Türkiye’de kısa bir süre içinde hatırı sayılır adetlere ulaşan elektrikli otomobiller ikinci elde de dikkat çekiyor. İçten yanmalı versiyonlarına göre, daha fazla değer kaybına uğrayan elektrikli araçlarda en büyük darbeyi lüks segment alıyor. Eğer modelin bir içten yanmalı alternatifi varsa orta sınıfta da bu tablo çok fark etmiyor. En önemli koşul vergi. Düşük vergi diliminde yer alan modeller daha az kayba uğruyor.
ALİ YILDIRIM
Otomobil satışları son yılların en zorlu virajlarından birini dönüyor. Pandemi döneminde şaşan fiyatlar sıfır etiketlerin üzerine çıktı falan bu durum sonrasında kendini toparladı. Tam da bu sırada yokluk döneminin etkisiyle elektrikli otomobillerin pazardaki etkisi artmaya başladı. İçten yanmalı modellere göre daha uygun fiyat etiketiyle dikkat çeken modeller, aradaki farka bakınca oldukça avantajlı oldu. Özellikle lüks modellerde fiyat aralığını milyonları buldu. Orta sınıfta da fiyat makası daha dar açıldı. Ama ikinci elde tablo biraz daha değişti. Hem benzinli hem de elektrikli modellerin fiyat aralıklarına baktığımızda bazı versiyonlarda aynı model yılı kaybı yüzde 25 seviyelerini aştı.
Benzinlide ise bu oran yüzde 20 seviyelerinde gerçekleşti. 0-1 yaş grubundaki bazı modellere baktığımızda tabloya göre en çok kaybedenlerden biri Audi Q8 dikkat çekti. İçten yanmalı versiyonu sıfıra göre ikinci elde fiyat kaybı sadece yüzde 3,7 olarak olduğu hesaplandı. Fakat aynı versiyonun elektrikli seçeneğinde fark fazla. Burada ikinci elde kayıp yüzde 27 seviyelerini geçti. İçten yanmalı versiyonlarının da olduğu 19 modeli baz alındığı listede onu hemen benzinli seçeneğe göre karşılaştırıldığında BMW 5 Serisi takip ediyor. Modelin benzinli seçeneğinde ikinci elle sıfır arasında neredeyse fiyat farkı yok iken elektrikli tarafta işler biraz daha değişiyor. Burada fiyat ikinci elde sıfıra göre yüzde 10 daha altta. BMW’nin SUV’de giriş versiyonlarından biri olan X1 de dikkat çeken modellerden. Kısa bir süre önce elektrikli tarafta (iX1) daha düşük bir vergi dilimli model geliştiren ve pazara sokan marka, daha iyi bir satış grafiğine imza atmaya başladı. Fakat listeye bakıldığında fiyat farkında ilk 3’e giren modellerden oldu. İçten yanmalı versiyonun sıfır fiyatına göre ikinci ele yansımasında yüzde 5,3’lük daha düşük bir fiyat etiketi var. Ama elektrikli tarafta bu oran yüzde 13,4’lere kadar çıkıyor.
Tabloda yer alan rakamlar içten yanmalı ve elektrikli modellerin sıfır fiyatlarıdır. Aynı zamanda ikinci el ilan sitesi üzerinden ikinci el gerçek fiyatlar da ortaya çıkarılmıştır.
İLK 5’TE LÜKS DE VAR ORTA SINIF DA
İkinci elde elektrikli araçlarda sıfıra göre, en çok kaybeden modellerin başında Audi Q8 E-tron geliyor. Burada sıfıra göre fark yüzde 27’nin üzerinde. 19 aracın bulunduğu listede ise onun hemen peşinde Peugeot 308 geliyor. E-308 ile sahneye çıkan aracın sıfır fiyatı 1.8 milyon liranın üzerinde. İkinci elde ise en kusursuz en düşük kilometreli haliyle 1.5 milyon liraya yakın seviyeden alıcı buluyor. Fark ise yüzde 15,8 seviyesinde. Bizim listemize ilk 3’ten giren modellerin arasında Opel de var. Mokka-e versiyonuyla dikkat çeken marka, 1.6 milyon seviyesine fiyat biçtiği elektrikli otomobili 0 ikinci elde 1.3 milyon lira seviyelerine kadar düşüyor. Yüzde 20,6 daha düşük bir etiketle satılıyor. Citroen eC4 sıfıra göre ikinci elde yüzde 20,3 seviyesinde bir kayıp yaşarken, ilk 5’te Peugeot 2008’de (yüzde 18,5) var.
