Erkekte kısırlık nedenlerinin üçte biri erkeğe, üçte biri kadına geri kalan üçte biri ise hem erkeğe hem de kadına ait nedenlerdir. Dolayısıyla kısırlığın yüzde 50-60 oranında erkeğe ait faktörler olduğunu söylemek mümkün. İşte, erkekte kısırlık (infertilite) belirtileri...
Bir yıl korunmasız düzenli cinsel ilişki sonunda gebe kalamama durumunda kişiye kısırlık (infertilite) teşhisi konduğunu belirten Esenler Medipol Üniversite Hastanesi Üroloji Bölümü'nden Op. Dr. Nuh Aldemir, dünyada kısırlık oranının yüzde 10-15 arasında olduğunu, Türkiye'de bu oranın yüzde 10-20 arasında değiştiğini söyledi.
ERKEKTE KISIRLIK (INFERTILITE) NEDEN OLUR?
Varikosel: Testislerdeki toplar damarlarda meydana gelen genişlemeye denir. Erkeklerde kısırlığın en sık sebebidir. Varikosel testislerin kan akımını bozarak , sperm sayısında ve hareketliliğinde azalmaya sebep olabilir.
Enfeksiyon: İdrar yolları ve üreme yollarındaki bazı enfeksiyonlar, sperm üretimi ve sağlığını etkileyerek veya spermin geçiş noktalarını tıkayarak problemlere sebep olabilir. Bu enfeksiyonlar, bel soğukluğu ve klamidya gibi, prostat iltihabına sebep olabilecek cinsel yolla bulaşan hastalıklar olabileceği gibi, üreme ve boşaltım yollarında meydana gelen enfeksiyonlar da olabilir.
Boşalma Problemleri: Geri boşalma, boşalma sırasında penis ucundan çıkması gereken meninin mesaneye girmesi ile ortaya çıkar. Prostat, üretra veya mesane cerrahisi ve diyabet gibi çeşitli sağlık problemleri geri boşalmaya sebep olabilir. Bunun yanı sıra, alfa blokerlar olarak bilinen kimi tansiyon ilaçları da buna sebep olabilmektedir. Omurilik sakatlığı gibi bazı problemler yaşayan erkekler sperm üretebilmelerine rağmen boşalma konusunda sorun yaşayabilirler.
Spermlere Saldıran Antikorlar: Anti-sperm antikorları, yanlışlıkla sperm hücrelerini saldırgan virüsler olarak belirleyerek, yok etmeye çalışan bağışıklık sistemi hücreleridir. Bu genellikle vazektomi operasyonu geçirmiş olan erkeklerde yaygındır.
Tümörler: Kanser ve iyi huylu tümörler, direk olarak erkek üreme organlarına veya üreme hormonlarının salgılandığı hipofiz bezi gibi bezlere direk olarak etki edebilir. Bu tümörlere yönelik cerrahi operasyonlar, radyasyon veya kemoterapi de erkek üremesine etki edebilir.
İnmemiş Testis: Fetal gelişim esnasında, bir veya iki testis de, karından normal olarak testisleri taşıyan keseye (skrotum) inmemiş olabilir. Bu gibi durumlar yaşayan erkeklerde, üretkenliğin azalması çok daha sık rastlanmaktadır.
Hormon Dengesizlikleri: Hipotalamus, hipofiz ve testisler, sperm oluşturmak için gerekli olan hormonları üretmektedir. Bu hormonların yanısıra, böbreküstü ve tiroid bezleri, sistemlerde meydana gelebilecek değişiklikler de sperm üretimini bozabilir.
Sperm Kanal Defektleri: Sperm taşıyan tüpler sakatlıklar veya hastalıklar sonucu hasar görebilir. Bazı erkekler, testislerin sperm depolayan kısımlarında (epididim) veya sperm taşıyan tüplerde (vas deferens) tıkanıklık ile doğarlar. Kistis fibros ve bunun gibi bazı kalıtsal problemler sebebiyle, erkek tamamen sperm kanalı olmadan doğmuş olabilir.
Kromozom Kusurları: Klinefelter sendromu gibi kalıtsal hastalıklar, erkek üreme organının gelişmesine engel olabilir. (Bir erkeğin X ve Y kromozomları yerine iki X ve bir Y kromozomu ile doğması, erkeklik organında bozukluklara sebep olabilir) Bunun dışında, kistik fibroz, Kallmann sendromu, Young sendromu ve Kartagener sendromu da üretkenliğe etki edebilir.
Cinsel İlişkilerde Yaşanan Problemler: Cinsel ilişki sırasında ereksiyon problemi yaşamak (iktidarsızlık), prematür boşalma, acılı ilişki, anatomik bozukluklar, psikolojik veya ilişki sorunları cinsel problemler doğurabilmektedir.
Çölyak Hastalığı: Glutene olan duyarlılık sebebiyle ortaya çıkan bir sindirim bozukluğu olan çölyak hastalığı, erkeklerde kısırlığa sebep olabilir. Glutensiz bir diyet uygulanması ile doğurganlık artırılabilir.
