Vizon, etçiler familyasında etobur bir hayvandır. Etçiler aslanlar, kaplanlar, sırtlanlar, çakallar ve kurtlar gibi diğer et yiyicileri de içerir. Vizonlar, aynı zamanda kokarcalar, su samurları, balıkçılar, sansarlar ve kurtçuklar familyasına da yakındır
Bununla birlikte, farklı vizon türü bulunur. Daha küçük, son derece nadir olan Avrupa vizonu Mustela lutreola olarak adlandırılır. Ancak ABD vizonu şimdi Neovison vison olarak biliniyor.
VİZON NEDİR?
Etobur bir yabani bir hayvan olan ABD vizonu doğduğunda yaklaşık 6 gram ağırlığındadır ve yaklaşık 350 gram ağırlığında sekiz ila 10 haftalıkken sütten kesilir.
Yetişkinliğe ulaştığında, bir erkek yaklaşık olarak küçük bir ev kedisi büyüklüğünde, 680 - 1.300 gram ağırlığında ve yaklaşık 56 cm uzunluğundadır. Küçük dişi 450-700 gram ağırlığındadır ve yaklaşık 54 cm uzunluğundadır. Kuyruk, bir vizonun toplam vücut uzunluğunun yaklaşık üçte birini oluşturur. Göl ve bataklıkta yaşayan vizon, genellikle akarsular boyunca yaşayanlardan daha büyüktür.
EVCİL VİZON
Evcilleştirilmiş vizon kısmen boyutlarına göre yetiştirilir ve normalde vahşi türlerinden çok daha büyüktür. Bu kısmen yönetim ve diyetin bir sonucudur, ancak evcilleştirilmiş vizonun boyutunun temel nedeni genetiktir. Büyük bir vizona sahip olmak için büyük bir vizon seçmek gerekir.
Doğumda kitler yaklaşık 10 gram ağırlığındadır ve 24-28 gün sonra yaklaşık 200 gram ağırlığındaki katı yiyeceklere sütten kesilir.
Evcilleştirilmiş bir yetişkin vizonun ortalama ağırlığı renge ve cinsiyete göre değişir. Tüm renklerin dişileri 1 veya 2 kilogram arasında değişir ve ortalama olarak yaklaşık 1,4 kilogram, erkekler 2 ila 4 kilogram arasında değişebilir.
KÜRKÜ
Bir vizonun kürkü ipeksi yumuşak ve parlaktır, ABD vizonu Avrupalı vizona göre daha dolgun ve daha kalın kürke sahiptir.
Vahşi doğada, vizon rengi çikolata kahverengisinden neredeyse siyaha kadar değişir ve altında soluk kürk bulunur. Genel bir kural olarak, kuzey alt türlerinin tüyleri güney biçimlerinden daha koyu olma eğilimindedir. Buff ve beyaz lekeler görülür, ancak bunların boyutu ve şekli değişkenlik gösterebilir.
Evcilleştirilmiş vizon, özellikle kürkleri için yetiştirilir, evcilleştirilmiş vizondan vahşi doğada bulunmayan siyah ya da beyaz renkler elde edilebilir.
Bir vizon paltosu, kuru kalmasına yardımcı olur ve ayrıca düşük sıcaklıklara karşı yalıtım sağlar. Bu, iki bileşen aracılığıyla sağlanır: koruyucu tüyler ve kürk altı kıllar.
Koruyucu tüyler, ana işlevi vizonu kuru tutmak olan uzun, parlak dış tüylerdir. (Kunduz gibi bataklık hayvanlarının özellikle uzun ve parlak koruyucu tüyleri vardır.) Bir vizondaki koruyucu tüyler, bir ‘şerit’ efekti oluşturur, sırtın ortasında daha kalın ve uzundur.
Her bir koruma kılı, uzunluğu koruyucu kıl uzunluğunun üçte biri ile yarısı arasında değişen kılla çevrelenmiştir. Alt kürkün işlevi ısıyı korumaktır ve bir vizonun yaşadığı iklim ne kadar soğuksa, alt kürkü o kadar yoğun olacaktır. Genellikle alt kürk, koruyucu kıldan farklı bir renktedir, genellikle daha açıktır. Vizon yılda iki kez deri değiştirir.
AĞZI NASILDIR?
Vizonun, av türlerinin öldürülmesine yardımcı olmak için 4 belirgin köpek dişi ile bilikte toplamda 34 dişi vardır. Gelincik ile aynı diş formülüne sahiptirler.
