Yüksek enflasyon ve döviz kuru üretim maliyetlerini artırmaya devam ediyor. Ekonomik sorunlarla boğuşan tarım sektöründe girdi maliyetleri de artıyor. TÜİK verilerine göre artan enflasyon tarlada da durdurulamazken, Tarım-GFE Şubat 2024’te aylık bazda yüzde 3,59, yıllık bazda ise yüzde 49,92 artış gösterdi. Böylece tarımsal girdi enflasyonu Eylül 2019’dan bu yana 53 aydır aralıksız yükselişini sürdürüyor.
Ekonomide yaşanan yüksek enflasyon ve döviz kurunun yanı sıra akaryakıt zamları tarlada üreticiye yüksek maliyetler olarak geri dönüyor. Tarımsal girdi enflasyonu 53 aydır aralıksız yükselirken Tarımsal girdi fiyat endeksi (Tarım-GFE), şubat ayında da yükselişini sürdürdü. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 Şubat ayına ilişkin tarımsal girdi fiyat endeksi verilerini açıkladı. Tarım GFE Şubat’ta aylık bazda yüzde 3,59 artarken, yıllık bazda 49,92 yükseldi.
Endekste, geçen yılın aralık ayına göre yüzde 11,37 ve on iki aylık ortalamalara kıyasla yüzde 36,71 artış gerçekleşti. Tarım-GFE’de ocak ayındaki yıllık artış yüzde 45,11 seviyesindeydi. Böylece şubat ayı tarımsal girdi enflasyonu yıllık bazda hız kazanmış oldu. Yıllık Tarım-GFE’ye göre 4 alt grup daha düşük, 7 alt grup daha yüksek değişim gösterdi. Yıllık değişimin en yüksek olduğu alt grup yüzde 164,78 ile veteriner harcamaları oldu. Aylık Tarım-GFE’ye göre 8 alt grup daha düşük, 3 alt grup daha yüksek değişim gösterdi. Aylık değişimin en yüksek olduğu alt grup yüzde 5,85 ile diğer mal ve hizmetler oldu.
Ana gruplarda bir önceki aya göre, tarımda kullanılan mal ve hizmetler endeksinde yüzde 3,63 artış, tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetler endeksinde yüzde 3,34 artış gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre göre tarımda kullanılan mal ve hizmetler endeksinde yüzde 46,51 artış, tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetler endeksinde yüzde 75,27 artış gerçekleşti.
VATANDAŞ MERDİVEN ALTI ÜRETİME YÖNELİYOR
Elazığ’da peynir üreticileri artan maliyetlerin peynir fiyatlarına yansımasından sonra peynir satamamaktan şikayetçi. Elazığlı peynir üreticileri, peynir fiyatlarındaki artışa dikkat çekerek, buna alım gücü yetmeyen vatandaşın daha ucuz olduğu için merdiven altı üretimi peynire yöneldiklerini söyledi. Elazığlı peynir üreticisi Bilal Yıldırım, “Peynir fiyatları çok yüksek. Üreticiden peynir geliyor ama tüketim açısından çok sıkıntılı. Peynir satılmıyor. Fiyatlar çok yükseldi. Fiyat yükselmesi zorunlu çünkü köylüden bizde yüksek fiyata alıyoruz. Köylü de yemi pahalı alıyor. Devlet buna el atıp yemi ucuz vermeyene kadar köylü pahalı yem yedirecek, biz de pahalı peynirleri yedireceğiz. Buna el atılması lazım” diye konuştu. Bir diğer üretici İsmail Albay, “Peynire gücü yetmeyen vatandaşlar merdiven altı üretilen, her şeyi kimyasal ve kanserojen madde içeren çuval peynirlerine yöneliyorlar. Çuval peyniri çok ucuz. Çünkü iade peynirlerden yapılıyor. Ama vatandaş mecbur alıp yiyor. Satışına burada tarım müdürlüğü, sağlık müdürlüğü göz yumuyor. Devletin çözüm üretmesi lazım” dedi.
FİYATLAR BİZDE ARTIYOR DÜNYADA DÜŞÜYOR
Türkiye’deki gıda enflasyonu ile küresel gıda enflasyonu arasındaki makas devam ediyor. Dünya gıda fiyatları mart ayında art arda yedi aydır devam eden düşüşünü sona erdirerek Mart’ta yükseldi. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından derlenen, tahıllar, yağlı tohumlar, süt ürünleri, et ve şeker fiyatlarındaki aylık değişimleri izleyen dünya gıda fiyatları endeksi şubat ayındaki revize 117 seviyesinden mart ayında 118,3’e çıktı. Şubat gıda fiyatları endeksi üç yılın en düşük seviyesinde gerçekleşmişti. Verilere göre küresel olarak gıda fiyatları Mart’ta yıllık olarak yüzde 7,7 geriledi. Türkiye’de ise mart ayında gıda enflasyonunda yüzde 70,5 seviyesi kaydedildi.
Böylelikle küresel gıda fiyatlarıyla Türkiye’deki gıda fiyatları arasındaki makas mart ayında da devam etti. Endeksin art arda 7 aylık düşüşün ardından Mart’ta yükselişe geçmesinde bitkisel yağlar ile et ve süt ürünlerinin fiyatlarındaki artışlar etkili oldu. Martta Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, aylık bazda palm yağı, soya, ayçiçek ve kolza yağı küresel fiyatlarındaki artışın etkisiyle yüzde 8 yükseldi.
