Son zamanlarda Türkiye gündeminde yer alan Merkez Bankası rezervlerine ilişkin Ekonomist Uğur Gürses açıklamalarda bulundu. Uğur Gürses, Merkez Bankası Başkanı Prof. Dr. Kavcıoğlu'nun 'Ortadan kaybolmuş öyle bir varlıktan bahsetmek mümkün değildir' açıklamasının ardından ''Ülkenin üstünden battaniyesi çekildi. Savaşa girseniz döviz rezerviniz yok. Döviz rezervi olmazsa petrol ithal edemezsiniz'' dedi.
Türkiye siyasetinde sık sık dillendirilen '128 Milyar Dolar nerede?' sorusuna iktidarın uzun süre sessiz kalmasının ardından Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu'nun 'Ortadan kaybolmuş öyle bir varlıktan bahsetmek mümkün değildir' açıklaması büyük tepki çekmişti.
Kayıp olduğu iddia edilen 128 milyar dolarla ilgili dikkat çekici ifadelere yer veren Ekonomist Uğur Gürses, ''Ülkenin üstünden battaniyesi çekildi. Savaşa girseniz döviz rezerviniz yok. Döviz rezervi olmazsa petrol ithal edemezsiniz. 128 milyarın üzerine kamu bankalarının sattığı 12 milyar doları ekleyin. Rakam 140 milyar dolara çıkıyor'' dedi.
'BU DEFA ERİTECEK BİR 128 MİLYAR DOLAR YOK'
Cumhuriyet'te yer alan habere göre; döviz kuru politikası, portföy yönetimi ve döviz rezerv yönetimi üzerinde çalışmaları bulunan Ekonomist Uğur Gürses, sosyal medya hesabı üzerinden 128 Milyar Dolar'ın buharlaştırılmasının ardından şu açıklamada bulunmuştu: “Kanunsuz suç uydurduğunuz sürece vatandaş döviz ve altına koşmaya devam eder, ama bu defa eritecek bir 128 milyar dolar yok...”
'DÖVİZ REZERVİ ERİTİLDİ, SWAPLAR GİZLENDİ'
Merkez Bankası'nın bir daha 128 Milyar Dolar gibi bir rakamı biriktiremeyeceğine dikkat çeken Gürses, şu ifadeleri kullandı:
''Yok, çünkü mevcut döviz rezervi bir şekilde eritildi. O eriyenin yerine borç alınarak ikame edildi. 128 milyar dolar hesabı bu şekilde yapılıyor. Merkez Bankası’nın kabaca 100 milyar rezervinin olduğu zaman basitleştirerek söylüyorum, 50 milyar dolar civarında bir borcu vardı. Yani 50 milyar dolar fazlası vardı. Sonra Mart 2019’da döviz satışları başlayınca ve dövizler eksildikçe yerine borç alınarak konuldu. Dışarıdan bakanlar açısından döviz rezervi eksilmiyor gibi görüldü. Ama biz hesaplıyorduk ki borçlar artıyordu, bu swap’ların gizlenmesinin temel sebebi bu.
'NET REZERV EKSİ 60 MİLYAR DOLAR'
Bizim ne kadar borçlandığımız görülmesin, ne kadar dövizi açığa sattığımız anlaşılmasın diye... Öyle bir noktaya geldik ki bugün itibarıyla Merkez Bankası’nın net döviz rezervi eksi 60 milyar dolar... Kabaca 20-25 milyar dolarlık bir döviz girişi de harcandığı için görmüyoruz stoklarda. Buradan hareketle ilave bir borç alınabilir mi, hiç sanmıyorum. Bütün imkânlar kullanıldı, bütün o makyaj malzemeleri kullanıldı. Kralın çıplak olduğu bir noktaya gelindi. Türk tipi dev bir başkanlık rejimine geçtikten sonra kurumların ve kuralların, kuvvetler ayrılığının çöktüğü, kontrol mekanizmalarının olmadığı koşulda gelinen yer burası.''
