Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre temmuzda ihracat, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 13 azalarak 10 milyar 857,5 milyon dolara geriledi.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), 2015 yılı Temmuz ayı ihracat verilerini TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi'nin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın liderliğindeki Çin ve Endonezya ziyaret programına katılımı nedeniyle basın açıklaması ile kamuoyuna duyurdu.
TİM verilerine göre Temmuz ayında ihracat geçen yılın aynı ayına göre yüzde 13 düşerek 10 milyar 857 milyon dolar oldu. Yılın ilk 7 ayında toplam ihracat yüzde 8,8 gerileme ile 84 milyar 369 milyon dolar olarak gerçekleşti.
12 aylık ihracat yüzde 4,9 azaldı
Son 12 aylık toplam ihracat ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4,9 düşerek 148 milyar 567 milyon dolar oldu.
İhracattaki düşüşte emtia fiyatlarındaki gerileme ile oluşan fiyat baskısı, dünya ithalatındaki düşüş ile Euro-Dolar paritesindeki yaşanan kayıpların etkili olduğunu vurgulayan TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi "Temmuz ayında sanayi ve tarım ihracatımız kilo bazında yüzde 4,1 arttı ve AB'ye ihracatımız Euro bazında yüzde 6,9 artış gösterdi. Bu veriler, ihracatçılarımızın dünyaya daha fazla mal sattıklarını ve dünyada pazar payı kazanmaya devam ettiklerini gösteriyor.” dedi.
TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi'nin konuya ilişkin açıklaması şöyle:
“Türkiye son günlerde zor bir dönemden geçiyor. Geçtiğimiz ay Şanlıurfa'nın Suruç ilçesinde tüm Türkiye'yi derinden etkileyen, elim bir terör saldırısı gerçekleşti. Bu olayların ardından polisimize, askerimize kurulan hain pusular yüzünden bir kere daha sarsıldık. Her türlü terör girişimini kınıyor; şiddeti lanetliyoruz. Suruç başta olmak üzere, bugüne kadar terör olaylarında hayatlarını kaybetmiş tüm vatandaşlarımıza ve güvenlik güçlerimize Allah'tan rahmet, yakınlarına sabır ve halkımıza baş sağlığı diliyoruz.
Türkiye'deki istikrarın korunmasına, ekonomik büyümenin devamına ve demokrasimize kast eden tüm saldırıların karşısında olduğumuzu tekrar belirtmek istiyoruz. Her zaman olduğu gibi, bu kötü günlerin üstesinden de millet olarak hep birlikte geleceğimize inanıyoruz.
"Türkiye'nin önceliği istikrarın korunması”
Türkiye'nin daha önce olduğu gibi ekonomi gündemine odaklanması gerektiğini vurgulamak istiyoruz. Türkiye'nin ihracat odaklı büyüme ve üretim politikasını sürdürerek yeni bir başarı öyküsüne ihtiyacı olduğuna inanıyoruz. Ülkemizin üretime ve reel sektöre daha fazla destek vererek, ihracatta yeni pazarlara odaklanarak yıllık büyüme hızını yüzde 3 seviyesinden son yıllarda olduğu gibi yüzde 5 ve üzerine çıkarması gerektiğini düşünüyoruz. Bunun yolunun da inovasyon, Ar-Ge, tasarım, markalaşmayı ön plana çıkarmamız ve dijital dönüşüme hızla adapte olmamızdan geçtiğine inanıyoruz.”
TİM’in 2015 yılı Temmuz ayı değerlendirmesine göre, dünya ekonomisi yavaş tempoda ilerliyor ve dünya ekonomisi 2015 yılını büyüme hızında bir miktar kayıpla sürdürüyor. Bu gelişmede özellikle, gelişmekte olan ekonomilerin tempo kaybı etkili oluyor. Gelişmiş ekonomilerdeki toparlanma da yavaş seyrini koruyor. Bu doğrultuda, IMF de Temmuz ayında yayınladığı World Economic Outlook raporunda, gerek gelişmiş gerekse gelişmekte olan ekonomilere dair 2015 beklentilerini aşağı yönlü revize etti. Bununla birlikte, her iki ülke grubunda da 2016 yılında ekonomik hızın güçleneceği beklentisi korunuyor.