KUYRUK
Vizonun kuyruğu orta derecede gürdür ve vücut uzunluğunun yaklaşık üçte birini veya 5-9 inçtir.
Bir vizon yarı suda olsa da, kunduz ve su samuru gibi diğer yarı suda yaşayan memeliler gibi yüzme için özel bir kuyruğu yoktur.
KULAKLAR
Bir vizonun kulakları yuvarlak ve küçüktür, ancak göründükleri kadar küçük değildir. Aslında yaklaşık bir inç uzunluğundadırlar.
BURUN
Bir vizonun kısa, sivri bir burnu vardır. Karasal av için yiyecek ararken, koku alma duyusu çok gelişmiştir.
GÖZLER
Bir vizonun küçük gözleri vardır ve görme yeteneği koku alma duyusuna göre pek gelişmemiştir. Bu nedenle avlanırken öncelikle koku alma duyusuna güvenme eğilimindedir.
Gözleri de su altı görüşüne çok iyi adapte değildir ve bu nedenle balık tutarken, peşine düşmeden önce avını yukarıdan bulur.
BACAKLARI
Bir vizonun bacakları kısadır. Pençelerin tabanı tüylü, ancak tabanları çıplaktır. Her bir pençede beş parmağı bulunur.
Bir vizonun pençesi kısmen perdelidir, ancak kunduz ve su samuru gibi diğer yarı suda yaşayan memelilerinki kadar perdeli değildir. Bu, vizonu hem iyi dağcı hem de yüzücü yapar, ancak her ikisi de çok iyi sayılmaz.
KOKU
Vizon, gelincik ailesinin tipik üyeleri için oldukça gelişmiş anal koku bezlerine sahiptir.
Vizon genellikle yalnız yaşarlar ve erkek vizonlar da özellikle birbirlerine karşı pek hoşgörülü sayılmazlar. Vizonlar burunlarını kullanarak tehlikeyi sezebilir.
Vizon aynı zamanda, kokarcalarda olduğu gibi bir saldırganlık veya kendini savunma eylemi olarak da koku püskürtebilir, ancak püskürtme aralığı çok daha azdır ve koku daha az iticidir, daha hızlı dağılır.
VİZONLAR NE YER?
Vahşi vizonlar etoburdur ve su ve kıyı tarafındaki göllerden ya da akar sulardan avlanır, çoğunlukla geceleri avlanırken, gündüz de avlanmaya çıkabilirler.
Avrupa vizonu nispeten seçicidir ve çoğunlukla kurbağaları yer. Ancak ABD vizonu saldırgan avcılardır ve daha geniş bir yelpazede avlanırlar, genellikle kendilerinden daha büyük hayvanlara saldırırlar.
Vizonlar, çoğunlukla tarla fareleri ve fareler gibi küçük memelileri yerler ve balık yakalamak için yüzer ve su altına dalarlar. Ayrıca kuşları, yumurtaları, kurbağaları, istiridyeleri, tatlı su midyelerini, yılanları, fareleri, yer sincaplarını, semenderleri ve çeşitli böcekleri yedikleri bilinmektedir. Nadiren, daha büyük erkekler küçük tavşanlara saldırır ve onları yerler. Kolaylıkla alabalığı yakalayabilirler ve büyük bir alabalık yakaladıkları bilinmektedir. Bazen ördekleri yakaladıkları bilinmektedir. Ayrıca kümes hayvanlarına baskın yaptıkları da söyleniyor.
Görüşleri özellikle su altı görüşüne iyi adapte edilmemiştir. Vizon, kara avını ararken büyük ölçüde koku alma duyusuna güvenir.
Genellikle, vizon kendi yiyeceklerini yakalayıp öldürür, beslediği küçük hayvanları, kuşları ve balıkları kafatasının tabanından veya ense kısmından ısırarak öldürür.
Kürk çiftliklerinde yetiştirilen evcil vizonlar, insan gıdası üretiminden kaynaklanan atık ürünlerin geri dönüştürülmesinde önemli bir araçtır. Bir yılda her bir vizon, kendi vücut ağırlığının 20 katından fazla yem tüketir.
Sadece ABD’li vizonlar her yıl 37 milyon sığır eti, yaklaşık 9 milyar tavuk, hindi ve diğer kümes hayvanları, balık ve kabuklu deniz ürünlerini tüketiyor. Bu yan ürünler, israf edilmekten ziyade, evcil hayvan yemi şirketleri, akvaryumlar, hayvanat bahçeleri ve kürk çiftçileri gibi işletmeler tarafından geri dönüştürülüyor.
