Rusya sınırları içerisinde bulunmasından dolayı dış işlerinde Rusya'ya bağlı fakat iç işlerinde bağımsız olan Başkurdistan Cumhuriyeti, 1917 yılında kuruldu. Sovyetler Birliği'nin dağılma sürecine girdiği dönemde Başkurdistan yönetimi 11 Ekim 1990 tarihinde bağımsızlık ilan etse de daha sonra bundan vazgeçerek SSCB'nin devamı olacak Rusya'ya bağlı olduğunu bildirdi. Başkurdistan'da 11 Ekim günü Cumhuriyet Bayramı olarak kutlanıyor. İşte, Başkurdistan hakkında bilgiler...
Başkurdistan Cumhuriyeti, idari açıdan üniter bir yapıya sahiptir. Devletin temel işleyişindeki üç ana erk; yasama, yürütme ve yargı dikkate alındığında, yerel yönetimlerin hemen hemen herhangi bir gücü yoktur. İllerin ve diğer birimlerin yönetimi, merkezi yönetimden sonra gelir. Yerel yönetimler yalnızca bulundukları yerde hizmet vermek amacıyla kurulmuş durumda. 54 il içerisinde büyükşehir olan 8 kent ise şöyle: Ufa, Sterlitamak, Salavat, Neftekamsk, Oktyabrski, Kumertau, Sibay, Ağizel.
BAŞKURDİSTAN HAKKINDA BİLGİLER
Başkurdistan, Rusya sınırları içinde yer alan özerk bir cumhuriyettir. İç işlerinde bağımsız, dış işlerinde Rusya'ya bağlıdır. İdil Nehri ile Ural Dağları arasında yer alır.
Başkurdistan Cumhuriyeti'nin başkenti Ufa şehridir. 2010 nüfus sayımı itibarıyla 4 milyon 72 bin 292 nüfusa sahip Başkurdistan, Rusya'nın en kalabalık özerk cumhuriyetidir.
28 Kasım 1917 tarihinde kurulan Başkurdistan, 20 Mart 1919 yılında Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ndeki ilk özerk sosyalist cumhuriyettir.
Başkurdistan Anayasası ve Rusya Federasyonu Anayasası uyarınca, Başkurdistan bir devlettir, ancak egemenliği yoktur. Başkurdistan hükümeti, 11 Ekim 1990 tarihinde Başkurdistan Devlet Egemenlik Bildirgesi'ni ilan ederek Sovyetler Birliği'nden ayrılarak bağımsız bir ülke olduğunu duyurdu. Fakat kısa süre içerisinde bu karardan vazgeçerek SSCB'nin devamı olan Rusya'ya bağlı özerk bir devlet oldular. 11 Ekim günü Başkurdistan'ın 'Cumhuriyet Bayramı' olarak ilan edildi.
Başkurdistan Cumhurbaşkanı, dört yıllık dönem için halk tarafından seçilir. Cumhuriyet Anayasası'na göre cumhurbaşkanı, ülke halkının ve vatandaşlarının haklarını ve özgürlüklerini garanti altına almakla, Başkurdistan Cumhuriyeti'nin ekonomik ve siyasi çıkarlarını korur ve kendi toprakları içerisinde meşruiyeti ve düzeni güvence altına almakla yükümlüdür.
Başkurdistan Cumhuriyeti meclisi, kısaca 'Koroltay' olarak bilinen bir parlamentodur. Meclis üyeleri, her beş senede bir halk tarafından seçilir. Meclisin 110 tane milletvekili vardır. Mevcut Anayasa ise 24 Aralık 1993 tarihinde yürürlüğe girdi.
Başkurdistan, Türki cumhuriyetlerden biridir ve Başkurt halkı Türk boyundan gelir. Fakat Başkurt yönetimi, 2015 yılında Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı'ndan çıkma kararı aldı.
BAŞKURDİSTAN NEREDE?
Ülke, Asya ile Avrupa'nın birleştiği bölgede yer alır. Başkurtistan Cumhuriyeti, Güney Urallar'dan batıya doğru, Ağızel ve Kama nehirlerine kadar uzanır. Federasyon içinde Sverdlovsk Oblastı ve Perm Krayı (kuzey); Udmurtya Cumhuriyeti (kuzeybatı); Tataristan Cumhuriyeti (batı); Orenburg Oblastı (güney/güneybatı), Çelyabinsk Oblastı (doğu) ile komşudur. Güney yönünde Kazakistan ile Başkurdistan arasında Orenburg Oblastı yer almaktadır. Ülkenin yüzölçümü 143,6 bin km2'dir. Türkiye'nin yüzölçümü ise 783.562 km2'dir,
BAŞKURDİSTAN'IN HARİTADAKİ YERİ
GOOGLE HARİTALAR'DA GÖRÜNTÜLEMEK İÇİN TIKLAYIN
DÜNYADA KAÇ TÜRKİ CUMHURİYET VAR?
Dünya üzerinde şu an 7 bağımsız Türk cumhuriyeti bulunuyor. O ülkeler şöyle:
* Türkiye
* Azerbaycan
* Kazakistan
* Kırgızistan
* Özbekistan
* Türkmenistan
* Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
Bunun dışında bağımsız olmayan özerk Türki cumhuriyetler vardır. Bunların çoğu Rusya sınırları içerisinde. Özerk Türki cumhuriyetlerde Türk halklarının çeşitli grupları hayat sürüyor.