'PİYASAYA ÖRTÜLÜ BİÇİMDE SATILARAK ERİTİLDİ'
Daha önce '128 Milyar Dolar'ın akıbeti hakkında, 'Merkez Bankası’nın döviz rezervleri arka kapı yöntemleriyle kamu bankalarına aktarılarak oradan da piyasaya örtülü biçimde satılarak eritilmeye başlanmıştı' açıklamasında bulunan Gürses, bugün gelinecek noktanın habercisi olmuştu. Gürses, '128 Milyar Dolar nerede?' sorularının gündeme oturmasının ardından iktidarın endişelendiğini söyleyerek, ''Bu anlaşılınca döviz kurları patladı. Bu işi yaptıkça rezerv eridi, rezerv eridikçe güven kaybı oldu. Çünkü “Bu ülke bununla nasıl başa çıkacak” endişesi belirdi. Bir girdap haline geldi'' dedi.
'KABACA 140 MİLYAR DOLAR'
Ekonomist Gürses, ülke rezervlerinin finansal güvenliğini tehlikeye atacak düzeyde bu kadar eritilmesinin siyasi direktifle yapıldığına dikkat çekerken, Satılan, eritilen döviz rezervi miktarı tam olarak ne kadardır, 128 milyar doların üzerine çıkma olasılığı var mı?' sorusuna şu açıklamada bulundu:
''Benim yaptığım hesaba göre var. 128-130 milyar dolara artı olarak kamu bankalarının sattığı döviz var. Onu da 12 milyar dolar civarında hesaplıyoruz. Toplamda 140 milyar dolar çıkıyor. Ama kamu bankalarının sattığı dövizi, Hazine döviz tahvili vererek kapattığı için, satılan döviz Hazine’nin üstüne geçti. Yani Hazine’nin açık pozisyonu var. Hazine, olmayan dövizi satıyor ve tahvil ihraç ederek tırnak içinde o dövizi yerine koyuyor. Döviz yok aslında. Böyle bir hesapla kabaca 140 milyar dolar çıkıyor. Hazine 2018’de kendi vatandaşlarından 35 milyar dolar borçlandı. Uzun zaman önce terk edilmiş bir yöntemdi. Bir ülke hazinesi, kendi vatandaşından döviz, altın borçlanmaz. O zaman kendi vatandaşınıza “Türk parasını tercih edin, ülkenize güvenin” diyebilir misiniz?''
'SAVAŞA GİRSENİZ PETROL İTHAL EDEMEZSİNİZ'
Merkez Bankası'nın eski Başkanı Naci Ağbal, “200 puanlık faiz artışına imza attığı için” MB Başkanlığı’ndan alınmıştı. Yerine getirilen MB Başkanı Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu da geçtiğimiz günlerde yaptığı faiz açıklamasında bu oranı değiştirmedi. Merkez Bankası başkanlarının sık sık değiştirilmesindeki sebebin, faiz olmadığına dikkat çeken Gürses, şu ifadelere yer verdi:
''Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçmişteki örneklere de bakarsak, iktidarın, döviz kurunda köşeye sıkıştığını hissederse o zaman faiz artışına izin veriyor. Meselenin sadece faiz olduğunu düşünmüyorum. Faizi daha fazla indirme taraftarı bir başkan ataması söz konusu oldu, mevcut başkanın da piyasaları yatıştırmak için düşüncesinden vazgeçtiğini düşünmüyorum ama sinyali verdi. Muhtemelen bu 128 milyar dolar meselesi de can sıkmış olabilir. Naci Ağbal muhtemelen bu konuya ne olduğunu soruşturmuş olabilir. 128 milyar dolar meselesi önemli. Ülkenin üstünden battaniyesi çekildi. Savaşa girseniz döviz rezerviniz yok. Petrol ithal edemezsiniz döviz rezervi olmazsa... Enerji ithalatınızı etkiler...''
