Nedeni bilinmeyen, kesin tedavisi olmayan parkinson, Alzheimer’dan sonra en yaygın nörodejeneratif hastalık. Hatta 15 yaşındakilerde bile görülebiliyor. Doç. Dr. Gülsen Babacan Yıldız, bu rahatsızlıktan korunmak için spor yapmayı, kimyasallardan uzak durmayı, kahve içmeyi öneriyor.
Bezmialem Vakıf Üniversitesi Nöroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gülsen Babacan Yıldız, 11 Nisan Dünya Parkinson Günü dolayısıyla bu hastalıkla ilgili bilinmeyenleri anlattı...
15 yaşından itibaren görülebilir: “Parkinson hastalığı toplumumuzda sadece el titreme hastalığı olarak biliniyor. Ama daha da fazlası var. Otomobil ya da bisiklet kullanmayı ilk öğrendiğimizde frene ve gaza bastığımızın farkındayızdır. Belli bir zaman sonra bunlar otomatikleşir. Bunun için beyinde özel bir bölge bulunur. Bu bölgeyi motor kabul edersek onun da benzine ihtiyacı var. İşte o benzin üretilen hücrelerin ölmesine bağlı dopamin salgılanamıyor ve motor çok yavaş çalışmaya başlıyor. O nedenle hastanın göz kırpmasından yürümesine hareketleri yavaşlıyor. Aslında her yaş grubunda görülen bir hastalık parkinson, 15 yaşından itibaren görebiliriz ama geneli 60 yaşın üstünde. Yaşla beraber bu hasta sayısı artıyor.”
Kimyasallardan uzak durulmalı: “Parkinsona neden olabilecek şeylerden bir diğeri de kafa travması. Aslında dünyaca ünlü boksör Muhammed Ali bu hastalığa yakalandıktan sonra kafa travması çok konuşulur oldu. Ancak sadece kafa travması değil; çiftçilerin kullandığı bazı tarım ilaçları, kumaşların boyanmasında kullanılan kimyasal maddeler, temizlik ürünleri ileride bu hastalığa yol açıyor.”
10 yıl önce başlıyor: “Araştırmalar sonucunda bu hastalığın aslında el titremesinden yaklaşık 10 yıl önce başladığını öğrendik. Nerede başladığını, nasıl ilerlediğini artık biliyoruz. Tedavide de büyük mesafeler kaydedildi. Bu rahatsızlık ilk tanımlandığı yıllarda hastalar 8-10 yıl yaşıyordu ama bugün geldiğimiz noktada bir Parkinson hastası 20-25 yıl yaşayabiliyor. Erken tanı çok önemli.”
Spor yapın, kahve için: “Hastalığın öncesinde düzenli spor yapan ve hastalık başladıktan sonra da spor yapmaya devam eden kişilerde hastalık çok daha yavaş ilerliyor. Son zamanlarda kahvenin Parkinson hastalığı oluşma riskini azalttığına dair de çok sayıda çalışma var. Bu noktada şunun da altını çizmek gerekir ki bu çalışmalar uzun süreli ve günde en az üç fincan kahve içmiş kişilerde yapılan çalışmalar. Toplumda bilinenin aksine kahvenin içinde sadece kafein değil onun dışında da pek çok madde var bunlarında Parkinson hastalığı riskini azaltmada rol almakta olabileceği düşünülüyor.”
TÜRKİYE’DEKİ SAYI EN FAZLA 100 BİN
Aydın Halk Sağlığı İl Müdürü Dr. Kasım Çetin, Türkiye’de Parkinson hastası sayısının yaklaşık 70-100 bin olduğunu söyledi. Çetin “Parkinson, ileri yaşlarda hareketlerde yavaşlama, uzuvlarda titreme, kaslarda sertlik, duruş ve denge bozukluğu belirtileriyle ortaya çıkan uzun süreli ve ilerleyici bir hastalık. Hastalığın belirtileri 40-70 yaşları arasında, sıklıkla da 60’lı yaşlarda başlar. Tüm Parkinson hastalarının sadece yüzde 5’inde hastalık başlangıç 20 ila 40 yaşları arasındadır. Genç yaş grubundaki bu hastalarda genetik nedenler söz konusu olabilir. Parkinson hastalığı erkeklerde kadınlara oranla biraz daha sık görülür. Toplumda 65 yaş üzerinde her 100 kişiden birinin Parkinson hastası olduğu kabul edilir. Türkiye’de Parkinsonun görülme sıklığının benzer oranlarda olduğu göz önüne alındığında yaklaşık 70-100 bin hastanın olduğu kabul edilebilir” diye konuştu.
