Türkiye, Zimbabwe, Lübnan ve Venezuela’dan sonra gıda enflasyonu en yüksek dördüncü ülke oldu. Politikasızlıkla, günü kurtarma ve suçlu arama hamleleriyle gelinen nokta Cumhurbaşkanı’nın altı yıl önceki konuşmasını akıllara getirdi. ‘Toprak var ama planlama yok. Mera var ama et fiyatları uçmuş’ sözleri ‘Doğru teşhisi koymuş ancak orada unutulmuş. Bu tespitler hatırlanıp acil adım atılmalı’ dedirtti.
GÜBRE, MAZOT FİYATLARI KATLANIYOR ÜRÜN DAHA DALINDA EL YAKIYOR
Gübreden, mazota katlanan maliyetler tarlada fiyatları patlattı. TÜİK verilerine göre bile tarım enflasyonu yıllık yüzde 169’u aştı. Uzmanların ‘Rafta, kasapta el yakan fiyatların nedeni bir tarım politikasının olmaması’ uyarısına rağmen hükümet marketleri sorumlu tuttu. Vahim tabloyu ise Dünya Bankası verileri ortaya koydu. Yıllık gıda enflasyonunun en yüksek olduğu ülkeler Zimbabwe, Lübnan, Venezuela ve yüzde 102’yle Türkiye oldu.
CUMHURBAŞKANI ALTI YIL ÖNCE ‘BU TABLO KABUL EDİLEMEZ’ DEMİŞ
Türkiye, Ruanda, Surinam ve Gana’nın üstüne çıktı. Çarpıcı liste, Cumhurbaşkanı’nın ‘Milli Tarım Projesi’ndeki konuşmasını gündeme taşıdı. Erdoğan’ın “Olmamız gereken yerin çok uzağındayız. Toprağımız var ama doğru planlama yapamıyoruz. Meralarımız var ithalat yapıyoruz. Bu kabul edilemez” sözleri dikkat çekti. Çiftçiyi tarladan kaçıran, 85 milyonun sofrasını ilgilendiren yakıcı soruna çözüm bulunması gerektiği belirtildi.
Ekonomi yönetiminin aldığı kararlar TL’de tarihi kayıplara neden olurken, enflasyonu da zirveye çıkardı. Türkiye gıda enflasyonunda en yüksek 5 ülke arasında yer alırken, Dünya Bankası’nın yayınladığı rapor vahim tabloyu ortaya koydu. Rapora göre Türkiye yüzde 102.55 gıda enflasyon oranıyla Zimbabve, Lübnan ve Venezuela’nın ardından en yüksek gıda enflasyonuna sahip ülkelerden biri oldu.
Türkiye’de ekonomik kriz derinleşirken, TL değer kaybetmeye enflasyon artmaya devam ediyor. Yaşanan kur krizleri maliyetleri katlarken ücretlerin de erimesine neden oluyor. Resmi verilere göre bile enflasyon rekor üstüne rekor kırarken, özellikle gıda enflasyonu vatandaşın belini büktü. Özellikle gübre gibi ithal ürünler nedeniyle ve enerji fiyatlarının katlanması sonucu çiftçinin üretim maliyeti hızla artıyor. Gıda enflasyonu ise 3 hanelere çıktı. Türkiye İstatistik Kurumu’na (TÜİK) göre yıllık enflasyon yüzde 84,39 olurken, gıda enflasyon ise yüzde 102.55 ile rekor kırdı. Türkiye gıda enflasyonunda en yüksek 5 ülke arasında yer alırken, Dünya Bankası’nın yayınladığı rapor vahim tabloyu ortaya koydu. Dünya Bankası da Türkiye’deki bu durumun ciddiyetini gösteren gıda enflasyonu raporunu yayımladı. Resmi verilere göre yıllık gıda enflasyonunun en yüksek olduğu ülke yüzde 321 ile Zimbabve oldu. Afrika ülkesini; yüzde 203 ile Lübnan, yüzde 158 ile Venezuela, yüzde 102.55 ile Türkiye takip etti. Arjantin, yüzde 92 gıda enflasyonuyla beşinci, İran ise yüzde 84’le altıncı sırada yer aldı. Rapora göre, düşük gelirli ülkelerde gıda enflasyonu yıllık bazda yüzde 84 olarak ölçüldü. Orta gelirli ülkelerde ise gıda enflasyonu yüzde 93 olarak hesaplandı. Yüksek gelirli ülkelerde ise gıda enflasyonu yüzde 85,5 oldu. Öte yandan Türk-İş’in kasım ayı Açlık ve Yoksulluk Sınırı araştırmasında ise gıda enflasyonundaki yükselişin sürdüğü izlendi. Araştırmaya göre, aylık gıda enflasyonu aylık yüzde 4,87 artarken, yıllık değişim yüzde 137,38 olmuştu.
