TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonunda, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin yasalaşırsa yüz binlerce emekli çalışan hak kaybına uğrayacak. Teklif yasalaşırsa sigorta girişi Ekim 2008'den önce olan engelli çalışanlar "yeterli düzeyde malul" bulunmazlarsa engelli emeklilik hakkından yararlanamayacak.
ERCAN ÇANKAYA
TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonunda, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin görüşmelerine dün başlandı.
28 maddelik teklifle 8 farklı kanunda değişiklik yapılması öngörülüyor. Teklif yasalaşırsa 2008 yılı Ekim ayından önce sigortalı olan işçilerin emeklilik işlemleri de artık SGK tarafından yapılan “çalışma gücü kaybı oranı” tespitine göre yürütülecek.
Dün teklifle ilgili KARAR'a konuşan engelli dernekleri temsilcileri, düzenlemeyle "engellilerin emekli olmasının zorlaştırılmak" istendiğini vurgulayarak yasa teklifine sert eleştirilerde bulundular.
Görüşmelerin ilk gününün tamamlanmasının ardından komisyondaki muhalefet milletvekilleri yapılması planlanan düzenlemenin ayrıntılarını KARAR'la paylaştılar.
'ENGELLİLER İÇİN KORKUNÇ BİR HAK KAYBI'
1 Ekim 2008'den önce sigortalı olan kişilerin emekli olabilmesi için yüzde 40 ve üzeri rapora karşılık Maliye'den sakatlık indirim hakkı kazanmaları yeterliydi. Yeni düzenlemeyle birlikte bu kişilerin birçoğu emekli olamaz duruma gelecek. Zira, bu kişilerin hangi oranda işgücü kaybına sahip olduğu Resmi Gazete'nin 20.02.2019 tarihli, Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmeliği ile yapılıyordu. Teklif yasalaşırsa bu yönetmelik kullanılamayacak. Onun yerine 28 Eylül 2021 tarihli Maluliyet ve Çalışma Gücü Kaybı Tespiti İşlemleri Yönetmeliği kullanılacak.
27. Dönem İstanbul Milletvekili Musa Piroğlu, 28 Eylül 2021 tarihinde yürürlüğe giren bu yeni yönetmeliğin "engelliler için korkunç bir hak kaybına neden olduğuna" işaret ediyor.
YÜZLERCE HASTALIK VE HASTALIK DÜZEYİ HESAPLAMA DIŞI BIRAKILIYOR
Hem Piroğlu hem komisyondaki vekillere göre bu yönetmeliğin ekinde yer alan hastalık listesinde hastalıklar için yüzdelik oranlar bulunmuyor. Hastalıklar sadece hafif-orta-ağır olarak sınıflandırılıyor. Bu yüzlerce hastalığı ve hastalık düzeyini hesaplama dışı bırakıyor.
Ayrıca "bu yönetmelik birden fazla hastalık/sakatlık ile oranların belirlenip bu oranların Balthazard Formülü ile toplanmasını ve toplam engellilik oranı ile emekli olabilmeyi de imkansız hale getiriyor."
Balthazard formülüyle engel oranları ayrı ayrı tespit ediliyor. Bu oranlar en yükseğinden başlanarak sıraya konuluyor; en yüksek oran, engellinin tüm vücut fonksiyonun tamamını gösteren yüzde 100'den çıkarılıyor; bu çıkarmada kalan miktar, ikinci sırada gelen engel oranıyla çarpılıyor.
Oran, dünya çapında kullanılan bu formülle hesaplandığında örneğin yüzde 30 ortopedik, yüzde 20 işitme, yüzde 20 diyabet hastalığı bulunan biri; bunların formüle göre toplamı olan yüzde 55 engel oranıyla emekli olabiliyordu. Yeni yönetmeliğe göre aynı durumdaki bir kişi, hastalıklarından hiçbirinin oranı yüzde 40'ı aşmadığı için emekli olamıyor.
2008 ÖNCESİ VE SONRASI MAĞDURİYETTE EŞİTLENECEK
Kısacası 28 Eylül 2021 tarihinde yürürlüğe giren yeni yönetmelik, yüz binlerce engelliyi "engelli" olmaktan çıkarıyor ve onları emekli olamaz duruma getiriyordu. Şimdi bu yönetmeliğin kapsamı, 2008 Ekim'den önce emekli olan kişilere de genişletiliyor. Bugüne kadar hastaneye gidip toplam engellilik oranı rapor alıp vergi indirimi için Maliye'ye başvuran ve günü geldiğinde emekli olabilen bu kişiler, bu haklarını kaybedecekler.
Zira yeni düzenleme yürürlüğe girerse aynı durumdaki çalışan önce emeklilik için Sosyal Sigortalar Müdürlüğü'ne başvuracak ve buradan hastaneye sevk alacak. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Sağlık Kurulu 28 Eylül 2021'de yürürlüğe giren yönetmelik ve ekindeki hastalık listesine göre kişide tek bir hastalık sebebiyle yeterli iş gücü kaybı var mı diye değerlendirmede bulunacak ve tek bir hastalık nedeniyle bu düzeyde bir tanı yoksa çalışan, diğer hastalıkları dikkate alınmayarak emekli edilmeyecek.