"Yunanistan'ın kreditörleriyle uzlaşması güzel bir gelişme"
Yunanistan ile AB, IMF ve kreditörler arasında yeni bir yardım ve borç programı uygulanması konusunda uzlaşma sağlanmasını bölge dinamikleri ve ticaret açısından güzel bir gelişme olarak değerlendiriliyor. Yunanistan sorununun bir iflas veya Euro'dan çıkış ile sonuçlanmaması Avrupa Birliği'ndeki iyileşmeyi destekliyor. Avrupa Birliği'ndeki büyüme ve iyileşme özellikle Türkiye’nin ihracatı için büyük önem taşıyor. Dolayısıyla bu beklentiler, geleceğe yönelik ümitleri artırıyor.
İran Anlaşması Türkiye’ye önemli fırsatlar sunuyor
İran ile nükleer silah konusunun barışçıl bir çözüme kavuşturulması, tüm dünyanın güvenliği için önemli bir gelişme oldu. İran ile P5+1 ülkeleri arasındaki müzakerelerin kalıcı bir anlaşmayla sonuçlanması, sadece İran'ın değil tüm bölgenin dış ticaretini güçlendirecek tarihi bir adım olarak değerlendiriliyor.
İran'ın dünya ile bütünleşmesinin, bölgede siyasal risklerin azalmasının yolunu açması, böylece tüm bölgeye yatırımlar artarken, bölgenin dış ticaretinin de gelişmesi bekleniyor. Bu bağlamda İran ekonomisinde, bilhassa turizm, enerji, bankacılık, petrokimya, telekomünikasyon, ulaştırma ve otomotiv sektörlerinde büyük çaplı yatırımlar ve dönüşümler yaşanmasını ve dolayısıyla İran'ın altyapısının yenilenmesinde ve geliştirilmesinde, özellikle havaalanı, karayolu, otel ve konaklama tesislerinin inşası, modernizasyonu ve işletilmesi konusunda büyük fırsatların doğması bekleniyor.
İran ile ticaret hacmi yıl sonunda 16 milyar dolar olacak
Söz konusu raporda, konuyla ilgili şu ifadeler yer alıyor:
“Bu anlaşma ile birlikte İran'a yaptırımların kademeli olarak kalkmasını, İran Riyali'nin istikrara kavuşmasını ve İran'ın uluslararası bankacılık sistemine entegrasyonunun kolaylaşmasını bekliyoruz. Bu durumundan en fazla yarar sağlayacak olan ülke ise bu fırsatı iyi değerlendirdiği takdirde Türkiye olacak. Bunun en büyük sebebi olarak da İran'ın refah düzeyinin yükselmesi ve buna bağlı olarak tüketiminin artmasının 2016 yılının ortalarından itibaren ihracatımıza olumlu katkı vereceğini tahmin ediyoruz. Sayın Ekonomi Bakanımızın da açıkladığı gibi İran ile ticaret hacmimizin yıl sonunda 16 milyar dolar, 2016 itibarıyla ise 35 milyar dolara yükselmesini bekliyoruz.
Diğer taraftan, ABD ve AB başta olmak üzere diğer uluslararası firmaların da İran'a ciddi bir ilgi duyduğu gerçeğinden yola çıkarak gerek ticaret gerekse yatırımlar hususunda, üçüncü taraflardan önemli bir rekabet ortamı ile karşılaşılabileceğini düşünüyoruz. Dolayısıyla söz konusu fırsatlar ile birlikte oluşacak rekabet ortamında ihracatçılarımızın ve yatırımcılarımızın cesur adımlar atmasının oldukça önemli olduğuna inanıyoruz. Bu amaçla da bir an önce İran ile ilişkilerimizin geliştirilmesi için çalışmalarımızı hızlandırmamız gerektiğini düşünüyoruz.
Çin ile yerel parayla dış ticaretin geliştirilmesi
Hassas dış dengelerin ve sanayileşme stratejilerinin kritik önem kazandığı bu dönemde, krizler kadar fırsatlar ve yeni politikalar tüm dünya ekonomileri tarafından değerlendiriliyor. Bizim de bu noktada pro-aktif davranarak para birimimiz Türk Lirası'nın global ölçekte daha etkin bir rol oynaması için Çin ile yapılacak Yuan-TL anlaşmasının iki ülke arasında karşılıklı altyapının kurulmasıyla birlikte önemli bir rol oynayacağına inanıyoruz. Bu bağlamda İran ve Rusya örneklerinde olduğu gibi Çin'le de yerel parayla dış ticaretin geliştirilmesine sıcak bakıyoruz.”
Dünya mal ticaretinde gerileme
Tüm küresel konjonktüre bakıldığında aşağı yönlü risklerin hala geçerliliğini koruduğu görülüyor. Bu risklerin başında özellikle dünya mal ticaretindeki gerileme, düşük emtia fiyatları ve Euro-dolar paritesindeki düşüş gelirken, Türkiye’nin ihracatı da bu gelişmelerden son derece olumsuz etkileniyor.
