Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre 2019 yılında 4,8 $/mmbtu olan Avrupa doğal gaz fiyatları 2020 yılında 3,2 $/mmbtu oldu. Eylül ayında ise fiyatlar 22,8 $/mmbtu seviyesinde gerçekleşti.
Nereden bakarsanız bakın 6-7 katlık bir fiyat artışı var.
***
Uzun süre 20 dolar seviyelerinde seyreden bir petrol (Brent) fiyatı vardı. İşte o petrolde parasal genişleme sonrası 2003’lerde 20-25 dolar seviyelerinden başlayan yükseliş, 2008 yılında 147 dolara kadar sürmüştü.
Fakat o yıllarda kimse enerji krizinden bahsetmiyordu. Hatta 2008 yılında doğal gaz Avrupa fiyatı 13,4 $/mmbtu düzeyine çıkmıştı.
Bugün özellikle Avrupa merkezli bir enerji krizi yaşandığı gerçek. Mesela eylül ayında Avrupa’da 22,8 $/mmbtu olan gaz fiyatı ABD tarafında 5,1 $/mmbtu.
***
Dün Gazprom açıklama yapmış: Türkiye’ye bu yıl 25 milyar m3 gaz vereceklerini ve şu ana kadar sattıkları fiyatın ortalama 270 dolar olduğunu belirtmişler.
Geçen yıl spot piyasa, yani anlık fiyatlarda Avrupa gaz fiyatları çok düşmüştü. Bu nedenle biz 150 doların üzerinde bir fiyatla boru hattı gazı almak yerine 90 dolara yakın bir maliyetle LNG almıştık. Özellikle Rusya pazarından alışları düşürerek 16,2 milyar m3 seviyesinde bırakmıştık.
Bu yıl Rusya bize 2019 ve 2020 yılında az aldığımız gazı ekstra vermiyor ama satışı da 25 milyar m3 sınırına çıkartıyor. Hem de uzun vadeli kontrat olarak petrole bağlı bir formülle.
Bunun anlamı şu: Biz ilk kez gaz ithalatında uzun vadeli kontrat ucuzluğu yaşıyoruz. Hem ucuz fiyata gaz alıyoruz hem de 25 milyar m3 gaz alacağız.
İyi ama bunun bize krizi ne? Yani neden biz de enerji krizi yaşıyoruz?
***
Hemen söyleyeyim: Bizim krizimin tek nedeni kurlar.
Bunu özellikle ithal kömür fiyatları üzerinden vereceğim. Geçen yıl Avustralya kömür fiyatı 60,8 dolarken bu yıl eylül ayında 185,7 dolara yükselmiş durumda.
İthal kömürü dolar/TL bazında aldığınızda fiyatı 360 TL’den 1670 TL’ye çıkıyor. Oysa BOTAŞ’ın da indirimi ile gaz fiyatlarında bu kur etkisi o şekilde gelişmedi.
Mesela doğal gaz üzerinden elektrik üreten santrallere yapılan gaz satışı geçen yıl ocak ayında 1820 TL iken, bu fiyat ekim ayında son zamla 2724 liraya çıktı. Kısaca doğalgaz santralleri hammaddeyi ocak 2020’ye göre yüzde 50 zamlı alıyor. Ama ithal kömürcüler hammaddeyi artık %450 zamlı almak durumunda kaldılar. İşte bu nedenle ithal kömür santralleri piyasadan bir bir çekilmeye başladı.
Geçen yıl toplam elektrik üretiminin yüzde 20,5’ini gerçekleştiren ithal kömür santralleri artık bu paylarını yüzde 10 seviyesine kadar çektiler. 01-24 ekim arası sürede ülkemizde üretilen elektriğin yüzde 10,37’si ithal kömür santrallerince gerçekleştirildi.
Kömürcüler piyasadan çekilince ne oldu?
Geçen yıl 28,2 kuruşa elektrik satan üretim santralleri artık bu fiyatı 80-90 kuruş seviyesine çıkarttı. Yaz aylarında bile 50-60 kuruş aralığında seyreden fiyatlar artık hafta içinde 80 kuruş seviyelerine oturdu. Mesela yarın elektrik üreticileri EPİAŞ piyasasında 82,93 kuruştan elektriklerini satacaklar.
