sonra uzanmak reflüyü artırdığından hemen yatmayın. l Hızlı ve fazla yemek reflüye yol açtığından yavaş ve lokmaları iyi çiğneyerek yiyin, midenizi suyla doldurmayın. İftarla sahur arasında saatlere yayarak mutlaka 2-2.5 litre su için.
Diyabet
Tip 1 ve tip 2 diyabet hastaları doktorlarına danışarak oruç tutabilir. Sabah aç karnına ilaç kullanan diyabet hastalarının hipoglisemi riskinden dolayı doktor kontrolünde açlık şeker hapı değiştirilmeli.
Ne yapmalı?
l İftar ve sahurda karbonhidratla yağdan zengin beslenmeyin. l Yumurta, süt, tuzsuz peynir gibi düşük glisemik indeksi olan, kana yavaş salındığı için kan şekerinin düşmesini engelleyen gıdalar tüketin. l Pide, makarna, pilav gibi kan şekerini hızlı yükseltip düşüren besinlerden kaçının. l İftar ve sahur arasında, saatlere yayarak mutlaka en az 2 litre su için. l İftardan sonra tatlı yeme isteği olduğunda en az bir saat bekleyin. Şerbetli tatlılardan kaçının. Şekeri azaltılmış sütlü tatlı tercih edin.
Böbrek hastalıkları
Yaz oruçları, hem aşırı sıcaklara bağlı su kaybının fazla olması hem de uzun açlık süresince vücuda su alımının azalması nedeniyle böbrek sağlığını etkiliyor. Evre 1-2-3 böbrek yetmezliği hastaları çok sıvı alabiliyorsa ve eşlik eden hastalığı yoksa kreatinin, üre kontrolü yapılarak oruç tutabilir. Ancak diyalize giren evre 5 ve diyaliz hazırlığı yapılan evre 4 hastalarının mutlak surette oruç tutması sakıncalı.
Ne yapmalı?
l Doktorunuz onay veriyorsa, kreatinin ve üre düzeylerine baktırarak oruç tutabilirsiniz. Ancak testlerin Ramazan süresince en az bir defa tekrarlanması gerekir. l Sıvı alımına dikkat edin, iftar ile sahur arasında saatlere yayarak mutlaka en az 2 litre su için.
Migren
Migren hastalarında uyku ve yemek düzenine riayet edilmesi, sahura kalkılması, migreni artıran yiyeceklerden uzak durulması halinde baş ağrısı atakları seyrekleşirse oruç tutulabilir.
Ne yapmalı?
l Doktorunuz oruç tutabileceğiniz konusunda onay verdiyse ilaçlarınızı Ramazan’a göre ayarlayarak düzenli için. l İftarla sahur arasında bol su tüketin. l Düzenli uykunuzu almaya özen gösterin. l Açlıkla birlikte artacak stres, migren atağına yol açacağı için oruçluyken, gün içinde stresi minimalize edecek şekilde hayat tarzınızı düzenleyin. l Migreni tetikleyen, özellikle koruyucu madde bulunan sosis, salam, sucuk gibi şarküteri ürünleriyle çikolata, turşu, kabuklu çerezler gibi besinlerden uzak durun.