VOLTAJIN DAHA YÜKSEK OLDUĞU MODELLER DE VAR
Tabi tabloya bakıldığında elektrikli tarafta sadece kayıp değil kazananların da olduğu görülüyor. BMW 4 Serisi’nin içten yanmalı versiyonunda elektrikliye göre 0-1 yaş değer kaybı daha fazla. İçten yanmalının hemen ikinci ele döndüğünde yüzde 11 seviyesinde fiyat düşüşü olurken, elektrikli tarafta i4 modeliyle bu kayıp yüzde 1,4 seviyelerinde. Bir diğer dikkat çeken model ise Güney Koreli genç marka Hyundai. Kona markanın en çok tutulan ve sevilen elektrikli modellerinden biri oldu. Bu fiyatlara da yansıdı. Aracın benzinli tarafta ikinci ele dönüşünde yüzde 15,1 seviyesinde daha aşağıda bir fiyat farkı oluşuyor. Ama elektrikli araçta kayıp sadece bunu yarısı yüzde 7,2. Kısa süre önce pazara dahil olan MINI Countryman de fiyat avantajı olan otomobillerden. Marka bu modelin en çok elektriklisini sattı. Tabi bu adet ikinci ele de yansıdı. Fiyat düşüşü sıfırdan dönüşte hemen hemen yüzde 1 seviyesinde. İçten yanmalıda da yüzde 1,5’luk fark var. Beklenmeyen modellerden biri de MG ZS. Genele bakıldığında ikinci ele ilk yıl dönüşte yüzde 20’lik bir kayıp var. Fakat elektrikli tarafta yani ZS EV seçeneğinde bu oran yüzde 15’lere kadar düşüyor. Opel Corsa-e ise hemen hemen benzinli versiyonla oransal olarak aynı düşüşü yaşıyor.
‘DEĞER KAYBINI VERGİ BELİRLİYOR’
Fiyat düşüşlerinin analizlerini yapan LenaCars da bu konuya değindi. Daha çok elektrikli modellerin fiyat farkına değinen LenaCars Genel Müdürü Selçuk Nazik “Günümüzün çok satılan otomobillerinde değer kaybına baktığımızda, Tesla Model Y’de ve Togg’da, yani doğuştan elektriklilerde değer kaybı yüzde 8-10 civarında seyrediyor. İçten yanmalı alternatifi olan elektrikli otomobillerde ise değer kaybı yüzde 20’ye kadar yükseliyor. Burada değer kaybını asıl belirleyen unsur aslında vergi dilimi ve fiyat. Düşük vergi diliminde yer alan aracın sıfır kilometre fiyatı daha uygun olduğu için ikinci el olarak satarken çok fazla değer kaybetmiyor ve bu araçlara doğal olarak talep daha yüksek oluyor. Yani biz otomobili ikinci el satarken, sıfır alırken ödediğimiz vergiyle satmış oluyoruz, vergi yükselip fiyat arttıkça talep düşüyor, sıfır ve ikinci el arasındaki fiyat farkı açılıyor. İçten yanmalı alternatifi olmayan, yüzde yüz elektrikliler, düşük vergi diliminde satın alındığından, yine düşük değer kaybına uğruyor” dedi.
Selçuk Nazik
İKİNCİ ELDE CİDDİ ALIM FIRSATLARI VAR
LenaCars Genel Müdürü Selçuk Nazik “Yüzde 10’luk dilime giren Tesla Model Y Standart Range ikinci elde değer kaybı yaşamamış aksine yüzde 3 değer kazanmış. Yüzde 50’lik ÖTV diliminde olan Tesla Model Y Long Range ise yüzde 14 değer kaybetmiş. Genel olarak baktığımızda parası olan tüketici için ikinci elde ciddi alım fırsatları bulunuyor. İkinci El fiyatları en düşük seviyesine indiği için bundan sonra fiyat artışları olacaktır ve son 1 ayda yüzde 3’e yakın artış olmuştur. Tabi bu artışlar enflasyonist dönemdeki kadar olmayacaktır” ifadelerini kullandı.
SON ÇEYREKTE BEKLENE FİLO PAZARI OLMAYACAK
İç pazarda rekora doğru hareketlenen sıfır araç satışları filodan beklenen desteği alamayacak. Araç fiyatlarının vergisel kaynaklı çok yüksek olduğunu dile getiren Ayvens Türkiye Genel Müdürü Oktay “Maliyetler çok arttı. İkinci el kiralıyoruz. Filoların yıl sonu alımları eskiden çoktu ama artık öyle bir dönemselliğimiz yok. Beklenen doping etkisi olmayacak” dedi.
Kiralama sektörüne yeni bir mobilite markası dahil oluyor. Filo kiralamadan ziyade daha çok bir mobilite şirketi olan Ayvens, bir aracı birden fazla kişiye kullandırarark maliyetleri düşürmeye çalışıyor. İstanbul’da düzenlenen basın toplantısında soruları cevaplayan Ayvens Türkiye Genel Müdürü Türkay Oktay, sektör hakkında da değerlendirmelerde bulundu. Oktay “2018’den 2022’ye kadar küçüldük. Tam toparladık derken 2024’e kadar tekrar bir küçülme yaşadık. Araç fiyatları çok pahalı. Çok pahalı ama pahalılığın sebebi belli. ÖTV, kur değişimleriyle arabalar pahalandı. 2 milyonluk bir arabayı alsanız, yüzde 40 ile fonlasanız zaten arabanın 800 bin lira yıllık faiz gideri var. Her ay 60-70 bin lira sadece arabanın faizini ödüyorsunuz. Dolayısıyla kiraların artmasının arkasındaki temel iki şey, arabaların pahalanması ve faizlerin yükselmesi.