Bu fiyat YEKDEM kapsamındaki akarsu destekleme fiyatını bile geçiyor.
Üreticiden 20-30 kuruşa alınan elektrik tüketiciye yüzde 120-130 farkla satılabiliyor. Arada iletim, kayıp-kaçak, dağıtım ve vergi maliyetleri de ekleniyor. Bugün üreticide 80 kuruşu geçen elektrik tüketiciye (meskenlere) 91,7 kuruştan satılıyor. Bu sürdürülemez bir durum.
***
Yıllarca aracıların kazandığı sistemde bir bakıma üreticiler raconu kesmeye başladı. Bu piyasa bizden sorulur dediler ve fiyatta ilk kez kendi kasalarına bakarak düzey belirler oldular.
Evet, küresel bir enerji krizi var ama bizde bunun asıl yansıması kur krizi şeklinde. Şimdilik zamlar gelmedi ama kazan alttan kaynıyor. Kömürcüler piyasadan çekildikçe piyasada ana hakimiyet üreticilere geçti. Bakalım bu işin sonu nasıl bitecek... Umarım sektördeki sistemsel çöküşlerin kaynağı olan kur artışına bir çare bulunur?
bazilarinin yaptigi yanlis tespiti duzeltelim : Abdulhamit ,Osmanli'yi otuz yil ayakta tutnayi basarmis? Hay Allah . iyi de Ataturk ve arkadaslari iki yil icinde hem isgal edilen ulkeyi kurtardi , bagimsiz bir Cumhuriyet yaratti hem de on yilda sanayi, egitim,saglik,sosyal devlet altyapisi kurdular. Abdulhamid 'in dizileri aylarca TRT de oynarken ulkeyi kurtaranlari ulkenin gercek kahramanlarini halktan kaciriyorlar. ic ve dis mihrak aramaya gerek mi var?
Yanıtla (16) (1)Yahu dostlar, şu Andülhamit Atatürk karşılaştırmalarından falan gına geldi. Dün bitti kardeşim bugüne ve geleceğe bakıyoruz. Halimize bakın bi yaa!..
Yanıtla (3) (0)Kardeşim tabiiki her ailenin bir arabası olsun fakat iki arabası olan varoşarda bile körpecik insanların arabaları var. İnsanlar 500 metre yere araba ile gidiyor. Benim 60 bin eder arabam var genelde oglum kullanır. kızım 3 ay oldu işe gireli araba alacağim diye tutturuyor. Acayip bir tezatlık var.
Yanıtla (0) (0)BAYKUSLAR asla gündüzü sevmez..hep gece olsun ister...Yaşam sevinci boyledir onların..!..
Yanıtla (2) (1)Çaresi belli,hükümet değişene kadar milletin ağzından emdiği burnundan gelecek.Çok yazık,çok günah.Biz bunu hak etmedik.Çalışkan Türk milleti çalışmaktan belki de dinlemeye,okumaya,araştırmaya vakit bulamıyor.
Yanıtla (10) (0)Avrupa'daki enerji krizi Putin'e karşı bir operasyondur. Putin bizim talepleri karşılayamıyor algısını verip başka kaynaklara yönelme isteği var. O kaynaklardan biri de Akdeniz'dir ki aynı anda Türkiye'ye karşı da düğmeye basıldı. 10 elçi krizi, kur atakları vs. Önce Putin'in eli kolu bağlanacak sonra Türkiye'de istedikleri bir yönetimi başa getirip Akdeniz gazını Avrupa'ya taşımak istediler. İstekler ve gerçekler maalesef çoğu zaman örtüşmüyor.
Yanıtla (1) (11)Gülelim mi ağlayalım mi kendi ülkemizde at izi it izine karıştı deniliyor hem de dünyaya daha adil bir dünya çağrısı yapıyor. Dün yine 20 yıllık dış siyasetin içinde olduğundan falan filan bahsettiler. Gerçekten gizemli bir insan.