Bazı İlaçlar: Testesteron geri kazanma tedavisi, uzun süreli anabolik steroid kullanımı, kanser ilaçları (kemoterapi), bazı antifungal ilaçlar, bazı ülser ilaçları ve buna benzer pek çok ilaç, sperm üretimini bozarak, erkek doğurganlığını azaltabilir.
Endüstriyal Kimyasallar: Benzenlere, toluen, ksilen, herbisit, pestisit, organik çözücüler, kurşun boya içeren malzemelere uzun süre maruz kalınması düşük sperm sayısına sebep olabilir.
Ağır Metallere Maruz Kalmak: Herhangi bir ağır metale uzun süre maruz kalmak doğurganlığı azaltabilir.
Radyasyon veya X-Ray: Radyasyona maruz kalmak sperm üretimini azaltabilir. Bu gibi durumlarda sperm üretiminin normale dönmesi yıllar sürebilir. Büyük dozda radyasyon alınması ise sperm üretimini kalıcı olarak düşürebilir.
Testislerin Fazla Isınması: Saunaların veya sıcak banyoların sıklıkla kullanılması, geçici olarak sperm sayınızı azaltabilir. Uzun süre oturmak, sıkı giysiler giymek veya dizüstü bilgisayarınızı dizinizin üstünde uzun süre kullanmak skrotum bölgenizdeki ısıyı artırarak sperm üretimini düşürebilir. Sperm sayınıza etki etmeyecek bir iç çamaşırı giymeniz önerilmektedir.
ERKEKTE KISIRLIK (INFERTILITE) NEDENLERİ
* Sigara içmek ve sigara içilen ortamlarda bulunmak.
* Bol miktarda alkol tüketmek. Alkol, testesteron seviyesini azaltarak sperm üretiminin düşmesine sebep olabilir.
* Yasa dışı ilaç kullanmak. Kas geliştirmek için kullanılan steroidler, testislerin sperm üretiminin azalmasına sebep olabilir. Uyuşturucu maddelerin kullanımı da sperm sayısını ve kalitesini düşürebilir.
* Fazla kilo almak. Obezite vücudun hormon dengesini bozarak kısırlığa neden olabilir.
* Çevresel toksinlere maruz kalmak. Herhangi bri ağır metale ve toksine uzun süre maruz kalmak kısırlığa neden olabilir. Bu tür işlerde çalışanlar gerekli tedbirleri sağlayacak şekilde çalışmalı. Aynı şekilde radyoaktif maddelere maruz kalabilecek (sağlık çalışanları gibi) kişilerde gerekli önlemleri almalıdır.
* Çok sıcak ortamda çalışmak. Testisin ısısını artırarak sperm üretimini bozabilir.
* Hareketsizlik. Uzun süreli bilgisayar veya monitör başında oturmak, uzun süreli masa başı işleri veya işten dolayı oluşabilecek stres kısırlık riskinizi artırabilir.
* Uzun süre ayakta çalışmak. Polis, asker, güvenlik görevlisi gibi sektörlerde çalışanlar uzun süre ayakta durduğu sürece varikosel açısından risk altındadır.
* Uzun süre bisiklet sürmek. Testislerinizi bası yapmak ve testis ısını artırmak sureti ile kısırlığa neden olabilir.
* Cinsel yanlışlar. Cinsel ilişki sayısının azlığı, ovulasyon döneminde ilişkiye girmemek, sertleşme bozukluklukları ve erken boşalma gibi sorunlar da kısırlığa neden olabilir.
* Sıcak su ile duş almak. Sık sıcak suyla duş alma, sauna veya hamama çok gitmek gibi kişisel alışkanlıklar da kısırlık nedeni olabilir.
* Egzersiz çok aşırı yapılırsa hormon üretimini baskılaması nedeniyle kısırlığa neden olabilir.
* Yanlış giyim tarzı. Sürekli dar pantolon giymek testis kanlanması ve ısısının bozulmasına neden olduğu için infertiliteye neden olabilir.
* Bol miktarda kahve tüketmek. Sperm üretiminde bozulmaya neden olabilir.
* Yanlış beslenme alışkanları. Fastfood tarzı beslenme sperm üretimini, bozabilir.
ERKEKTE KISIRLIK NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Tedavi süreci kişinin infertilite nedenine ve menide sperm olup olmamasına göre değişmektedir. Eğer altta yatan ve tedavi edilebilir bir durum varsa öncelikle bu düzeltilmelidir.
Erkeklerde kısırlık sorununda şu tedaviler uygulanabilir:
* Kısırlık ilaç tedavisi
* Kısırlık iğne tedavisi
* Kısırlık aşılama yöntemi
* Yardımcı üreme teknikleri: Yardımcı üreme tekniklerinde halk arasında tüp bebek olarak bilinen In-Vitro Fertilizasyon ( IVF), Intrasitoplazmik Sperm İnjeksiyonu (ICSI), Yüksek Mikroskobik Büyütmeyle Seçilmiş Sperm Mikroenjeksiyon (IMSI), kısırlık (infertilite) Ameliyatı Olarak Bilinen Mikro TESE yöntemleri uygulanabilir.