VİZONLAR NEREDE YAŞAR?
Vizon yarı suda yaşayan hayvanlardır ve onları görmek için en iyi yerler, büyük bataklıklar gibi sulak alan ortamlarında veya göl kıyıları, nehirler ve akarsulardır. Seyahat yolları ve başlıca yiyecek ve barınma kaynakları olarak su yollarının varlığına güvenirler. Su altında kalabilirler.
VİZONLAR NE KADAR YAŞAR?
Yabani bir vizonun ortalama yaşam süresine ilişkin tahminler bir ile üç yıl arasında değişir. Yabani vizonların büyük çoğunluğu ilk altı ayını doldurmaz.
Yetişkinliğe ulaşan ve bol miktarda besin kaynağı bulanlar dört yaşına kadar yaşayabilir ve bunların küçük bir yüzdesi başarıyla çoğalabilir. Ara sıra yedi yıl kadar yaşayan vizonlar da görülmüştür.
Çiftçinin çiftliğinde yetiştirdiği vizonun bakımı nedeniyle, her yıl doğan vizonların neredeyse yüzde 100'ü hayatlarının ilk aylarında hayatta kalacaktır. Bunlardan en iyileri ertesi yıl üreme stoğu için tutulurken, geri kalan vizonlar yaklaşık 7-8 ayda soğuk hava giysisi, ince yağ ve diğer ürünlerde kullanılmak üzere kürkleri yüzünden maalesef katledilmektedir.
VİZONLAR NASIL ÇİFTLEŞİR
Vizonların çiftleşmesi yılda bir kez Şubat ve Mart aylarında gerçekleşir ve dişiler yaklaşık üç hafta sıcakta kalır.
Çiftleşme mevsimi yaklaşırken erkekler bölgelerini terk eder ve dişileri aramak için uzun mesafeler kat eder. Bir erkek birkaç dişiyle çiftleşebilir ve her dişi birkaç erkekle çiftleştirilebilir.
Güçlü erkekler, sezon sonuna kadar çiftleşmeye devam eder. Erkek vizon, çiftleştiği son dişi vizonla birlikte kalır.
27-33 gün süren gebelikle birlikte, yumurtanın döllenmesi yedi ila 30 gün sürebilir. Ortalama toplam gebelik süresi yaklaşık 51 gündür, ancak bebek vizonlar 40 gün kadar erken doğabilir.
‘Kit’ olarak bilinen yavrular Nisan veya Mayıs aylarında doğarlar. Yavru vizonların boyutları iki ila 10 santimetre arasındadır, ancak beş veya altı tipiktir. Yenidoğan yavrular yaklaşık 6 gram ağırlığındadır ve kısa bir kat ince, gümüşi beyaz saça sahiptir. Yaklaşık 2 haftalık olduklarında kürkleri oluşmaya başlar. Yavrular ayrıca sağır ve kör olarak doğarlar ve beş haftalık olduklarında işitme ve görme yetilerini kazanır.
Sekiz ila 10 haftalık ve yaklaşık 350 gram ağırlığındaki yavru vizonlar sütten kesilir ve av gezilerinde anneye eşlik etmeye başlar. İki ayda kendi başlarına idare edebilecek durumda olsalar da yavru vizonlar kendi bölgelerini kurmak için ayrıldıkları sonbahara kadar anneleriyle birlikte kalırlar. Beş aylıkken, yavrular yetişkinler kadar büyüktür ancak cinsel olgunluğa 10 aya kadar ulaşamazlar
Vizon, vahşi doğada oldukça kısa bir ömre sahip olmasına rağmen, son derece üretkendir ve üç yıllık bir süre içinde popülasyonlarını tamamen değiştirebilir.
KORONAVİRÜS
Dünyanın en büyük vizon (mink) kürkü üreticisi Danimarka’daki çiftliklerde yetiştirilen 15-17 milyon civarındaki vizonun, dünyayı etkisi altına alan yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) hayvanlarda mutasyona uğradığının tespit edilmesinin ardından telef edileceği paylaşıldı. Sağlık yetkilileri, yaptığı açıklamada, durumun Kovid-19 aşı adaylarını etkileyebileceğini iddia etti.
Danimarka'daki çiftliklerde üretilen 15-17 milyon civarındaki vizonun, Kovid-19’un hayvanlarda mutasyona uğradığının tespit edilmesi üzerine telef edileceği belirtti.