Yanıtla (3) (0)Avrupanın paralı askerlerine ne diyorlar hocam?
Yanıtla (0) (9)Sayın yazar. Hangi ülkenin muhabirliğini yapıyorsunuz? Kadrolu musunuz, sigortanız yatıyor mu?
Yanıtla (0) (18)Gayrimenkul fiyatlari degerinin cok ustunde artti. Asil fahis zammi meteaahitler yapiyor. Gecen yil 400 bin tl olan ayni daireye bu yil 950 bin tl isteniyor.. Simdi yine bu muteaahitler icin konut kredi faizleri dusuruldu. Muteaahitler yine kazandiklarini dovize yatiracak.Kisir dongu. Halbuki uretim yatirimlari icin dusuk faizli kredi verilmelidir . Devletin denetim mekanizmasi devreye girmeli. Yoksa uretimi arttirma sansini da kaybedecegiz. Bu kez beton degil uretime ve ciftci desteklenmeli.
Yanıtla (7) (0)Biraz beyin fırtınası yapalım:
Yanıtla (6) (0)Küresel brent petrol varil fiyatlarının 120$ olduğunu düşünelim,
1 Dolar’ın ise 13 TL geçtiği bir marketi baz alalım,
Bu senaryoda, Benzinin litre fiyatı kaç TL olur?
Bu fiyattan kim arabasına benzin alabilir?
Belli bir süre sabretmek zorundayız. Bu bir var oluş mücadelesidir. Londra ve Tel Aviv merkezli faiz ve döviz lobilerine karşı bağımsızlık mücadelesi veriyoruz. Enerji ve gıda üzerinden bizi köşeye sıkıştırmak isteseler de başaramayacaklar. Sonsuza kadar bu inadı sürdüremezler. Bir süre sonra finansal taaruza son vermek zorunda kalacaklar. Abdülhamid'den sonraki en büyük lider yönetiyor bu ülkeyi. Ne büyük mücadele verdiğini herkes anlayamaz.Türkiye'yi finansal prangalardan kurtarmaya çalışıyor.
Yanıtla (1) (22)Abdülhamit yıkılmakta olan bir devleti 30 yıl ayakta tuttu. Şimdikilerse Fed'in ve ab merkez bankasının parasal genişleme politikası izlediği bir çağda memleketi kur krizine soktular.
Yanıtla (8) (1)kim bu londra ve tel aviv merkezli düşmanlar? var mı elinde herhangi bir isim? Londra merkezli düşmanlardan neden kredi ve yatırım dilenmeye gidiyorsunuz peki? tel avivin bir finans merkezi olmadığını bilmiyor musun yoksa yalan söylemekten artık yüzün kızarmadığı için umurunda mı olmuyor?
Yanıtla (13) (0)Muhalefet uyuyor.Sahte diplomalarla ve sahte sertifikalarla kamuya 4 kat 3 kat 2 kat maaşla giren torpilli partili sözleşmeli bilişim uzmanları ile Gaz, enerji,ekonomi,istatistikler, veriler,hesaplar,muhasebe, seçim sonuçları,dava dosyaları,emniyet verileri ne kadar güvenli?Önce partinin, derneğin,vakfın,önerisiyle torpille taşerona (taşeronda partili) giriyorlar oradan da 3 sene çalışıp 4 katı maaşla kamuya sonra genel müdür yapıyorlar.Sonra görevden alıp uzman yapıyorlar.
Yanıtla (12) (0)soyle basit bir hesap yapalim:
Yanıtla (7) (1)04 Ocak 2021 Dolar kuru 7.36 TL. bugun 26 ekim 2021 dolar kuru 9.60 TL. aradaki fark tami tamamina %27 . yaklasik 10 ay gecmis. bu durumda bundan 10 ay sonra yani Agustos 2022 de yine %27 farkla Dolar kurunu hesap edersek varacagimiz Dolar kuru 12.19 TL olur.
yukardaki hesap ekonomi verilerine dayanan basit istatistiki hesap ancak buna bir de derinlesen siyasi kriz de eklenirse o zaman Dolar kuru 15 lere varabilir diyenler galiba hakli cikacak gibi gorunuyor.