Dünya ithalatında yılın ilk yarısında ortalama yüzde 13,8'lik gerileme yaşandı. En fazla ihracat yaptığımız Almanya'nın yılın ilk 5 ayındaki ithalatı dolar bazında yüzde 17 gerilerken, İtalya'nın ithalatının yüzde 16, Fransa'nın ithalatının yüzde 19, İspanya'nın ithalatının yüzde 16, Rusya'nın ithalatının yüzde 39, Çin'in ithalatının yüzde 17, Hollanda'nın ithalatının yüzde 20 ve Fas'ın ithalatının yüzde 23 gerilediği görülüyor.
İki faktör emtia fiyatlarını düşürüyor
Diğer taraftan, ABD Merkez Bankası FED'in faiz artışı beklentisi ile doların güçlenmesi emtia fiyatlarında gerilemeye yol açıyor. Özellikle metal fiyatları ile altın başta olmak üzere kıymetli maden fiyatlarında gerileme daha çok hissediliyor. Örneğin, Brent Petrol'un fiyatı son 12 ayda %50, çeliğin %67, nikelin %40, altının fiyatı ise %16 geriledi. Düşen emtia fiyatları, birim fiyatları da aşağıya çekiyor. İşte bu yüzden ihracatçılarımız aynı ürünü daha düşük fiyata satmak zorunda kalıyor. Ürün sayısı ya da sattığımız ürünün kilogramı artmış bile olsa düşük fiyatlar, ihracatımıza değer bazında kayıp olarak yansıyor.
İhracatçılar cephesinde ise bu konjonktürde kilogram bazında ihracatını artırıyor. Temmuz ayında tarım ve sanayi sektörlerinin kilogram bazlı ihracatı yüzde 4,1, ilk 7 ayda ise yüzde 2,5 artış gösterdi. Bu da birim fiyatlarının düştüğü, dünya ithalatının gerilediği bir ortamda Türkiye'nin daha fazla ihracat yaptığını ve dünyada pazar payı kazandığını gösteriyor.
Diğer taraftan uzun bir süredir Euro-Dolar paritesi üzerinde ABD Merkez Bankası FED'in faiz artırım süreci etkili oluyor. Bu sebep nedeniyle ortalama parite değeri Temmuz ayında yüzde 18,8, yılın ilk 7 ayında ise yüzde 18,6 geriledi.
Paritenin Türkiye’nin ihracatına olumsuz etkisi Temmuz ayında 1,2 milyar dolar olarak gerçekleşirken ilk 7 ayda bu rakam 8 milyar doları geçti.
“Olumsuz etkisi 8 milyar dolar olabilir”
“Biz sene başında paritenin ihracatımıza olumsuz etkisinin tüm yıl için 8 milyar dolar olabileceğini tahmin etmiştik” denilen raporda, ihracat ile ilgili şu gözlemler yer alıyor:
“Yılbaşında tahmin ettiğimiz rakama 7 ayda ulaştık. Dolayısıyla ilk 7 ayda tüm ihracatımızdaki rakamsal gerilemenin 8 milyar dolar olduğunu düşünürsek, bu kaybın tamamının pariteden kaynaklandığını görüyoruz. Bu şu anlama geliyor, eğer parite geçen yıl ile aynı kalsaydı, ilk 7 ayda ihracatımız geçen sene ile aynı seviyede kalacaktı.
Halbuki Euro bazında bakıldığında AB'ye ihracatımız Temmuz ayında yüzde 6,9, ilk 7 ayda ise yüzde 7,2 artış gösterdi. Kilogram bazında baktığımızda ise AB'ye kilo bazlı ihracatımızın Temmuz ayında yüzde 7,4, ilk 7 ayda ise yüzde 1,4 artış gösterdiğini görüyoruz.
Dolayısıyla ihracatımız, doların tüm dünyada değerlenmesine paralel olarak değer kaybetmiş görünse de, kilogram bazlı ve Euro bazında değerlere baktığımızda ihracatımızın görünenden daha iyi bir konumda olduğunu görüyoruz. Buradan yola çıkarak Eylül ayından itibaren değer bazında da ihracatın toparlanacağını tahmin ediyoruz.”
Türkiye, dünya ihracat sıralamasında 31. oldu
TİM, ay içerisinde Ekonomi ve Dış Ticaret Raporu 2015'i açıkladı. Buna göre, Türkiye 2014 yılında gerçekleştirdiği 157,6 milyar dolar ihracat ile dünya ihracat sıralamasında bir basamak yükseldi ve 31. sıraya çıktı. Türkiye, 2014 yılında Norveç'i geride bıraktı.
