Dünya savaşın eşiğinde... Rusya’dan gelen “ABD saldırırsa füzeleri düşürürüz, atılan yeri vururuz” tehdidine karşı Trump yine kendine has üslubuyla yanıt verdi “Hazır ol Rusya çünkü yeni, nazik ve akıllı füzeler gelecek” tweet’i attı. Putin “Durum endişe verici” derken, Esad kritik üslerini boşalttı.
Esad rejiminin Duma’da 7 Nisan’da gerçekleştirdiği kimyasal silahlı katliamın ardından ABD ve Rusya arasındaki gerilim hadsafya ulaştı, sert çıkışlar dünyayı savaşın eşiğine getirdi. ABD’nin USS Harry Truman uçak gemisi ve seyir füzelerinin bulunduğu yedi savaş gemisinin Akdeniz’e gönderme kararıyla ısınan Suriye sahasındaki savaş çıkışları sosyal medya üzerinden başladı.
Rusya’nın Lübnan Elçisi Alexander Zasypkin “Eğer Suriye’ye karşı bir saldırı olursa önce füzeler havada vurularak düşürülecek, sonra da füzelerin atıldığı bölgeler vurulacak” dedi. Rus Elçi’nin sözlerinin ardından yerel saatle 07.00’de sosyal medya hesabını açan ABD Başkanı Donald Trump, Twitter paylaşımlarında Moskova’ya ‘füzeler yolda’ mesajı verdi.
Trump ilk mesajında şu ifadeleri kullandı: “Rusya, Suriye’ye atılacak olası füzeleri vuracağını söylüyor. Hazır ol Rusya çünkü yeni, nazik ve akıllı füzeler gelecek. Halkını gazla öldüren ve bundan da zevk alan bir hayvanla ortak olmamalısın.” ABD Başkanı, 41 dakika sonra paylaştığı ikinci mesajında ise tonunu düşürdü. “Rusya ile ilişkilerimiz Soğuk Savaş dönemi de dahil hiç olmadığı kadar kötü. Buna hiç gerek yok. Rusya’nın ekonomik olarak desteğe ihtiyacı var ki biz de bunu kolaylıkla sağlayabiliriz. Birlikte çalışmalıyız. Silah yarışını bırakalım” ifadelerini kullandı. Trump, ikinci paylaşımından bir saat sonra ise son tweet’ini paylaştı. Trump “Rusya ile husumetin çoğuna Demokrat Parti’nin sadık kullarının ya da Obama için çalışmışların başında olduğu Yalan ve Hileli Rusya Soruşturması neden oldu. İçlerinde en çok çıkar çatışması içinde olan (FISA & Comey mektubunu imzalayan Rosenstein hariç) Mueller. Rusya ile gizli anlaşma bulamıyorlar, o yüzden deliriyorlar!” yorumunda bulundu.
Pentagon ise “Başkan Trump’ın tweet’lerini bize değil Beyaz Saray’a sorun” açıklaması yaptı. Washington’ın ‘füzeler yolda’ çıkışı dünya başkentlerini sarstı, Moskova’dan yanıt gecikmedi. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, Facebook paylaşımında “Akıllı füzeler teröristlere doğru uçmalı, yıllardır kendi topraklarında uluslararası terörizmle mücadele eden meşru bir hükümete doğru değil” dedi. Rus Sözcü “Sahiden, bu arada OPCW (Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü) denetçilerini, bu akıllı füzelerin karada kimyasal silah kullanıldığını gösterecek kanıtların her birini yok edeceği konusunda önceden uyaran oldu mu? Ya da yapılmak istenen şey, provokasyonun izlerini akıllı füzelerle hızlıca ortadan kaldırıp uluslararası denetçilere kanıt olarak bulabilecekleri bir şey bırakmamak mı?” ifadelerini kullandı. Trump’ın “silah yarışını bırakalım” sözüne karşılık Zaharova “Harika bir fikir! Amerika’nın, kimyasal silahlarının imhasıyla başlayacak bir teklifi var” dedi.
Rus lider Putin ise “Dünyadaki durum endişe verici, sağduyunun hakim olmasını umuyoruz” dedi. Rus ordusu da Amerikan Donanması’nın Körfez’deki faaliyetlerinin takip edildiğini belirtilerek “ABD füze atacağından bahsedeceğine önce Rakka’yı restore etsin” ifadesini kullandı. Kremlin de ‘Twitter diplomasisinin parçası olmayacaklarını’ duyurdu. Suriye Dışişleri Bakanlığı’ndan da “ABD’nin düşüncesiz çıkışına şaşırmadık” açıklaması geldi. Şam, Washington’un kendilerini hedef almak için kurmaca ve yalana başvurduğunu iddia etti. Londra merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi ise Esad güçlerinin kontrol ettiği askeri üsleri ve havaalanlarını, ABD saldırısı ihtimaline karşı boşalttığını duyurdu. İngiltere Başbakanı May de “Tüm göstergeler kimyasal saldırının sorumlusunun rejim olduğu yönünde” dedi. Ankara’dan yaşanan gerilime ilk tepki Hükümet Sözcüsü Bozdağ’dan geldi. Bozdağ “Sorunlar askeri yöntemle çözülemez” diye konuştu.