Bugün bağımsız olan Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan daha önce Sovyetler Birliği sınırları içinde özerk ülke olarak yer alıyordu.
Bağımsız Türk cumhuriyetlerinin dünyadaki konumu
TÜRK HALKLARININ YAŞADIĞI ÖZERK BÖLGELER
* Sincan Uygur Özerk Bölgesi: Doğu Türkistan, Çin'e bağlı özerk cumhuriyettir. Gayriresmi bayrağı Gökbayrak'tır. Nüfusun yüzde 61.14'ünü Uygurlar, Salarlar ve Yugurlar gibi Türk halkları oluşturur. Bölgedeki Türkler arasında İslam dini yaygındır.
* Gagavuzya: Moldova'ya bağlı bir özerk cumhuriyettir. Nüfusun yüzde 82,1'ini Gagavuz Türkler'i oluşturur. Gagavuzlar arasında Hristiyanlık dini yaygındır.
* Karakalpakistan: Özbekistan'a bağlı bir özerk cumhuriyettir. Karakalpaklar'ın nüfusa oranı yüzde 32'dir. Bunun dışında bölgenin yüzde 32'sini Özbekler, yüzde 25'ini de Kazaklar oluşturur.
* Nahçıvan: Azerbaycan'a bağlı özerk cumhuriyettir. Türkiye ile sınırı vardır. Nüfusun yüzde 99'unu Azerbaycan Türkleri oluşturur.
BAĞIMSIZ OLMAYAN ÖZERK TÜRKİ CUMHURİYETLER
* Tataristan: Nüfusun yüzde 56,3'ünü Türk halkları oluşturur. Tatarlar'ın oranı yüzde 53,2, Çuvaşlar'ın oranı ise yüzde 3,1'dir. Tatarlar arasında İslam, Çuvaşlar arasında Hristiyanlık dini yaygındır.
* Başkurdistan: Nüfusun yüzde 57,6'sını Türk halkları oluşturur. Başkurtlar'ın oranı yüzde 29.5, Tatarlar'ın oranı yüzde 25,4, Çuvaşlar'ın oranı ise yüzde 2,7'dir. Başkurtlar ve Tatarlar arasında İslam, Çuvaşlar arasında Hristiyanlık dini yaygındır.
* Çuvaşistan: Nüfusun yüzde 67,7'sini Çuvaş Türkleri, yüzde 2,8'ini ise Tatar Türkler'i oluşturmaktadır. Çuvaşlar arasında Hristiyanlık, Tatarlar arasında İslam dini yaygındır.
* Tuva: Nüfusun yüzde 82'sini bir Türk halkı olan Tuvalar oluşturur. Tuvalar arasında Budizm ve Tengricilik dini yaygındır.
* Yakutistan: Nüfusun yüzde 51'ini Türk halkları oluşturur. Yakutlar'ın oranı yüzde 49,9, Dolganlar'ın oranı 0,2, Tatarlar'ın orası ise 0.7'dir. Bölgedeki Türkler arasında Hristiyanlık ve Tengricilik dini yaygındır.
* Altay: Nüfusun 40,7'ini Türk halkları oluşturur, Altaylar'ın oranı yüzde 34,5, Kazaklar'ın oranı ise yüzde 6,2'idir. Bölgedeki Türkler arasında Şamanizm'in yanı sıra Tengricilik, Burhancılık ve Hristiyanlık da yaygındır.
* Balkar: Asıl adı Kabardey-Balkarya olup çok uluslu bir yapıya sahiptir. Nüfusun çoğunu Cumhuriyete adını veren bir Çerkes Grubu olan Kabardeyler ve bir Türk halkı olan Balkarlar oluşturmaktadır. Balkarlar'ın nüfusa oranı ise yüzde 11.5'dir. Bölgede İslam dini yaygındır.
* Dağıstan: Halkın yaklaşık yüzde 25'ini Türk halkları olan Kumuklar, Azeriler ve Nogaylar teşkil eder. Kafkasya Avarları'nın kökeni tartışmalıdır. Dağıstan'da Kumukların kullandıkları gayriresmi bayrak. Bölgede çeşitli Türk halkları ve Kafkasya halkları yaşamaktadır. Bu halkların arasında İslam dini yaygın olup, nüfusun yüzde 90'ı Müslümanlar'dan oluşmaktadır.
* Hakasya: Hakaslar nüfusun yüzde 12'sini oluşturmaktadır. Hakas Türkler'i arasında Hristiyanlık yaygındır.
* Karaçay: Asıl adı Karaçay-Çerkesya olup çok uluslu bir yapıya sahiptir. Nüfusun çoğunu ülkeye adını Çerkesler ve bir Türk halkı olan Karaçaylar oluşturmaktadır. Türk halklarının nüfusa oranı yüzde 44,3 olup bunun yüzde 41'i Karaçay, yüzde 3,3'ü ise Nogay'dır. Bölgede İslam dini yaygındır.
DÜNYADA KAÇ TÜRK VAR?
Türk halkları, Avrasya'da geniş bir coğrafyada dağınık olarak yaşayan ve Altay dilleri ailesinin bir alt kolunu oluşturan Türk dillerinin çeşitli konuşan etnik Türk gruplarıdır. Dünyada 200-250 milyon arasında Türk bulunduğu ve bu nüfusun yaklaşık üçte birinin Türkiye'de yaşadığı düşünülmektedir.
