Suriye’de 8 yıldır devam eden iç savaşta kritik bir aşamayı temsil eden güvenli bölge görüşmeleri sürerken Moskova destekli Şam ‘öldüre öldüre ilerleme’ planını işletiyor. Dikkatlerin Ankara mutabakatına çevrilmesini fırsat bilen Esad, 4 milyon sivilin yaşadığı İdlib’i bayramda da hedef aldı. Sivillerin yaşadığı bölgeye yönelik bombardımanda üç çocuk hayatını kaybetti.
Suriye’de Rejim ve destekçilerinin, Han Şeyhun ilçesi, Temaniye beldesi, Salihiyye, Kefersecne, Medaya ve Ermanaya köylerine, Hama’nın kuzey kırsalında Kefer Zita, Latamine ilçelerine ve Latmin köyüne kara ve hava saldırıları sürüyor. Muhaliflere ait uçak gözlemevi ile Sivil Savunma (Beyaz Baretliler) kaynaklarından alınan bilgiye göre, Rus savaş uçaklarının önceki gece geç saatlerdeki bombardımanında İdlib’in Sailihiyye köyünde 3 çocuk hayatını kaybetti.
Suriye’nin kuzeybatısındaki İdlib ili neredeyse iç savaşın başından bu yana muhaliflerin kalesi olarak biliniyor. İç göçle nüfusu 4 milyona ulaşan İdlib’in merkezi, Mart 2015’te muhaliflerin kontrolüne geçti. İdlib, rejimin en yoğun hedef aldığı bölgelerin başında geliyor. Türkiye, Rusya ve İran 4-5 Mayıs 2017’deki Astana toplantısında, İdlib ve çevresini “Gerginliği Azaltma Bölgesi” ilan etti. Rejim güçlerinin ateşkesi sık sık ihlal etmesi üzerine Türkiye ve Rusya ek mutabakata vardı. Rejim güçleri, destekçilerinin yardımıyla 17 Eylül 2018’de Rusya’nın Soçi kentinde imzalanan mutabakata rağmen saldırılarına devam ediyor. Kazakistan’ın başkenti Nur Sultan’da 25-26 Nisan’da Türkiye, Rusya ve İran arasında düzenlenen 12’nci toplantı sırasında artan saldırılar, aynı yoğunlukta sürüyor.
Öte yandan Suriye İnsan Hakları Gözlemevi isimli kuruluş, Esad’a bağlı birliklerle Heyet Tahrir el Şam’ın İdlib kenti ile Lazkiye kırsalındaki çatışmasında 29 asker ile 30 Tahrir el Şam mensubunun hayatını kaybettiğini duyurdu. Ayrıca Suriye jetlerinin Türkiye sınırına yakın İdlib’de düzenlediği hava saldırılarında 3’ü Han Şeyhun’da olmak üzere 6 sivilin yaşamını yitirdiği bildirildi. Heyet Tahrir el Şam, İdlib’in büyük bir kısmı ile Hama ve Lazkiye vilayetinin kırsalında kontrolü elinde bulunduruyor. Rusya ve İran destekli Suriye ordusunun İdlib’i kuşatma girişimi kapsamında son bir haftadır çatışmalar yoğunlaşmış durumda. Diğer şehirlerden kaçanlarla birlikte 3 milyonun üzerinde sivilin yaşadığı, ülkenin kuzeybatısındaki İdlib kenti son aylarda Rusya ve Suriye jetlerince sık sık bombalanıyor. Çatışmaların yoğunlaşması üzerine Şam yönetimi, Türkiye ve Rusya’nın daha önce üzerinde anlaşmaya vardığı ateşkesi yürürlüğe koyduğunu duyurmuştu. Ancak ateşkes birkaç gün içerisinde bozulurken şiddetli çatışmalar yeniden başlamış ve taraflar bu durumdan ötürü birbirini suçlamıştı. Londra merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nin verilerine göre, Rus ve Suriye bombardımanlarında nisan ayından bu yana 790 sivil hayatını kaybetti. Aynı süre zarfında 2 bin civarında savaşçı yaşamını yitirdi bunlardan 900’ünü hükümete bağlı askerler oluşturuyor.
Esed rejimi ve destekçilerinin, Türkiye ve Rusya’nın İdlib mutabakatını imzaladığı 17 Eylül 2018’den beri ateşkesi ihlal ederek gerçekleştirdiği saldırılarda 750 binden fazla sivil yerlerinden edildi. Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR), Esed ve destekçilerinin, İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi’ne 26 Nisan-27 Temmuz’da düzenlediği saldırılarda 208’i çocuk, 140’ı kadın 781 sivilin yaşamını yitirdiğini duyurmuştu.
KİMYASAL DEHŞETİ YAŞAYAN HAN ŞEYHUN YİNE ABLUKADA
Rusya’nın garantörlüğünü yaptığı rejim güçleri, Astana anlaşmalarını hiçe sayarak devam ettikleri yoğun hava ve kara saldırılarıyla daha önce kimyasal silah katliamı yaptıkları İdlib’in Han Şeyhun ilçesinin batısından 5.4 kilometre yakınına kadar ilerledi. Rusya’nın garantörlüğünü yaptığı rejim güçlerinin Astana anlaşmalarını hiçe sayarak yoğun hava ve kara saldırıları sürüyor. Rejim güçleri, karadan İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi’nden yeni yerleşimleri ele geçirmeyi sürdürüyor. Rejim güçleri, İdlib’in güneyinde Hama sınırındaki Habit beldesini ve Sukeyk Tepesi’ni Özgür Suriye Ordusu’ndan (ÖSO) aldıktan sonra Kefer Ayn köyündeki stratejik öneme sahip Tel Teri Tepesi’ni ele geçirdi. Böylece, rejim güçleri, İdlibi’in Han Şeyhun ilçesinin batısından 5.4, doğusundan da 11 kilometre kadar yaklaşmış oldu. Esed rejimine bağlı güçlerin Habit beldesini ele geçirmesiyle Hama kuzeyinde uzun süredir muhaliflerin elinde bulunan Kefer Zita ve Latamine ilçelerinin kuşatma altında kalma riski oluştu. Habit’in, Esed rejimi kontrolüne geçmesiyle bölgedeki çatışmaların seyrinin değiştiğini ifade eden Suriye muhalefeti kaynakları, geçen haftaya kadar rejimin Kefer Zita ve Latamine ilçeleri arasındaki bağlantıyı kesmeyi hedeflediğini ancak Sukeyk Tepesi ve Habit hamlesiyle saldırıların kuşatmaya dönme ihtimalini güçlendirdiğini belirtiyor. Rusya destekli Esed rejiminin ilerlediği bölgede, Morik ilçesinin güneydoğusunda Türk Silahlı Kuvvetlerine (TSK) ait bir gözlem noktası bulunuyor. Muhalifler, saldırıların genişlemesi veya bir kuşatma hamlesinin gerçekleşmesi durumunda Morik’teki gözlem noktasının da kuşatma tehlikesine gireceğini değerlendiriyor.
