Güneş, mevcut güneş döngüsünün maksimum dönemine yaklaşırken giderek daha aktif hale geliyor. Bilim insanları bu "solar maksimum" döneminin öngörülenden daha erken gerçekleşebileceğini belirtti. Elektrik şebekeleri ve GPS gibi sistemlerin kullanımını engelleyebileceği tahmin edilen güneş fırtınaları, geçen sene Elon Musk'ın Starlink uydularını yakmıştı.
SELMAN CÖMERT
Güneş, yaklaşık 11 yılda bir düşük ve yüksek solar aktivite dönemi yaşıyor. Aktivitelerin sıklığı, Güneş'in yüzeyindeki lekelerin miktarıyla ilişkilendirilerek belirleniyor. Dünya boyutunda ve daha büyük olan güneş lekeleri, Güneş'in güçlü ve sürekli değişen manyetik alanları nedeniyle oluşuyor.
Bu solar döngü boyunca Güneş, sakin bir dönemden yoğun ve aktif bir döneme geçiş yapıyor. Aktivitenin zirvesine doğru Güneş'in manyetik kutupları yer değiştiriyor. Daha sonra Güneş, solar minimum dönemi sırasında, tıpkı aktif volkanların bir dönem patlamaya ara vermesi gibi, tekrar sessizliğe bürünüyor.
Normal şartlarda solar maksimumda gerçekleşen aktivitelerin 2025 Temmuz'unda başlaması tahmin ediliyordu. Ancak uzmanlar, bu döngünün 2024 ortalarından 2024 sonlarına kadar maksimuma ulaşacağını düşünüyor.
"DAHA FAZLA GÜNEŞ LEKESİ TESPİT EDİLDİ"
Güneş Döngüsü 25 olarak bilinen içinde bulunduğumuz 11 yıllık süreçte, Güneş'te beklenenden daha fazla aktivite gerçekleşiyor. Colorado’da bulunan Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi'nin Uzay Hava Tahmin Merkezi'ndeki bilim insanları, önceki döngünün maksimumunda tespit edilen güneş lekelerinden daha fazlasını bu döngüde, daha maksimuma ulaşmadan tespit etmiş durumda.
Uzay Hava Tahmin Merkezi'ndeki araştırmacı bilim insanı Mark Miesch, "Hiçbir güneş döngüsü birbirinin aynısı değildir. Bu güneş maksimumu, (Dünya'daki) kasırga mevsiminin uzay hava karşılığıdır. En büyük fırtınaları gördüğümüz zamandır. Ancak kasırga mevsimi birkaç ay sürerken, güneş maksimumu birkaç yıl sürer" dedi.
ELEKTRİK ŞEBEKELERİ VE GPS SİSTEMİ DE OLUMSUZ ETKİLENEBİLİR
Güneş'teki fırtınalar, Dünya üzerindeki elektrik şebekelerini, GPS'i, havacılığı ve Dünya yörüngesindeki uyduları etkileyebilir. Ayrıca radyo kesintilerine neden olan bu olaylar, mürettebatlı uzay görevleri için de riskler yaratıyor.
29 Ocak 2022'de Güneş'ten sisteme doğru patlayan koronal kütle atımları, Dünya'nın dış atmosferinin ısınmasına ve genişlemesine neden olmuştu. Bu genişleme, SpaceX tarafından fırlatılan 49 Starlink uydusundan 38'inin yanmasına yol açmıştı.
Mark Miesch, "Teknolojiye, elektrik enerjisi şebekelerine, uyduya, uçağa ve GPS'e daha bağımlı hale geldikçe, uzay hava olaylarının üzerimizdeki etkileri artar çünkü bu tür sistemler güneş fırtınalarından etkilenir" dedi.
