İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Kazım Garibabadi, 2015’te İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 5 daimi üyesi ve Almanya arasında imzalanan ancak ABD’nin 2018’deki çekilmesiyle çıkmaza giren Kapsamlı Ortak Eylem Planı sonrasında, İran’ın Almanya, Fransa, İngiltere 13 Ocak’ta yeniden görüşme yapacağını açıkladı.
İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Kazım Garibabadi, 13 Ocak'ta İran ile 3 Avrupa ülkesi (Almanya, İngiltere ve Fransa) arasında yeni bir tur görüşmenin yapılacağını duyurdu. İran resmi haber ajansı IRNA'ya göre, Garibabadi, başkent Tahran'da düzenlenen bir programda nükleer görüşmelerle ilgili açıklamalarda bulundu.
'MÜZAKERE DEĞİL, GÖRÜŞME'
Garibabadi, görüşmenin müzakere olarak nitelendirilmemesi gerektiğini vurgulayarak, “Bu toplantı bir müzakere değil, görüşmedir. Müzakerelerin yeniden başlaması durumunda hangi çerçeve ve yöntemlerle yürütüleceğine dair daha fazla istişarede bulunacağız” ifadelerini kullandı.
KAPSAMI ORTAK EYLEM PLANI’NA GİDEN SÜREÇ
Kapsamı Ortak Eylem Planı (KOEP), 14 Temmuz 2015'te İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) daimi üyeleri olan ABD, Rusya, Çin, İngiltere, Fransa ve Almanya (5+1) arasında imzalanmıştı. Anlaşma, İran'ın nükleer programını sınırlaması karşılığında ekonomik yaptırımların hafifletilmesini öngörüyordu.
Ancak 2018 yılında dönemin ABD Başkanı Donald Trump, ABD’nin anlaşmadan tek taraflı çekildiğini açıkladı. Bu adım, nükleer müzakerelerde çıkmaza yol açarken, İran da uranyum zenginleştirme faaliyetlerini artırdı ve bu oranı yüzde 60 seviyesine kadar çıkardı.
GROSSİ’NİN UYARISI
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Genel Direktörü Rafael Mariano Grossi, Aralık 2024'te İran ziyaretinde ülkedeki yetkililerle görüşerek, yeni bir nükleer yol haritasının gerekliliğine vurgu yaptı. Grossi, “Artık KOEP yok ve daha fazlasına ihtiyacımız var. İran, uranyumu neredeyse askeri seviyede zenginleştiriyor. Bu nedenle farklı bir yol bulmamız gerekiyor” ifadelerini kullandı.
