OVP’de 2017 sonunda yüzde 9,5 olması öngörülen tüketici enflasyonu, eylül ayında yüzde 11,20’ye yükseldi. Fiyatlardaki artışın en büyük nedeni ise yüzde 10,98’lik oranıyla 13 yılın zirvesine yerleşen çekirdek enflasyon.
Ekonomi yönetimi yıl sonunda tek haneli enflasyon rakamını göreceğimizi söylese de Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) dün açıkladığı rakamlar bir süre daha çift haneleri görmeye devam edeceğimize işaret etti. Verilere göre, TÜFE’de, eylülde bir önceki aya göre yüzde 0,65, geçen yılın aralık ayına göre yüzde 7,29, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 11,20 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 9,98 artış oldu. TÜFE’de yıllık bazda en yüksek artış yüzde 16,10 ile ulaştırma grubunda görüldü. Bu grubu gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 12,50, çeşitli mal ve hizmetler yüzde 12,06, sağlık yüzde 11,90, eğlence ve kültür yüzde 11,85 oranlarıyla izledi. Geçen ay endekste kapsanan 414 maddeden 61’inin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 281’inin ortalama fiyatlarında artış, 72’sinin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti. Türkiye, son rakamlarla G20 ülkeleri arasında da en yüksek enflasyona sahip ülke konumunda. Listenin ikinci sırasında yer alan Meksika’da enflasyon yüzde 6,2 düzeyinde. Enflasyon rakamlarını yorumlayan Nişantaşı Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Bölümü Öğretim Görevlisi Kutay Gözgör, “Enflasyon oranı Eylül ayında bir önceki aya göre yüzde 0,65 artış gösterdi. Yıllık bazda ise enflasyon oranı yüzde 11,20 seviyesine yükseldi. Enflasyon rakamlarının detaylarına baktığımızda aylık bazda en yüksek artışın eğitim grubunda yer aldığını görüyoruz. Okulların açılması sezonuna denk gelmesiyle nedeniyle eğitim grubunda yükseliş dikkat çekiyor. Bu kalemdeki yükselişi daha çok mevsimsel etkiye bağlayabiliriz. Enflasyon oranının yükselmesinde etkili olan gıda kalemi ise tek düşüş gösteren kalem olarak olumlu bir görüntü çizdi” dedi. Enflasyon oranının yükselmesinde döviz kurunun enflasyona geçiş etkisinin devam etmesinde etkili olduğunu belirten Gözgör, “Gıda ve Alkolsüz içecekler kaleminde düşüş yüzde 0,23 oldu. Yıllık bazda en fazla artış ise yüzde 16,10 ile ulaştırma kaleminde gerçekleşti. Enflasyon oranının yükselmesinde döviz kurunun enflasyona geçiş etkisinin devam etmesinde etkili olduğunu söyleyebiliriz. Para politikasının etkilerini daha net bir şekilde görebildiğimiz çekirdek enflasyon oranını (Enerji ve Gıda fiyatları hariç enflasyon) ise son 13 yılın zirvesine çıkarak yüzde 10,98 oldu. Çekirdek enflasyon oranında yaşanan yükselişi genel olarak TL'nin başta Amerikan Doları olmak üzere yabancı para birimlerine karşı değer kaybetmesine bağlayabiliriz. Bu etkinin bir süre daha devam ettiğini görebiliriz. Özellikle çekirdek enflasyon oranında yükselişin devam etmesi Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) sıkı para politikasını sürdürmesine neden olacak nitelikte görünüyor” ifadelerini kullandı.
2018’DE KESKİN DÜŞECEK
JP Morgan, Türkiye’de enflasyon verisinin beklentiler paralelinde yükseldiğini belirterek ekim ayı için enflasyonun yüzde 11,4 ile zirve yapacağını öngördüklerini belirtti. JP Morgan yıl sonunda enflasyonun tekrar düşerek yüzde 9,7 olmasını beklediklerini vurguladı. Kurum, TL istikrarlı kalırsa 2018’in ilk çeyreğinde enflasyonun keskin şekilde düşebileceğini ifade etti. TCMB’nin son aylarda kredibilitesini yeniden yapılandırmak için temkinli davrandığını belirten JP Morgan, Merkez Bankası’nın bu söyleminin değiştirmeyeceğini beklediklerini ve eğer enflasyon daha fazla giderse daha fazla parasal sıkılaştırmanın masada olabileceğini tahmin ettiklerini bildirdi.
‘YÜZDE 9,5’LİK OVP HEDEFİ HAYAL OLDU’
Enflasyon rakamlarını değerlendiren CHP Ekonomiden Sorumlu Genel Başkan Yarıdımcıs Aykut Erdoğdu, Türkiye’nin dünyanın en yüksek enflasyon oranına sahip ülkelerinden biri olduğunu belirterek, “Enflasyonda 3’üncü dünya ülkeleri ile aynı ligdeyiz. Hükümet enflasyonu yalana dayalı algı yöntemiyle düşürmeye çalışıyor” dedi. Orta Vadeli Plan’daki yüzde 9,5’lik hedefin hayal olduğuna değinen Erdoğdu, “Yılın çift haneli enflasyonla tamamlanacağı kesinleşti. Türkiye’den yapışkan enflasyon var. Enflasyon yıllık bazda yüzde 12-13’e ulaşacak ve faizleri düşürmek uzak bir hayal olarak kalmaya devam edecek” diye konuştu.
281 ÜRÜNDE FİYAT ARTTI
Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Yönetim Kurulu Başkanı Davut Çetin, Eylül ayında Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) enflasyon sepetindeki 414 maddeden 281’inde fiyat artış yaşandığını söyledi. Çetin, “Eğitim hizmetleri, süt ürünleri, tüp gaz, akaryakıt, ulaştırma hizmetleri, sinema, ev eşyası gibi birçok tüketim grubunda fiyat artışları dikkat çekici. Aylık olarak en yüksek artış gösteren seçilmiş maddeler yüzde 14,75 ile yeşil soğan, yüzde 11,12 ile ana okul ücreti ve yüzde 9,60 ile okul servis ücretidir. Eylül ayında gıda grubu bazı meyve, et ve hububat fiyatlarındaki düşüş nedeniyle enflasyonu azaltıcı etki yaptı” dedi.
