Yüksek enflasyonun tetiklediği maliyet artışları ve küçülen iç talebin etkisiyle Türk sanayisi zor günler geçiriyor. Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler, artan faiz yükü ve daralan kredi imkanlarıyla nefes almakta güçlük çekiyor. Bu durum, konkordato başvurularında rekor seviyelere ulaşmasına neden oldu. Konkordato başvuruları pandemiden bu yana en yüksek seviyeye ulaştı.
Yüksek enflasyon ve artan finansman maliyetleri, reel sektördeki sorunları derinleştiriyor. İç ve dış talepte yaşanan daralma, sanayi üretimini ve istihdamı olumsuz etkiliyor. Temmuz ayında imalat sanayiinde kapasite kullanım oranı son 15 ayın en düşük seviyesine inerken, İmalat PMI üst üste beşinci ayda da düşerek 47,2 seviyesine geriledi. Yeni siparişlerde ve çalışan sayısında ise son 20 ve 21 ayın en sert düşüşleri yaşandı.
Ekonomi Gazetesi'nden Merve Yiğitcan'ın haberine göre, reel sektördeki daralma, enflasyonla mücadele kapsamında uygulanan sıkılaşma politikalarının etkisiyle giderek belirginleşiyor. Yüksek finansman maliyetleri ve talepteki zayıflama, üretimde gerilemeye neden olurken, İSO İmalat PMI temmuzda 47,2'ye indi. Sanayi üretimi ise mayıs ayında yıllık %0,1 daraldı. Temmuz ayında kapasite kullanım oranı %75,9'a geriledi. İlk 6 ayda ihracattaki %2'lik sınırlı artış, işleri kurtarmaya yetmedi. Bu dönemde kurulan şirket sayısı %17,3 azalırken, kepenk indiren şirketler %25,8 arttı. Temmuz ayında ise 183 firma konkordato başvurusunda bulundu.
İMALAT SANAYİİNDEKİ YAVAŞLAMA
İmalat sanayiinde yılın ilk yarısına ilişkin veriler kırmızı alarm veriyor. İSO İmalat PMI, temmuzda üst üste beşinci ay azalarak 47,2'ye geriledi ve sektörün faaliyet koşullarında belirgin bir yavaşlamaya işaret etti. Yeni siparişlerde Kasım 2023'ten bu yana en sert düşüş kaydedildi. Elektrikli ve elektronik ürünler sektörü en sert gerilemeyi yaşarken, sadece giyim ve deri ürünlerinde üretim artışı görüldü. Çalışan sayısındaki düşüş, son 21 ayın en yüksek hızında gerçekleşti.
ŞİRKETLER KEPENK İNDİRİYOR
Merkez Bankası'nın açıkladığı İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı verisi, temmuz ayında %75,9'a inerek son 15 ayın en düşük seviyesine geriledi. İlk 6 ayda sanayicilerin yüzü ihracattan da gülmedi. Ocak-Haziran döneminde Türkiye’nin ihracatı %2 artarak 125,4 milyar dolara çıktı. Ancak 25 sektörün 12'sinde ihracat geriledi. İlk 6 ayda 52 bin 676 şirket kurulurken, 11 bin 939 şirket kepenk indirdi. Tasfiye sürecine giren şirket sayısı da %2,3 artarak 12 bin 175'e ulaştı.
PANDEMİDEN BU YANA EN YÜKSEK SEVİYE
İşlerdeki kötü gidişatın en kritik verisi konkordatolardan geldi. Temmuz ayında 183 firma konkordato geçici mühlet kararı alırken, yılın 7 ayında bu sayı 788'e ulaştı. Bu rakam 2018-2019 hemen hemen çoğu firmanın konkordato ilan ettiği, pandemi dönemindeki rakamlardan sonraki en yüksek seviye. Kesin mühlet kararı verilen dosya sayısı 311 olurken, 334 dosya için konkordato reddi kararı verildi. Ocak-temmuz döneminde 55 firma için iflas kararı alındı. İş dünyası örgütleri, konkordato başvurularının zorlaştırılması için Ankara’da yoğun temaslarda bulunuyor.
KARŞILIKSIZ ÇEK SAYISI ARTIYOR
Finansmana erişim sorunları nedeniyle piyasada kullanımı artan çeklerde de karşılıksız sayısı artıyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) Takasbank verilerine göre, haziran ayında karşılıksız çek adedi 10 bin 546 iken, temmuz ayında %149,9 artarak 26 bin 351'e yükseldi. Karşılıksız çek tutarı ise bir önceki aydaki 6,45 milyar TL’den 15,77 milyar TL’ye çıktı.
SEKTÖR TEMSİLCİLERİNİN GÖRÜŞLERİ
TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sanayi Meclis Başkanı Şeref Fayat, sanayi çarklarının durmaya başladığını ve sıkılaşma politikalarının iç piyasadaki durgunluğu artırdığını belirtti. İstanbul Demir ve Demir Dışı Metalleri İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Başkanı Çetin Tecdelioğlu ise iç piyasada %40'a varan daralma yaşandığını ve konkordatoların piyasayı olumsuz etkilediğini ifade etti. TESİD Başkanı Yaman Tunaoğlu, sektörün girdi maliyetlerinin çoğunluğunun ithal olduğunu ve ihracat yapan firmaların bu süreçten ciddi şekilde etkilendiğini söyledi. TÜRKBESD Başkanı Gökhan Sığın ise iç pazarda düşüş yaşandığını ve ihracatta iyileşme olmazsa sektörün küçüleceğini belirtti.
