Asgari ücrette beklenen rakam açıklandı. Milyonlarca çalışan zam oranlarını yakından takip ederken, piyasanın en güvenilir ismi o rakamı işaret etti. Rakamı öğrenecekler için yılbaşını beklemesine gerek kalmadı. Asgari ücrete ne kadar zam yapılacak? İşte asgari ücret zammı...
BURAK ÖZTOPRAK
Asgari ücret zam tartışmaları ülke genelinde dikkat çekerken beklenen rakam paylaşıldı. Piyasanın en güvenilir ismi asgari zammı için rakamı duyurdu. Ocak 2025 tarihinde asgari ücret bu oranda yükselecek. İşte asgari ücrete yapılacak zam...
ASGARİ ÜCRET ZAMMI
Türkiye'de 2025 yılına yaklaşırken, çalışan, işveren ve hükümet arasında asgari ücret artışına yönelik tartışmalar şimdiden gündeme oturmuş durumda. Ekonomist Kerim Rota'nın Gazete Oksijen'de kaleme aldığı köşe yazısında, asgari ücret zammının hem ekonomik hem de siyasi yansımaları ele alındı.
EKONOMİK POLİTİKALARDA RASYONELLİĞE DÖNÜŞ ZAMANI GELDİ Mİ?
2023 seçimlerinden sonra Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, ekonomide rasyonel zemine dönüş vurgusu yapmıştı. Ancak, ekonomi politikalarının beklenen bu dönüşü beklendiği kadar hızlı olmadı. Enflasyonun %40’ı aştığı bir dönemde, Merkez Bankası'nın politika faizini kademeli olarak %15'e ve daha sonra %17,5'e çıkarması, enflasyonla mücadelede kritik zaman kaybına yol açtı.
2023 yılındaki %64,8'lik enflasyon oranı, 2001 yılından bu yana kaydedilen en yüksek yıl sonu enflasyonu olarak tarihe geçti. Merkez Bankası'nın yaptığı çalışmaya göre, 2023 enflasyonunun temel belirleyicileri döviz kuru, dönemsel fiyatlama davranışları, talep ve ücretlerdi. Bu dört faktör, enflasyonun dörtte üçünden sorumlu tutuldu.
2025’TE ÜCRET ARTIŞLARI MERKEZ BANKASI’NIN POLİTİKALARINI ETKİLEYECEK
2025 yılında memur, emekli maaşları ve asgari ücret artışları, Merkez Bankası’nın para politikası kararlarını doğrudan şekillendirecek. Orta Vadeli Program’da 2025 enflasyon tahmini %17,5 olarak belirlendi. Merkez Bankası’nın tahmini ise %14-%21 aralığında. Ancak, bu yıl %40'ı aşacak olan enflasyon sonrasında 2025'te ücretlere %20 civarında bir artış yapılması siyaseten zor görünüyor.
Buna karşın, gerçekleşen enflasyona yakın bir zam yapılması durumunda ise enflasyon hedeflerinin ilk günden itibaren itibarını kaybetmesi muhtemel. Bu nedenle, ocak ayında belirlenecek asgari ücret artışı, enflasyonla mücadele programının en kritik kararı olacak.
ÇALIŞAN, İŞVEREN VE HÜKÜMET ÜÇGENİNDE ASGARİ ÜCRET TARTIŞMALARI
Ekonomi yönetimi, şimdiye kadar yapılan zamlarla çalışanların enflasyona karşı korunmuş olduğunu savunuyor. Ancak, çalışanlar alım güçlerinin azaldığından yakınırken, işverenler ise işgücü maliyetlerinin arttığını ve rekabetçiliklerini kaybettiklerini belirtiyor.
İşverenler: Asgari ücretin döviz bazında arttığına dikkat çekerek, rekabet avantajlarını kaybettiklerini savunuyor. 2018'de işverene maliyeti yaklaşık 660 dolar olan asgari ücret, bugün 780 dolara çıkmış durumda. 2020-2022 dönemindeki düşük maliyetlerin ardından gelen bu yükseliş, işverenlerin maliyetlerini artırdı.
Hükümet: Hükümet, 2018’den bu yana asgari ücretin tüketici enflasyonunun üzerinde artış gösterdiğini belirterek, çalışanları enflasyona ezdirmediklerini savunuyor. 2024 başında 17.022 TL’ye yükselen asgari ücretin, 2022 başından bu yana iki yıl üst üste %100’e varan artışlar yaşadığı görülüyor.
Çalışanlar: Asgari ücretteki artışlara rağmen, çalışanların alım gücünün düşmesinin temel nedeni, gelir gruplarının harcamalarına ayırdığı payların çok farklı olması. Özellikle düşük gelirli gruplar, bütçelerinin büyük bölümünü gıda, kira ve ulaştırma gibi temel ihtiyaçlara ayırmak zorunda kaldığı için gerçek bir iyileşme hissetmiyor.
ASGARİ ÜCRET ARTIŞI EKONOMİ YÖNETİMİNİN KADERİNİ BELİRLEYECEK
Sadece asgari ücret seviyesine odaklanan politikalar, çoğu zaman çalışanların düşen alım gücünün nedenlerini göz ardı ediyor. Asgari ücrete enflasyonun üzerinde zam yapılsa da, ücretlerdeki yakınsama nedeniyle ortalama reel ücretlerdeki artış ya oldukça düşük kalıyor ya da hiç olmuyor. Hükümet, sendikalar, işverenler ve çalışanların sadece asgari ücreti tartıştığı bir ortamda, ekonomi yönetiminin de enflasyonla mücadele programının kaderini buna bağlaması şaşırtıcı değil.
Sonuç olarak, 2025'te asgari ücret artışı ve memur maaşları konusundaki karar, hem ekonomiyi hem de siyaset dünyasını derinden etkileyecek. Ocak ayında alınacak kararlar, enflasyonla mücadele programının ne kadar başarılı olacağını gösterecek.
