Bahar aylarının habercisi oluyor asırlardır aynı yöntemle yapılıyor. 30 Melek tarafından hazırlanan bu tatlının yapımı ise 24 saati buluyor. Kazanlarda kaynatılıp akrabalara, komşulara dağıtılıyor. İlkbaharın müjdecisi “sümelek” herkese ikram ediliyor.
Ahıska Türklerinin baharın gelişini müjdelemek için yaptığı bu tatlı asırlardır aynı yöntemle uygulanıyor. İlkbaharın gelişini kutlamak ve bolluk içerisinde bir yıl geçirmek için yapılan “ sümelek” halkı bir araya getiren önemli bir gelenek olarak sürdürülüyor. Nevruz Bayramı ile başlayıp Nisan ayının sonuna kadar devam eden bu gelenek 8 günlük uzun bir sürece yayılıyor.
SÜMELEK NASIL YAPILIYOR?
Temizlenen buğdayı bir tahtanın üzerine yaydıktan sonra üzerine örterek çimlenmeye bırakılır. 4-5 gün boyunca üzerine su serpilen çimler kıyma makinesi ile çekildikten sonra elde edilen karışım sıkılarak nişastası sıvı haline getirilir. Nişastalı sıvıya un karıştırıldıktan sonra büyük kazanlar kızdırılarak içerisine yağ eklenir. 2 gün boyunca hiç durmadan karıştırılarak elde edilen Bu karışımı her karıştıran da dilek tutup dua eder. Sümelek karıştırılırken tutulan dilek ve duaların kabul olacağına inanan Özbekler tatlı pişirildikten Sonra üstünü kapatarak 5-6 saat boyunca demlemeye bırakır.
30 MELEK TARAFINDAN YAPILIYOR
Özbeklere özgü bir gelenek olan sümelek tatlısı için çeşitleri rivayetlerde bulunuyor. Bir annenin ilkbahar döneminde evinde yiyecek bulamayınca aç kalan ikiz çocuklarını doyurmak için çimlenen buğdayın üzerine su katıp kaynatır.
Çocuklarını kazanın içinde bir şeyler olduğuna inandırmak ve kaynadığında ses çıkarması için ise kazana bir avuç taş atar. Gece geç vakte kadar yemek bekleyerek açlıktan yorulan çocuklarını uyutmak isterken, kendisi de uyuyakalır. Uyandığında ise artık sabah olmuştur ve içine çimlenmiş buğdayı attığı kazandan güzel kokular gelir.
Rivayete göre gökten inen 30 meleğin sabaha kadar kazanı karıştırarak ortaya sümelek tatlısını çıkarttığı inanılmaktadır. Tatlının ismi ise Farsça'da 30 Melek anlamına gelen “ sümelek” adından geliyor. Günümüzde hala ikiz çocuğu dünyaya gelen aileler evinde sümelek hazırlayarak yakınlarına dağıtır.