ÖNCÜ GÖSTERGELER YAVAŞLAMIYOR
Türkiye’nin enflasyonuna dair öncü sinyal veren İstanbul Ticaret Odası (İTO) perakende ve toptan fiyatlar rakamları açıklandı. Kasım ayında İstanbul’da perakende fiyatlar yıllık bazda yüzde 105,55 artış gösterdi. İstanbul’un ekim enflasyonu 108.8 olarak kayıtlara geçmiştiKasım ayında İstanbul’da, perakende fiyat hareketlerinin göstergesi olan İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi aylık bazda yüzde 3,10, toptan fiyat hareketlerini yansıtan Toptan Eşya Fiyatları indeksi ise yüzde 2,34 oranında arttı. Yıllık bazda 1995 bazlı Ücretliler Geçinme İndeksinde yüzde 105,55, Toptan Eşya Fiyatları İndeksinde ise yüzde 95,72 artış yaşandı.
TARLADA FİYATLAR DURMUYOR
Türkiye gıda enflasyonunda en yüksek ilk beş ülke arasında yer alırken, tarlada artan fiyatlar bu durumun deva edeceğini gösteriyor.Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Kasım ayına ilişkin tarım ürünleri üretici fiyat endeksini (Tarım-ÜFE) yayınladı. Tarım-ÜFE’de 2022 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 7,00, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 139,49, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 169,45 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 122,93 artış oldu. Sektörlerde bir önceki aya göre, balık ve diğer balıkçılık ürünlerinde yüzde 5,98 azalış, ormancılık ürünleri ve ilgili hizmetlerde yüzde 0,32 artış, tarım ve avcılık ürünleri ve ilgili hizmetlerde yüzde 7,51 artış oldu. Ana gruplarda bir önceki aya göre tek yıllık bitkisel ürünlerde yüzde 6,06, canlı hayvanlar ve hayvansal ürünlerde yüzde 7,21 ve çok yıllık bitkisel ürünlerde yüzde 11,20 artış oldu. Öte yandan TÜİK, 2022 yılı Eylül ayı Tarımsal girdi fiyat endeksi (Tarım-GFE) de tarladaki artışı gözler önüne seriyor. Tarım-GFE’de, 2022 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre yüzde 2,90, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 91,85, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 138,15 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 97,41 artış gerçekleşti. Ana gruplarda bir önceki aya göre tarımda kullanılan mal ve hizmet endeksinde yüzde 2,89, tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmet endeksinde yüzde 2,91 artış gerçekleşti.
ERDOĞAN TEMEL SORUNLARI AÇIKLAMIŞTI
Türkiye gıda enflasyonunda açlıkla mücadele eden ülkeler ligine düşerken Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 2017 yılında Milli Tarım Projesi tanıtım programında temel sorunları madde madde açıklamıştı. Erdoğan konuşmasında, ‘’Anadolu, dünyanın en kadim tarım ve hayvancılık coğrafyası olmasına rağmen maalesef bugün her iki konuda da olmamız gereken yerin epeyce uzağındayız. Topraklarımız var ama doğru planlama yaparak, yeterli teknik destek sağlayarak hakkıyla değerlendiremiyoruz. Meralarımız var ama et fiyatları almış başını gidiyor, ihtiyacımızı karşılayabilmek için ithalat yapmak zorunda kalıyoruz. Bu kabul edilebilir bir manzara değildir. Özellikle topraklarımız noktasında, şu azotlu gübreyle topraklarımızı mahvettik ve topraklarımız suyla buluştuğu zaman ne yazık ki çamur olup, akıp gidiyor. Doğallıktan uzak, tüm hastalıkların temelinde de ne yatıyor? O gübreleme yatıyor” ifadelerini kullanmıştı.
FİYATLAR DÜNYADA DÜŞÜYOR BİZDE ARTIYOR
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) ekim ayında yayınladığı raporuna göre gıda fiyatları üst üste 6’ncı ayında da düşüş gösterdi. Endeks, Eylül’de aylık bazda yüzde 1,1 gerilerken, yıllık bazda yüzde 5,5 yükseldi. Endeksin geri çekilmesinde bitkisel yağ fiyatlarındaki geri çekilme etkili oldu. Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, aylık yüzde 6,6 azalarak Şubat 2021’den bu yana en düşük seviyesine ulaştı. Dünyada gıda fiyatları düşerken Türkiye’de gıda enflasyonu yüzde 102.55 ile rekor kırdı.
