Süre sınırı olan bir diyetle istediğiniz her şeyi belirli saatler arasında yiyorsunuz. Tek kuralı 12 saat boyunca ağzınıza tek lokma koymamanız. Uzmanlar bu beslenmenin diyabet ve kan basıncına iyi geldiğini, uzun bir yaşamın kapısını araladığını söylüyor.
ELİF KİRAZ / İSTANBUL
Kalori saymayı bırakın, saat saymaya başlayın.” Araştırmacıların diyabeti önleyici ve ömrü uzatıcı bir araç görüp üzerinde çalıştığı süre sınırlı diyetin konsepti bu. Bu beslenme tarzında istediğiniz her şeyi, dilediğiniz kadar yiyebilirsiniz fakat istediğiniz zaman değil. Günlük besin tüketimi en fazla 12 saatlik bir zaman dilimi içinde yapılmalı, ideal olarak ise 8-10 saat içinde. Yemek yiyeceğiniz saatleri kendiniz seçebilirsiniz. Ama tabii abur cubur yemek yasak. Yeme-içme sınırlamalarının olmamasına rağmen, yapılan çalışmalara göre süre sınırlı diyeti benimseyenler daha az yiyor ve sonuç olarak kilo veriyor. Çalışmalara göre 12 saat boyunca bir şeyler yememek kan basıncını ve glikoz seviyesini düzenliyor, aynı zamanda yaşlanmayı geciktirmeye bağlı fizyolojik değişikliklere de neden oluyor. Araştırmacılar vücudun bu metotla besinleri daha etkili sindirdiği görüşünde.
San Diego’daki Salk Biyoloji Çalışmaları Enstitüsü’nden Prof. Satchidananda Panda, süre sınırlı beslenmenin etkilerini ilk olarak farelerde gözlemledi. 2015’te çalışmalarını insanları da kapsayacak şekilde genişleterek kendi oluşturduğu ‘Benim Sirkadyan Saatim’ adlı akıllı telefon uygulaması üzerinden 156 kişiyi takip etti. Panda’nın gözlemlerine göre uygulamayı kullananların yarısından fazlası beslenmelerini 15 saate yayıyor, yalnızca yüzde 10’u tavsiye edilen 12 saat içinde yiyordu. ‘Hücre Metabolizması’ dergisinde yayımlanan bulgular yemelerini 15 saatten fazlaya yayan 8 kilolu kişinin, 4 ay boyunca yemelerini 10 saatlik bir zaman dilimine sınırlamasının ardından kilolarının yüzde 4 azaldığını gösterdi. Bir yılın ardından ise bu 8 kişi zorunda olmamalarına rağmen diyeti sürdürdüklerini ve kilo vermeye de devam ettiklerini belirtti. Panda “Hepsi daha iyi uyuduklarını ve gün içinde de daha enerjik hissettiklerini söyledi. Aslında onlar yalnızca daha az ‘aç’ hissediyorlardı” dedi. Fareler üzerinde yapılan çalışmalarda yarım gün boyunca hiçbir şey tüketilmediği zaman vücudun hücre yenilenmesi için bileşen üretmeye, besin maddelerindeki renklendirici ve toksinleri ayrıştırmaya veya mide dokusundaki zarar görmüş DNA’yı onarmaya daha fazla vakit ayırdığı gözlemlendi. Aynı zamanda süre sınırlı diyetin meme kanseri riskini azalttığına dair bazı bulgular da mevcut.
Kaliforniya’daki Mercy Medikal’de aile hekimi olan Julie Shatzel, Panda’nın 2012’de yaptığı fareler üzerindeki çalışmayı tesadüfen incelemesinin ardından süre sınırlı diyeti desteklemeye başladığını belirtti. Fazla kilolu hastalarına beslenme faaliyetlerini günde 11-12 saatlik bir süre zarfı içinde yapmalarını tavsiye etti ve o zamandan beri de yüksek kan basıncı veya şekere sahip hastalarına da aynı metodu öneriyor. Shatzel “Çoğu hastam kan basıncını düzenleyen ilaçlar kullanmayı bıraktı. Hatta başlangıç seviyesindeki şeker hastalığının ortadan kaybolduğu vakalar bile oldu” diye konuştu. Avustralya’daki Adelaide Üniversitesi’nden Doç. Leonie Heilbronn, süre sınırlı diyetin etkilerini 16 aşırı kilolu ve diyabet riski taşıyan hasta üzerinde takip etti. Heilbronn’un hastaları iki farklı program takip etti; 08.00-17.00 veya 12.00-21.00 saatleri arasında beslendi. İlk program bir hafta boyunca, sonra iki haftalık bir aranın ardından diğer program da bir hafta takip edildi. Heilborn “Her iki programda da besinlerin kan şekerine etkisi düzenlendi” dedi.
Alabama Üniversitesi Beslenme Bilimleri Bölümü doçentlerinden Courtney Peterson, diyabet riski taşıyan 8 hasta üzerinde yaptığı bir çalışmadan benzer bulgular elde etti. Hastalar 5 hafta boyunca günlük beslenme faaliyetlerini 6 saat içinde gerçekleştirdi, sonraki 5 hafta ise aynı besin maddelerini 12 saat içinde tüketti. Peterson’a göre araştırmacılar hastaların kan şekeri seviyesinde bir değişiklik gözlemlemedi fakat insülin direnci ve kan basıncı olumlu şekilde sonuçlandı. Illinois Chicago Üniversitesi’nden beslenme uzmanı Doç. Krista Varady, yaptığı üç ay süren çalışmada 50 obez kişiyi sıkı bir ‘8 saat diyeti’ne soktu. Varady, 10.00-18.00 saatleri arasında 300 veya daha az kalori tüketen katılımcıların yaklaşık 3 buçuk kilo verdiğini söyledi. Verilen kilolar ise yağdan gitmişti. Varady “Bence süre sınırlı diyetin gücü onun basitliğinden geliyor” diye konuştu.