Tabi ki arabaların operasyonel giderleri de bununla beraber çok arttı. O yüzden 2018’de yaşadığımız şokun benzerini şu an yine yaşıyoruz. Çünkü müşterilerimiz 3 sene önce o düşük faiz ortamında, arabalar da çok pahalanmamıştı, aylık 3-4 bin liraya B-C segmenti bir araba kiralıyorlardı. Kontrat bitiyor yenileme fiyatı istiyorlar bizden, 10 katı fiyat söylüyoruz şimdi. Büyük bir şok yaşıyorlar ama bizim yaptığımız bir şey yok, maliyetler arttı. Dolayısıyla ikinci kırılmayı yaşıyoruz şu anda. Bu yüzden filonun iştahı çok yok. Beklenen alımlar olmayacak gibi duruyor. Filoların yıl sonu alımları eskiden çoktu ama artık öyle bir dönemselliğimiz yok. İstemiyoruz da biz yapmamayı da tercih ediyoruz. Yıl sonuna çok yığdığınız zaman belki oradan aldığınız iskontonun çoğu zaten kira bedelinin içinde müşteriye gidiyor. Sonra bir daha veremiyorsunuz, müşteri ile aranızda sıkıntılar oluyor. O yüzden bu yılın sonunda öyle bir etki yaratır mıyız otomotiv sektörüne, hayır. Normal tempomuza devam ederiz biz. Yıl sonunda böyle ekstra doping etkisi yaratmayız. Yani son çeyrekte pazara doping etkisi yaratmayacak” dedi.
Türkay Oktay
YENİDEN İKİNCİ EL ARAÇ KİRALIYORUZ
Bu dönemde önceki yıllarda olduğu gibi ellerinden geldikleri kadar mevcut kontratları uzattıklarını ifade eden Türkan Oktay “Neler yapıyoruz, elimizden geldiğince mevcut kontratlarını uzatıyoruz müşterilerimizin. Dolayısıyla 3 yıllık kontratı 4 yıllık yapmaya çalışıyoruz. İkinci el araba kiralamaya çalışıyoruz, iyi kondisyondaki ikinci el araçları tekrar kiralayarak. Bu sıfır aracın yarattığı büyük sıçramayı yönetmeye çalışıyoruz müşterilerle beraber. Ama hani sektör için çok keyifli bir dönem değil bu dönem. Bahsettiğiniz gibi maliyetler çok arttı, kiralama bedelleri çok arttı, şirketlerin öngörmediği bir artış olduğu için de bütçelerinde yok. Bu arada hiç kimse de konforundan vazgeçmiyor. Normalde araç politikalarında biraz geriye gitmemiz lazım, biraz daha belki daha düşük arabalara, daha az donanımlı arabalara kaymamız lazım ama şirketlerin çoğu çalışanlara da bunu yaşatmak istemiyor. Dolayısıyla sektör çok keyifli bir döneminde değil, böyle gürül gürül büyüdüğümüz dönemde değiliz” diye konuştu.
KAMPANYALAR GAZA GELDİ
Chery, kasım ayında yeni bir SUV sahibi olmak isteyenlere sıfır faizli avantajlı kredi imkânları sağlıyor. OMODA 5 PRO için, 300 bin TL’ye kadar 12 ay vadeli yüzde 0 faizli kredi veya 198 bin 500 TL’ye varan nakit indirim imkânı sağlanıyor. Kısa sürede sınıfının referans modellerinden olan, SUV segmentinde şık görünüm ve sürüş konforuna odaklanan TIGGO 7 Pro Max modelinde 300 bin TL’ye kadar 12 ay vadeli yüzde 0 faizli kredi veya 213 bin 500 TL’ye varan nakit indirim olanakları sunuluyor. Üst düzey teknolojisi ve akıllı sürüş destek sistemleri ile donatılan TIGGO 8 Pro Max modelinde 300 bin TL’ye kadar 12 ay vadeli yüzde 0 faizli kredi veya 145 bin TL’ye varan nakit indirim olanakları sunuluyor.
4.9 MİLYONA 3.5 SANİYEDE 100 KM/S
Hyundai Ioniq 5 Türkiye’de N versiyonuyla pazara çıktı. 21 bin devire kadar çalışan iki elektrikli motora sahip olan araçta 84 kWh batarya eşlik ediyor. Toplamda 609 beygir güç ve 740 NM torka ulaşan model NGB modu devredeyken araç 650 beygir güç üretmeye başlıyor. Maksimum 260 km/s hıza ulaşabilen Ioniq 5 N, 0-100 km/s hızlanmasını ise sadece 3,5 saniyede (NGB ile 3,4 saniye) tamamlıyor. Tamamen elektrikli aracın menzili ise ortalama olarak 448 kilometre. Aracın fiyatı ise 4.9 milyon liradan başlıyor.
