Sanayide belirgin yavaşlama: Üst üste beş ay geriledi

İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından açıklanan Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) verileri, Temmuz 2024'te imalat sanayi sektöründe belirgin bir yavaşlamaya işaret ediyor. Haziran ayında 47,9 olarak ölçülen endeks, temmuzda 47,2'ye gerileyerek üst üste beşinci ayda da düşüşünü sürdürdü. Bu rakam, Kasım 2023'ten bu yana en düşük seviye olarak kaydedildi.

İmalat PMI, ekonomik büyümenin öncü göstergesi kabul edilen bir endeks olup, 50,0'nin üzerindeki değerler sektörün genişlediğini, 50,0'nin altındaki değerler ise daraldığını gösteriyor. Bu çerçevede, temmuz ayında 47,2 olarak ölçülen endeks, sektörün daralmaya devam ettiğini işaret ediyor.

SİPARİŞLER VE İSTİHDAMDA SERT DÜŞÜŞ

Temmuz ayı verileri, imalat sanayi faaliyet koşullarındaki bozulmanın nedenlerini de gözler önüne seriyor. Zorlu piyasa koşulları nedeniyle yeni siparişlerde keskin bir düşüş yaşanırken, bu düşüş Kasım 2023 ile aynı seviyede kaydedildi. Özellikle elektrikli ve elektronik ürünler sektörü, yaklaşık iki yılın en sert sipariş düşüşünü yaşadı.

Sözcü'den Emre Deveci'nin haberine göre; yeni siparişlerdeki bu yavaşlama, istihdam seviyelerinde de düşüşe neden oldu. İstihdam, son 21 ayın en yüksek hızında azaldı. Özellikle giyim ve deri ürünleri sektöründe çalışan sayısındaki azalma dikkat çekti. Çalışan yetersizlikleri, üretim hacimlerini olumsuz etkilerken, personel eksikliği üretimdeki daralmanın başlıca nedenlerinden biri oldu.

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI raporuna göre, son dokuz ayda ilk kez on sektörün tamamında yeni siparişlerde yavaşlama kaydedildi. Üretimde ise giyim ve deri ürünleri dışında tüm sektörlerde daralma yaşandı. Bu durum, istihdam ve satın alma faaliyetlerinde de yaygın düşüşlere yol açtı.

GİRDİ MALİYETLERİNDE HIZLI ARTIŞ

İmalatçıların talep koşullarındaki zayıflığa bağlı olarak girdi alımlarını azalttığı temmuz ayında, girdi maliyetlerinde hızlanan bir artış gözlendi. Türk lirasının dolar karşısındaki zayıflığı, ham madde ve petrol fiyatlarındaki artışla birleşerek maliyetleri yukarı çekti.

Özellikle kara ve deniz taşıtları sektörlerinde girdi maliyetleri en yüksek enflasyonu gösterirken, ana metallerde dahi belirgin bir maliyet artışı kaydedildi. Haziran ayında üç sektörde düşen satış fiyatları, temmuzda tüm sektörlerde artış gösterdi. Nihai ürün fiyatlarındaki en yüksek enflasyon kara ve deniz taşıtlarında, en sınırlı artış ise gıda ürünleri ve tekstil sektörlerinde gerçekleşti.

TEDARİK ZİNCİRİNDE ZORLUKLAR

Ham madde teminindeki güçlükler ve yüksek nakliye maliyetleri, tedarikçilerin teslimat sürelerini uzatırken, satın alma faaliyetlerinde Kasım 2022’den bu yana en belirgin azalış görüldü. Tedarik zincirindeki bu aksaklıklar, sektördeki üretim kapasitesini olumsuz etkiledi.

'SEKTÖR ÜZERİNDEKİ BASKILARIN YOĞUNLAŞTIĞINA İŞARET EDİYOR

S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, İSO Türkiye İmalat PMI verileri hakkında yaptığı değerlendirmede, "Talep koşullarının zorlayıcı olmaya devam ettiği temmuz ayı verileri, Türk imalatçıları açısından bir rahatlama belirtisi sunmadı. Aksine, yılın ikinci yarısına girilirken talep, üretim ve istihdamın haziran ayına göre daha yüksek oranda azalması, sektör üzerindeki baskıların yoğunlaştığına işaret ediyor" ifadelerini kullandı.

Yeni siparişlerde genel yavaşlama kaydedilirken, elektrikli ve elektronik ürünlerdeki gerileme öne çıktı. Gıda ürünleri, siparişlerdeki en hafif ivme kaybını yaşarken, ihracat siparişleri açısından makine ve metal ürünleri sektörleri nispeten daha iyi bir performans sergiledi. Üç sektör, yeni ihracat siparişlerinde büyüme kaydederken, giyim ve deri ürünleri ile gıda sektörleri en sert düşüşü yaşadı.

Toplam yeni siparişlerin yavaşlamasıyla firmalar, temmuz ayında üretimlerini azaltma yoluna gitti. Sadece giyim ve deri ürünlerinde üretim artışı görülürken, elektrikli ve elektronik ürünler sektörü en belirgin daralmayı yaşadı. İstihdam artışı ise yalnızca gıda sektöründe gerçekleşirken, çalışan sayısında en hızlı azalış giyim ve deri ürünlerinde görüldü.