2014 yılında yüzde 2,9 olan reel büyüme hızının 1.85 puanı net ihracat artışı ile sağlandı. İlk 70 ekonominin ortalamada yüzde 2,5 seviyesinde seyreden ihracat performansına oranla, Türkiye yüzde 3,8 ile daha iyi bir artış düzeyi yakaladı. 2014 yılında ilk 10 ana pazardan 7'sinde ihracat artışı yakalandı.
28 dış ticaret faslının 10'unda Türkiye net ihracatçı
2014 yılı itibariyle dış ticareti en yüksek yapılan 28 dış ticaret faslı içinden 10 tanesinde Türkiye net ihracatçı konumunda. 2014 yılında en çok dış ticaret gerçekleştirilen 25 ülke içinde Türkiye, yedisinde net ihracatçı oldu.
2014 yılında Irak, İngiltere, Azerbaycan, Mısır, BAE, Suudi Arabistan ve İsrail, net ihracatçı olduğumuz ülkeler olarak öne çıktı.
Temmuzda 10 milyar 857 milyon dolarlık ihracat
Temmuz ayında ihracat geçen yılın aynı ayına göre yüzde 13 düşerek 10 milyar 857 milyon dolar oldu. Yılın ilk 7 ayında toplam ihracat yüzde 8,8 gerileme ile 84 milyar 369 milyon dolar olarak gerçekleşti. Son 12 aylık ihracat ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4,9 düşerek 148 milyar 567 milyon dolar oldu.
İhracat birincisi otomotiv sektörü
Sektörel bazda Temmuz ayında en fazla ihracatı 1 milyar 644 milyon dolarla otomotiv sektörü yaparken, bu sektörü 1 milyar 497 milyon dolarla hazır giyim ve konfeksiyon sektörü ile 1 milyar 322 milyon dolarla kimyevi maddeler ve mamulleri sektörü takip etti.
Temmuz ayında en fazla ihracat artışını yüzde 44,9 ile fındık ve mamulleri sektörü yakalarken, bu sektörü, yüzde 23,1 ile mücevher ile yüzde 21,9 ile gemi ve yat sektörü takip etti.
Irak'a ihracat 13 aydan sonra ilk kez yükseldi
Temmuz ayında en fazla ihracat yapılan ilk 5 ülke Almanya, İngiltere, Irak, ABD ve İtalya oldu. Irak'a ihracat 13 aylık düşüşten sonra ilk kez artış gösterdi ve Temmuz ayında yüzde 5,4 arttı. Almanya'ya ihracat yüzde 17,9, İngiltere'ye ihracat yüzde 10,2, İtalya'ya ihracat yüzde 2 geriledi. Diğer taraftan ABD'ye ihracat yüzde 15,8 artış gösterdi.
En yüksek ihracat artışı Suriye'ye
Temmuz ayında en fazla ihracat yapılan 30 ülke arasında, en yüksek artış yüzde 28,6 ile Suriye'ye gerçekleşirken, Mısır'a ihracat yüzde 18,4, Birleşik Arap Emirlikleri'ne yüzde 16,4 artış gösterdi.
Temmuz ayında ihracat artışında önce çıkan ülkeler ise şöyle oldu;
Temmuz ayında Kongo'ya ihracat yüzde 61,5, Bangladeş'e yüzde 47,3, Katar'a yüzde 39,6,
Pakistan'a yüzde 34,3, Litvanya'ya yüzde 29,4 arttı.
Temmuz ayında Kuzey Amerika'ya ihracat yüzde 5,2, Ortadoğu'ya ihracat yüzde 0,2 artarken,
AB'ye ihracat yüzde 13,2, Afrika'ya ihracat yüzde 6,5, BDT'ye ihracat yüzde 35,7 geriledi.
En fazla ihracat düşüşü Sakarya'da
En fazla ihracat yapan ilk 10 ile bakıldığında ise Temmuz ayında en fazla ihracat düşüşü yüzde 47 ile Sakarya'da yaşandı. Ankara'nın ihracatı yüzde 17 düşerken, İstanbul ve Kocaeli'nin ihracatı yüzde 15, Bursa'nın ihracatı yüzde 13, İzmir'in ihracatı yüzde 10, Denizli'nin ihracatı yüzde 8, Manisa'nın ihracatı yüzde 7, Adana'nın ihracatı yüzde 4, Gaziantep'in ihracatı ise yüzde 0,6 geriledi.