Bütün krizler aşılacak, halkımız daha da zenginleşecek.
Yanıtla (1) (9)Lütfen negatif basmayalım. Ne de olsa "kapıcı bile araba var."
Yanıtla (9) (0)Evrensel yasadır.
Yanıtla (30) (0)Hiç bir şey yoktan var olmaz vardan da yok olmaz.
Türkiye yıllardır üretmeden tüketiyor.
Her ay 5 milyar dolar borç alarak afiyetle yedik.
Yoktan var olamayacağına göre
O yediklerimizin hesabını veriyoruz.
Benzinde elektrikte elmada armutta ve DOLAR da pahalı olacak.
Ne yaparsanız yapın
Şimdi üretip yiyelim denildi ama üretmeden tüketilen dönemin aktörleri tekrar başa gelmek için arzı endam ettiler.
Yanıtla (4) (0)benzine dün 44 kuruş zam yapıldı bugün 28 kuruş yapılacak.akp ye görede yıllık enflasyon %16.verilerle böyle oynayan bir hükümet cumhuriyet tarihinde görülmedi.
Yanıtla (13) (0)Gecen sene soba 700tl
Yanıtla (13) (0)Bu sene 1600tl
Gecen sene 1450
Busene 3900tl
Aygaz tupu iki ay once 94 tl
Simdi 150tl
.......tv de vatandas bagiriyor bu sene karpuz yiyemedim.
......bir suru ornek var
Bunlar elinize gozunuze dursun...
Biraz sabır hocam,
Yanıtla (9) (0)Bir bakmışın Marmara denizindende doğal gaz müjdesi gelebilir.
Denize biliyorsun insan dışkısı pompalanıyor Doğal gaz olmasada sunni gaz çıkma ihtimali yüksek.
Denizin fokurdayıp salya salması bundanda olabilir. Umudu kesmemek lazım.
Ben liderime güveniyorum. Süpriz yapmayı çok seviyor. 3 gün bekletip millete müjdeyi ansızın veriyor.
Iflasin sonuclarini fakirleserek,yoksullasarak,issizleserek yasayacagiz
Yanıtla (6) (0)Vergiyi anlıyorum ama kayıp- kaçak, iletim gibi ilaveleri bir türlü anlamıyorum. Yani şirketlerin kaybından, kaçağından biz tüketiciyle ne alakası var?
Yanıtla (7) (1)Sayin Yazar kur kur diyorsunuz da...kömür fiyati % 450 niye artiyor demiyorsunuz...faz fiyati % 500 niye artiyor demiyorsunuz...Dolar da mal olmayinca artiyor...her sey den hükumet sorumlu tamam...% 60 oraninda döviz mevduat hesabi olanlarin hic mi kabahati yok...
Yanıtla (1) (1)Fedakarlik hep bir kesim den mi gelecek...
Ihracat in ithalata orani % 97 ler seviyesinde olmadigi sürece daha cok konusuruz...(turizm belli olmuyor pandemi vb)
Her yanımız maşallah KRİZden geçilmiyor.. Olmasa bile, bizim de olsun diye hemencecik üretiveriyoruz..
Yanıtla (6) (0)Daha dün, İHKİB başkanı Bloomberg TV'de döviz kurunu böyle yüksek şoklarla değil de yedire yedire kontrollü artırmaktan bahsediyordu..
Demek ki, her şey YALAN DOLAN ENTRİKA idi.
Her konuda liyakatsizlik, eğitimsizlik ve biat olunca kafamız sorunlardan kalkmıyor. Türkiye Cumhuriyetini sevmiyorlar tüm kazanımlarına ganimet gibi davranıyorlar. Sevap olduklarını düşündükleriyle büyük günahlar işliyorlar… Yazık…
Yanıtla (7) (0)Sn. Cumhurbaşkanımız dünyaca bilinen Ekonomi Teorisinde ısrar ettikçe kurlarda düşüşü düşümüzde görürüz.Açıklanan enflasyon değil,hissettiğimiz enflasyon gerçektir.Buda naçizane benim teorim.
Yanıtla (16) (0)