Geçen sene bu vakitler dolar bir sene içinde 15 liraya çıkacak deseler inanmazdım.

Üç ay önce de inanmazdım.

Geriye doğru döviz fiyatlarını gösteren çizelgelere baktım.

Bir sene önce dolar 7,8 liraymış.

Üç ay önce de 8,4 lira.

Şimdi çıktı 15,5 liraya. Acayip bir seviye!

Bugün sorsalar, üç ay sonra dolar 20 lira olur mu?

Artık olmaz diyemem.

Zihnimdeki ‘makuliyet’ çerçevesi parçalandı.

“Yanlış ekonomi yönetimi Türkiye’nin maddi değerinde yüzde 50 tenzilat yapmış” desek yanlış mı söylemiş oluruz?

Ekonomi yönetimimizin daima doğruları yaptığını var sayarsak yanlış söylemiş oluruz.

Bizden asla yanlış sadır olmaz. Doğru olan, bizim yanlışımızdır. Yanlış olan sizin doğrunuzdur.

Güzel. Düzeltelim o zaman.

Nasıl düzeltelim?

“Doğru ekonomi yönetimi Türkiye’nin maddi değerinde yüzde 50 tenzilat yapmış.”

Kulak tırmalıyor değil mi?

‘Doğru’ bir ekonomi yönetimi niye memleketin maddi değerini bir senede yarı yarıya düşürsün?

Yüzde 50 tenzilatı tekstilciler bile anca sezon sonunda yapıyor.

Teknik direktörün işine karışmayı alışkanlık haline getiren taraftarlar gibi boş boş konuşuyorsun.

Muhakkak bir hikmete mebnidir.

Merkez Bankası başkanından iyi mi bileceksin?

Merkez Bankası’ndaki para politikaları kurulunda uzmanlar çalışıyor. 6 kişi, ikisi profesör, biri doçent, diğer üçü de tecrübeli uzman bürokratlar. Bir iki de bakanlık temsilcisi var.

Onlar anlamıyor da sen mi anlıyorsun?

Çok isterdim bir hikmete mebni olmasını.

Devletin elinde bizim elimizde olanla kıyaslanmayacak miktarda ve çeşitlilikte veri var.

İçeride de dışarıda da neler olduğunu iktisatçılardan da sanayiciden de tüccardan da işçiden memurdan da iyi bilebileceği vasıtalara sahip.

Ne bilsin işçi memur? Maaşı alacak, her gün birazını harcayacak.

Maaş ay sonuna kadar bitmezse ne ala. Biterse kıvranacak.

Ay sonuna varmaz, biter. Çünkü Türkiye’nin maddi değeri yarı yarıya düşürülürken onun da maaşı yarı yarıya düşürülmüş oldu.

(Neyse ki asgari ücret 4250 liraya çıkarıldı. Asgari ücretli işçi hiç olmazsa birkaç ay kendisini iyi hisseder.)

Biliyor da mı yapıyor devlet?

Bundan emin olamıyorsun.

Mesela dövizi kontrol altında tutmak için 128 milyar doları bilerek mi sattı?

Merkez Bankası Başkanı’nın “Faiz enflasyondan düşük olmayacak” dediğini hatırlıyoruz.

Bunu bilerek söylediyse o zaman “Biz çekirdek enflasyonu baz alıyoruz” lafını bilmeyerek söyledi.

Sonradan, enflasyonu da döviz kurunu da kaptı koyverdi. Biz onlara bakmıyoruz, cari açığı kapatmaya bakıyoruz, gerisi düzelir demeye getirdi.

Eğer doğrusu buysa ilk ikisini bilmeyerek söyledi.

Devletin bu politikaları bir bilgiye, üzerinde iyi düşünülmüş bir ekonomik vizyona dayalı olarak uygulamasını temenni ederdim.

6 ay sonra bütün göstergelerin düzeleceğine, ihracatın artacağına, enflasyonun düşeceğine, döviz fiyatlarının çıktığı basamakları birer birer ineceğine inanmak isterdim.

Fakat güvenemiyorum.

Devletin bütçe hazırlarken baz aldığı projeksiyonlarda yıl sonu dolar fiyatı 9 lira civarında.

Halbuki, daha yıl sonu gelmeden dolar 15,5 lirayı geçti.

Bu, devletin bildiğini değil, bilmediğini gösteriyor.

Ya da biliyorsa bile bildiğiyle amel etmediğini.

Biliyorsa, bildiğini anlatsın.

Anlatmıyor.

Bazı iktisatçılar, bilhassa iktidara yakın durduklarını hissettirmeye özen gösterenler, olan biteni bir teoriye, bir modele oturtmak için çırpınıyor, fakat henüz tatminkar bir tarif yapamadılar.

Devlet bütün bunları bilerek yapıyorsa hala bir diyeceğim yok.

Ama deneme yanılma yoluyla mesafe almaya çalışıyorsa durum tehlikeli.

Sorun küçükken süreçleri kontrol edebilirsin, yönetebilirsin, hatta sorunu çözebilirsin.

Bir oradan bir buradan patlak vermeye başlayınca…

Şimdi olduğu gibi döviz 11, 12, 13, 14, 15 diye günaşırı artmaya başlayınca…

Enflasyon merdivenleri üçer dörder çıkmaya başlayınca…

Artık yönetemezsin, kontrolünden çıkar, o seni yönetir.