Türkiye’nin yurtdışı borçlarını temsil eden yükümlülükleri varlıklarından hızlı büyüdü. Varlıklar 232.8 milyar, yükümlülükler 713.8 milyar dolara ulaştı. Son iki yılda uluslararası yatırım pozisyonu ise 114 milyar 543 milyon dolar açık verdi.
EKONOMİ SERVİSİ/İSTANBUL
Türkiye’nin geçen yılın sonunda 453.5 milyar dolar olan uluslararası yatırım pozisyonu, Ocak 2018’de 480.9 milyar dolara yükseldi. Bir ayda yatırım pozisyonu açığı 27.5 milyar dolar artış gösterdi. 2016 yılı sonunda ise uluslararası yatırım pozisyonu açığı 366.4 milyar dolar seviyesindeydi. Buna göre, söz konusu yılın sonundan Ocak 2018’e uluslararası yatırım pozisyonu açığı 114 milyar 543 milyon dolar artış kaydetmiş oldu. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından Ocak 2018 dönemine ilişkin Uluslararası Yatırım Pozisyonu (UYP) verileri açıklandı. Ocak sonunda 2017’ye göre Türkiye’nin yurt dışı varlıkları yüzde 2,1 artarak 232,8 milyar dolar, yükümlülükleri de yüzde 4,7 yükselerek 713,8 milyar dolar olarak gerçekleşti. Türkiye’nin yurt dışı varlıkları ile yurt dışına olan yükümlülüklerinin farkı şeklinde tanımlanan net UYP, ocak sonu itibarıyla 481 milyar dolar açık verdi. Söz konusu açık, 2017 sonunda 453,5 milyar dolar düzeyinde bulunuyordu. Aynı dönemde, varlıklar alt kalemleri incelendiğinde, rezerv varlıklar kalemi yüzde 7,1 artışla 115,3 milyar dolar, diğer yatırımlar kalemi yüzde 4,1 azalışla 73,8 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Diğer yatırımlar alt kalemlerinden bankaların yabancı para ve Türk lirası cinsinden efektif ve mevduatları yüzde 7 azalışla 32,5 milyar dolara geriledi. Yükümlülükler alt kalemleri incelendiğinde, doğrudan yatırımlar (sermaye ve diğer sermaye) piyasa değeri ile döviz kurlarındaki değişimlerin de etkisiyle 2017 yıl sonuna göre yüzde 8,6 artışla 196,9 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Portföy yatırımları, 2017’ye göre yüzde 4,7 artarak 185,5 milyar dolar oldu. Bu dönemde, yurt dışı yerleşiklerin hisse senedi stoku yüzde 5,4 artışla 54,8 milyar dolar, yurt dışı yerleşiklerin mülkiyetindeki DİBS stoku yüzde 5,4 yükselişle 32,6 milyar dolar oldu. Hazine’nin tahvil stoku ise (yurt içi yerleşiklerce alınan tahvil stoku düşüldükten sonra) yüzde 4,2 artarak 46,2 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Aynı dönemde, diğer yatırımlar 2017 yıl sonuna göre yüzde 2,6 artarak 331,3 milyara yükseldi. Yurt dışı yerleşiklerin yurt içi yerleşik bankalardaki YP mevduatı, 2017 yıl sonuna göre yüzde 4 artışla 37,8 milyar dolar, TL mevduatı yüzde 8 artarak 14,2 milyar dolar oldu. Bankaların toplam kredi stoku yüzde 0,6 artışla 93,1 milyar dolara, diğer sektörlerin toplam kredi stoku yüzde 2,8 artışla 111,2 milyar dolara ulaştı.
SERMAYE GİRİŞLERİ SÜRÜYOR
GCM Menkul Kıymetler Araştırma Uzmanı Enver Erkan, uluslararası yatırım pozisyonunun nette -453.47 milyar dolardan -483.9 milyar dolara yükseldiğini hatırlatarak, yükümlülüklerin varlıklara göre daha hızlı arttığını gördüklerini söyledi. Bunun birçok farklı nedeni olabileceğine işaret eden Erkan, bu nedenleri şöyle sıraladı: “Kısa vadeli borçlanma ihtiyacının artması ve kurdan kaynaklanan gelişmeler olabilir.” Erkan, diğer taraftan portföy yatırımlarında ise girişlerin sürdüğünü söyledi. Erkan, “Sermaye girişlerinde Türkiye halen cazibe merkezi. Gelişen ülke varlıklarına paralel olarak tahviller ilgi görüyor, hisse senetleri için de halen iyimser bir görüntü var. Ancak Şubat başından beri olan bir tahvil satışı var ve buna bağlı olarak faizlerdeki yukarı eğilim korunuyor, çünkü enflasyon beklentisi halen yüksek ve çekirdek enflasyon yüksek kalmaya devam ediyor. Merkez Bankası’nın sıkı para politikasını uzun süre koruması bekleniyor. Böylelikle Türkiye’nin sunduğu getiri yüksek olduğu için ilgi sürüyor” dedi.
İKİ AYDA 6.3 MİLYAR TL ALIM
Merkez Bankası’nın haftalık para ve banka istatistikleri, yabancı para mevduatların arttığını ortaya koydu. Buna göre 9 Mart haftasında, bir önceki haftaya göre 723.3 milyar lira olan yabancı para mevduat, söz konusu tarihte 967.4 milyon dolar artışla 724.3 miyar liraya ulaştı. Yıl sonuna göre de yüzde 2.39’luk artışla 707.36 milyar liradan 724.3 milyar liraya yükseldi. Bu rakamın 347.67 milyarlık kısmını gerçek kişiler, 251.79 milyarını tüzel kişiler, 74.3 milyar liralık kısmını da yurtdışı yerleşik kişiler oluşturdu. Yıl sonuna göre gerçek kişilerin yabancı para mevduatlarında 6.3 milyar lira, tüzel kişilerin 5.7 milyar liralık artış hesaplandı.
DOLAR 4 BEKLENTİYLE DALGALANDI
Meksa Yatırım’dan Stratejist Murat Tufan, yılbaşından bu yana “ucuz dolar” algısıyla dolara olan talebin artış gösterdiğini belirterek, “Bu da bireyler, şirketler ve kurumların dolara talebini artırdı. Dolar kuru 3.78’lere düştükçe insanlar alım yaparak, dolara olan ihtiyaçlarını karşılamaya çalıştı” dedi. Diğer taraftan doların son günlerde 4 ana nedenden dolayı yükseldiğine işaret eden Murat Tufan, bu nedenleri şöyle sıraladı: “Bunlardan ilki, her ne kadar piyasalar inandırıcı bulmasa da Moody’s’in not kararı. ABD Dışişleri Bakanlığı görevinden Rex Tillerson’un alınmasıyla, yerine Türkiye karşıtı birinin getirilecek olmasının tedirginlik yaratması, cari açık ve FED.” Dolar karşısında TL’nin dün, yüzde 0.70 değer kaybettiğine işaret eden Tufan, “Piyasalar Çarşamba günü yapılacak toplantıda ‘4 faiz artışı olur mu? Fed’in toplantı metinlerinde karşılaşabilir miyiz’ tedirginliği var. Şayet bu durum gerçekleşirse kuru bu seviyede tutmak zor. Ancak 25 baz puan artış gelirse TL, kayıplarını orta ve uzun vadede geri alabilir” diye konuştu.
