Merkez Bankası’nın enflasyonda yüzde 5 hedefi sürerken, faiz indirimine ancak bu şartlarda geçileceğinin mesajı başkan tarafından defalarca verildi. Türkiye’nin enflasyonu Türk-İş’e göre, Haziran 2021’de de artmaya devam ederken, yılın ilk 6 ayı itibarıyla yüzde 10,6’lık yükseliş kaydedildi. Gıda enflasyonu yüzde 18’e ulaşırken, haziran ayında da düşük enflasyon hayal oldu.
Türkiye ekonomisindeki en büyük sorunlardan biri olan enflasyon, düşmek bilmiyor. Alım gücü her geçen gün daha da düşerken, artan maliyetler enflasyonu her ay bir tık yukarı taşıyor. Aynı zamanda enflasyonla birlikte faizler de yüksek seviyede kalırken, Merkez düşük faiz için bile enflasyonu işaret ediyor. Türk-İş’in çalışmasına göre yılın ilk altı ayı itibariyle fiyatlardaki artış yüzde 10,61 olurken, gıda enflasyonunda son on iki ay itibariyle artış oranı yüzde 17,84, yıllık ortalama artış oranı ise yüzde 18,08 olarak hesaplandı.
Çalışmaya göre, dört kişilik bir ailenin gıda için yapması gereken asgari harcama tutarı bir önceki aya göre yüzde 1,22 oranında artış gösterdi. Çalışmaya göre, yılın ilk altı ayı itibariyle fiyatlardaki artış yüzde 10,61 olurken, gıda enflasyonunda son on iki ay itibariyle artış oranı yüzde 17,84, yıllık ortalama artış oranı ise yüzde 18,08 olarak hesaplandı. Böylece düşük enflasyon yine başka bahara kaldı. Özellikle gıda fiyatlarında ve genel olarak temel mal ve hizmet ürünlerindeki fiyat artışı, çalışanların ve bir bütün olarak iktisaden dar ve sabit gelirli kesimlerin geçim şartlarını olumsuz etkilemeye devam ediyor. Gelir artışının sınırlı, elde edilen gelirin de temel ihtiyaçları karşılamaktan uzak olması sonucu yaşam şartları -emekçi kesim için- daha da ağırlaşıyor.
Pandemi tedbirleri çerçevesinde uygulanan ‘kısmi ve tam kapanma’ dönemleri sonrası gelen ‘kademeli normalleşme’ ile birlikte, aile bütçesinde önemli ağırlığı bulunan gıda fiyatlarındaki artış devam etti. Tarım sektörü uzmanları, gıda fiyatlarındaki artışın sadece tarladan sofraya gelme sürecindeki aracılardan kaynaklanmadığının altını çiziyor. Özellikle gıda dışı maliyetlerdeki yüksek artışın gıda fiyatlarını olumsuz etkilediğine işaret ediliyor. Üretici fiyatları ile tüketici fiyatları arasındaki yüksek oranlı fark da dikkate alındığında, özellikle gıda fiyatlarındaki artışın bir süre daha devam edeceği ortaya çıkıyor.
KAYITLI ÇALIŞANLARIN YARISI ASGARİ ÜCRETLİ
Türk-İş raporuna göre, kuşkusuz bu tutarların çalışanlar açısından günlük hayatta bir ‘karşılığı’ bulunmuyor. Kayıtlı çalışanların yarısından fazlası asgari ücret düzeyinde bir gelir elde ediyor. Ülkedeki ortalama gelir asgari ücretin biraz üzerinde. İşveren ve hükümet tarafından oyçokluğuyla bekar bir çalışan işçi için belirlenen net günlük asgari ücret 94,20 TL. Kayıt dışı çalışan, pandemi döneminde kısa çalışma ödeneği, nakdi ücret desteği alan milyonlarca çalışanın gelir bu tutarın bile altında. Mevcut ücret düzeyi ile temel ihtiyaçlar için yapılması gereken asgari harcama tutarı arasındaki fark, gelir dağılımındaki adaletsizliğin, eşitsizliğin önemli bir göstergesi oluyor.
SADECE GIDA İÇİN 2 BİN 864 LİRA GEREKİYOR
Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 2.864,82 TL olarak belirlendi. Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 9.331,67 TL oldu. Bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ ise aylık 3.473,37 TL olarak gerçekleşti.
ASGARİ ÜCRET AÇLIK SINIRININ ALTINDA
Asgari ücret yine açlık sınırının altında. Asgari ücret ile bir kişinin yaşam maliyeti arasındaki fark 650 TL’ye ulaştı. Dört kişilik bir ailenin günlük gıda harcaması (mutfak masrafı) 100 TL’ye dayandı. Günlük yapılması gereken toplam harcama tutarı (aile bütçesi) ise 311 TL oldu. Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin gıda için yapması gereken asgari harcama tutarı bir önceki aya göre yüzde 1,22 oranında artış gösterdi. Mevsim şartlarına rağmen gıda fiyatlarındaki artış eğilimi devam ediyor.