İran ise ABD olası saldırısına karşı Suriye rejiminin yanında yer alacaklarını duyurdu. Tel Aviv’den Tahran’a tehdit geldi. Jerusalem Post, İsrailli askeri yetkililerin “Eğer İran, Suriye topraklarını kullanarak İsrail’e saldırırsa biz de Esad rejimini dünyadan sileriz” dediğini yazdı. Öte yandan Dünya Sağlık Örgütü, Duma’da yaklaşık 500 kişide yüksek derecede zehirli kimyasallara maruz kalındığını gösteren semptomlara rastlandığını açıkladı.
Sivil uçaklara uyarı: Suriye’de uçmayın
Avrupa Hava Seyrüsefer Emniyeti Teşkilatı (EUROCONTROL) muhtemel bir saldırı nedeniyle Doğu Akdeniz’de uçuş yapacak hava yolu şirketlerini uyardı. Eurocontrol’ün sitesindeki açıklamada “Gelecek 72 saat içinde Suriye’ye havadan karaya füzelerle ya da seyir füzeleriyle bir hava saldırısı düzenlenmesi ve aralıklı sinyal kesintilerinin yaşanması ihtimallerine karşılık olarak Doğu Akdeniz/Lefkoşa uçuş bölgesine uçuş gerçekleştirileceği zaman gerekli önlemler alınmalı” denildi. Reuters, ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya’daki sivil havacılık kuruluşlarının hava yolu şirketlerine Suriye hava sahasına girmemeleri için uyarıda bulunduğunu bildirdi.
‘Esad’ı suçlayacak kanıt henüz yok’
ABD Savunma Bakanı James Mattis “Olası seçenekleri Trump’a sunmaya hazırız” açıklamasında bulundu. Mattis “Kimyasal saldırı nedeniyle Esad rejimini suçlayacak bir kanıt henüz yok, inceleme devam ediyor” dedi. Mattis, istihbarat görevlililerinin kimyasal saldırıyla ilgili çalışmalarını sürdürdüğünü de söyledi.
‘Trump sorunu araçsallaştırıyor’
KARAR Dış Politika Yazarı Prof. Dr. Mensur Akgün, Washington ile Rusya arasındaki gerilimi değerlendirdi: “Duma’da yaşanan insanlık trajedisi ABD’nin kendi içindeki sorunlarla birleşince ortaya tuhaf bir durum çıkarttı. Bir yanda sosyal medya hesabından savaş ilan eden bir başkan var, diğer yandan BMGK’da durumu müzakere eden bir Dışişleri Bakanlığı. Daha da ilginci Başkanı’nın açıklamalarını sahiplenmeyen bir Savunma Bakanlığı. Güvenlik Konseyi’nin devreye girdiği, OPWC’nin araştırmasının sonuçlarının beklendiği bir durumda Trump’ın tehditlerinin çok ciddiye alınması gerektiğini sanmıyorum. Büyük bir olasılıkla Trump, Mueller soruşturması ve avukatının ofisine yapılan baskın yüzünden gündemi değiştirmek için elindeki sorunu araçsallaştırıyor. Ancak iki nükleer gücün çatışmaya sürüklenebilme olasılığını da hafife almamakta yarar var. Dünya tarihinde istenmeden çıkmış, beklenmeden büyümüş çok savaş var.”
Bakan Canikli: Rusya ABD’ye cevap vermezse ağırlığını kaybeder
Milli Savunma Bakanı Nurettin Canikli “ABD ile Rusya’nın çatışma ihtimali var mı?” sorusuna şu yanıtı verdi: “Tırmanış başlayınca olay ülkelerin politika üreticilerinin kontrolünden çıkar. Diyelim Rusya’nın desteklediği güçlere ABD ya da ABD’nin desteklediği güçler tarafından bir saldırı gerçekleşmişse, zarar verilmişse Rusya’nın ve onu destekleyenlerin bunun altında kalmaması gerekir. Kaldığı zaman ağırlığını, gücünü kaybeder. O da misilleme yapma gereği duyar ve böyle karşılıklı bir şekilde tırmanır, bir bakmışsınız çok yoğun çatışma ortamına girilmiş. Elbette bu tehlike var.” Canikli, hava savunma sistemlerine ilişkin çalışmaların da dört koldan yürütüldüğünü vurgulayarak “Kırmızı çizgimiz, kesinlikle belirlediğimiz oranda teknoloji transferinin gerçekleştirilmesidir” diye konuştu.
