Uzun yıllar süren çalışmalar neticesinde bilim insanları, yapan insan embriyosu üretti. Bilim dünyasındaki bu gelişme, insanlara ihtiyaç duyulmadan bebek dünyaya getirmenin mümkün olacağı anlamına geliyor. İşte detaylar...
Bilim insanları, bir laboratuvarda yumurta veya sperm olmadan sentetik insan embriyosu üretmeyi başardı. Cambridge Üniversitesi ve California Institute of Technology uzmanları tarafından yapılan çalışma, yakında düşükler ve genetik bozukluklar hakkında fikir verebilir. Bununla birlikte, sentetik embriyolar Birleşik Krallık'ta veya dünyanın birçok ülkesinde yasalar kapsamında değildir ve ciddi etik ve yasal sorunlar içerir.
DİKKATLİ VE ŞEFFAF BİR ŞEKİLDE İLERLEMELİ
TV100'den Hilal Nur Çiftçi'nin haberine göre, başarıda yer almayan bilim adamları şimdi teknolojiyle ilgili endişelerini paylaştılar ve biri bunu 'tüyler ürpertici' olarak nitelendirdi. Francis Crick Enstitüsü'nden Prof. James Briscoe, "Bu alandaki araştırma ve araştırmacıların temkinli, dikkatli ve şeffaf bir şekilde ilerlemesi önemlidir. Tehlike, yanlış adımların veya haksız iddiaların halk ve politika yapıcılar üzerinde caydırıcı bir etkiye sahip olması, bu alan için büyük bir gerileme olacaktır" dedi.
ÖZEL İNSAN HÜCRELERİ BÜYÜTÜLDÜ
Sentetik insan embriyoları, kas hücrelerinden beyin hücrelerine kadar farklı hücre tiplerine dönüşme yeteneğine sahip özel insan hücreleri olan embriyonik kök hücrelerden büyütüldü. Prof. James Briscoe, 2023 Temmuz ayında Uluslararası Kök Hücre Araştırmaları Derneği'nin Boston'daki yıllık toplantısında duyurulan ve ilk olarak Guardian tarafından bildirilen çalışma nedeniyle ortaya çıkan 'derin etik ve yasal soruları' vurguladı.
"ACİL BİR İHTİYAÇ VAR"
Prof. James Briscoe, "İnsan embriyolarının kök hücreden türetilmiş modellerinin oluşturulması ve kullanılması için bir çerçeve sağlamaya yönelik düzenlemelere acil bir ihtiyaç vardır" dedi. Embriyo, döllenmeden kısa bir süre sonra vücut parçalarının gelişimine kadar (cenin haline geldiğinde) devam eden bir hayvanın gelişiminin erken aşaması. Embriyolar bir beynin başlangıcına veya atan bir kalbe sahip olmasa da, plasentayı ve yolk kesesini oluşturacak hücreleri içerir.
OLGUNLAŞMANIN ÖTESİNE GİDECEK Mİ?
Bununla birlikte, gelişimin en erken aşamalarının ötesinde olgunlaşmaya devam edip etmeyecekleri belli değil. Prof. James Briscoe, Cambridge-California ekibinin başarıları hakkında bir araştırma makalesi veya hatta ön baskı yayınlamadığına dikkat çekti, bu nedenle bu hikayenin bilimsel önemi hakkında ayrıntılı bir yorum yapmanın mümkün olmadığını söyledi. Prof. James Briscoe, "Kök hücrelere dayalı insan embriyolarının sentetik modellerinin çok erken olmasına rağmen çok fazla potansiyeli var" dedi.
"BİRÇOK HAMİLELİĞİN BAŞARISIZ OLDUĞU BİR DÖNEM"
İnsan gelişiminin kritik aşamalarına dair temel bilgiler sağlayabileceğini belirten Prof. James Briscoe, "Bunlar üzerinde çalışılması çok zor olan aşamalar ve birçok hamileliğin başarısız olduğu bir dönem. Taze kavrayışlar, düşüklerin nedenlerinin ve insan gelişiminin benzersiz yönlerinin daha iyi anlaşılmasına yol açabilir" dedi. Birmingham Üniversitesi'nde fonksiyonel genomik alanında doçent olan Dr. İldem Akerman, gelişmenin 'önemli sonuçları' olduğunu söyledi.
GELİŞİMSEL BOZUKLUKLARIN TEDAVİSİNDE İLERLEMELERE YOL AÇABİLİR
Dr. İldem Akerman, "Açıkçası, bu araştırma, doku ve organların nasıl oluştuğuna dair daha derin bir anlayış sağlayabilir, potansiyel olarak rejeneratif tıpta ve gelişimsel bozuklukların tedavisinde ilerlemelere yol açabilir. Yine de bir şeyi yapabilme yeteneği, onu yapmayı haklı çıkarmaz; kamuoyunun konuya bakış açısı doğrultusunda etik çerçeveler oluşturulmalı ve sürdürülmelidir. Uluslararası ekibin sentetik insan embriyoları en çok blastokistlere benziyor" dedi.
Embriyolar, doğal bir embriyo için 14 günlük gelişimin hemen ötesinde bir aşamaya yetiştirildi.
GERÇEKTEN SENTETİK DEĞİLLER
Dr. İldem Akerman'a göre, uluslararası ekip onları 'sentetik' embriyolar olarak adlandırsa da, sıfırdan yaratılmadıkları için 'gerçekten sentetik' değiller. Dr. İldem Akerman, "Bunun yerine, bir embriyodan kaynaklanan canlı kök hücrelerden elde ediliyorlar" dedi. Aslında, bilim adamlarının yaptığı şey, tek bir kök hücre yetiştirmek ve onun büyümesini, teorik olarak implante edilebilir bir embriyoya dönüşme potansiyeline sahip olan organize bir hücre grubuna dönüştürmek için teşvik etmektir" dedi.
