Salgın otomotiv sektörünü tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de sekteye uğrattı. Tesisler hem çalışanların sağlığı hem de tedarik zincirinin çökmesinden dolayı çarkları durdu. Yaklaşık 1 aylık molanın arından 13 tesis kapıları yavaş yavaş açıyor. İlk kararı 13 Nisan’da Anadolu Isuzu alırken, Mercedes-Benz Türk, Honda Türkiye ve Karsan da bugün üretime başlıyor.
ALİ YILDIRIM/İSTANBUL
Dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgınıyla birlikte otomotiv sanayi zinciri çökmüş durumda. Çin ile başlayan salgın büyük bir tedarik sorununa dönüştü. Avrupa’nın da salgınla tanışmasıyla birlikte otomotiv sanayi Türkiye’de de sekteye uğramaya başladı. Kovid-19’un Türkiye’de de görülmesiyle Oyak-Renault, Ford Otosan, Honda Türkiye, Tofaş, Mercedes-Benz Türk, Toyota Türkiye, Hyundai Assan, Karsan, Otokar, Temsa, Türk Traktör, Man Türkiye ve Anadolu Isuzu olmak üzere 13 fabrika üretime birer birer ara verdi. Pandemi tehlikesi geçmedi fakat, üretim tarafında teker dönmeye başladı. OSD Başkanı Haydar Yenigün geçen hafta “İyi senaryoda nisan sonu, mayıs başında markaların üretime kademeli olarak başlamasını öngörüyoruz. Kötü senaryonun tarifini yapmaksa şu aşama çok zor” açıklamasını yapmıştı.
Koronavirüs salgını nedeniyle üretime ara veren şirketler arasında, fabrikanın kapılarını ilk açan Anadolu Isuzu oldu. Salgın nedeniyle 30 Mart tarihinde üretime 9 gün ara veren tesis, fabrikanın kapılarını 13 Nisan’da açtı.
Mercedes-Benz Türk, tedbirler ve uluslararası tedarik zincirindeki lojistik aksamalar kapsamında, 23 Mart’tan itibaren Hoşdere Otobüs Fabrikası’nda ve 28 Mart’tan itibaren de Aksaray Kamyon Fabrikası’nda faaliyetlerine ara vermişti. Tesis, Dünya Sağlık Örgütü ve T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından paylaşılan bilgiler doğrultusunda gerekli tüm tedbirleri alarak üretime başlayacağını duyurdu. Bugün Hoşdere Otobüs Fabrikası, 24 Nisan’da da Aksaray Kamyon Fabrikası faaliyetlere devam edecek.
Honda Türkiye gerekli tüm tedbirler alarak bugün Kocaeli Şekerpınar’daki fabrikasında faaliyetlerine tekrar başladığını aktardı. Honda Türkiye, 2 Nisan tarihinde yaptığı duyuruyla üretim faaliyetlerine 6 Nisan’dan 13 Nisan’a kadar ara vermişti. Şirket salgın nedeniyle Şekerpınar’daki üretim faaliyetlerine vermiş olduğu arayı 1 hafta daha uzatmıştı.
1 Nisan’da üretime ara verdiğini duyuran Karsan ise 20 Nisan 2020 tarihinden itibaren üretime kısmi olarak başladı. Fabrikada alınan önlemler çerçevesinde, personel servisleri, yemekhane, soyunma kabinleri, mola alanları gibi tüm ortak alanlarda tedbirler artırılıyor. Ford Otosan 27 Nisan’da üretim için hazırlık yapıyor. Edinilen bilgilere göre, ay sonuna doğru başlayacak üretim için planlar hazır. Oyak-Renault ise üretim için Avrupa’yı ve Groupe Renault kararları doğrultusunda hareket edecek. Eğer yeni bir karar alınmazsa Hyundai Assan, Otokar ve Türk Traktör’de de çarklar 20 Nisan’da dönmeye başlayacak. Toyota Türkiye 11 Mayıs, Tofaş ise 4 Mayıs’ta start verecek.
ÜRETİMDE KAYIP 120 BİN ADEDİN ÜZERİNDE
OSD verilerine göre, Türkiye’de 2019 yılında toplamda bir milyon 485 bin 143 adet araç üretimi gerçekleştirildi. Tesislerin verdiği araların ortalaması da şimdilik 1 ay. 13 tesis içinde en fazla arayı 60 gün ile Toyota Türkiye verecek. Fabrikanın yaklaşık 40 bin adetlik üretim kaybı olacağı hesaplanıyor. Toplama bakıldığında üretimde 1 aylık kayıp 120 bin adedin üzerinde olacağa benziyor. Fazla mesailerle birlikte bu kaybın hepsi olmasa da bir kısmı ancak kapanabilir. Türkiye’nin toplam üretim kapasitesi 2020’de 2 milyon 55 bin 712 adet.
KISITLI KADRO İLE MASKE VE KABİN DESTEĞİ VERDİLER
Ford Otosan ve Tofaş üretime ara verdi fakat, sağlık kuruluşlarına bağış için maske ve siperlik üretimine girişti. Tofaş, toplam 578 adet biyolojik örnek alma ve entübasyon kabini ile 20 bin 146 adet siperlikli maskeyi İstanbul, Bursa, Balıkesir, Ankara, Muğla, Manisa, Kocaeli ve İzmir dahil olmak üzere 24 ildeki, 63 hastane ile sağlık kuruluşuna teslim etti. Tesis nisan sonuna kadar 50 bin adet siperlikli maske ile toplam bin 300 adet entübasyon kabini ve biyolojik numune alma kabininin üretilecek. Ford Otosan, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın ardından Sağlık Bakanlığı ile yapılan görüşmeler sonucunda Türkiye’nin koronavirüsle mücadelesinde kritik rol oynayan sağlık çalışanlarının güvenliğine yönelik yüz maskesi üreteceğini duyurmuştu.
SATIŞ SONRASININ YÜZDE 82'Sİ İŞE HAZIR
Otomotiv satış sonrası pazarında çarklar durmadı. Azalan talep doğrultusunda hızını düşüren ancak faaliyetlerine devam eden satış sonrası sektörü, salgının yarattığı kaybı daha kısa sürede telafi etmeyi planlıyor. Otomotiv Satış Sonrası Ürün ve Hizmetler Derneği’nin (OSS) ikinci anket çalışması da sektördeki tabloyu ortaya koyuyor. Ankete göre; sektördeki evden çalışma oranı yüzde 48’den yüzde 55’e yükselirken, Kısa Çalışma Ödeneği’ne başvurma oranı da yüzde 61’e çıktı. Üyeler arasında üretim gerçekleştirenlerin devam etme oranı ise yüzde 76’dan yüzde 82’ye yükseldi. Ayrıca sektörün ortalama yüzde 83 gibi büyük bir bölümünün nakit akışı sıkıntısı için ek önlemler aldığı belirlendi. OSS Yönetim Kurulu Başkanı Ziya Özalp ise “Satış sonrası ve hizmet çarkını durdurmadan talebin artmasını bekleyeceğiz. Kontrollü olarak iş hayatımıza devam edeceğiz. Sektörümüz, kaybını hızlı bir şekilde kapatabilir. Şirketlerde salgın nedeniyle yaşanan krizin etkilerinin işler açılmaya başlasa bile; haziran, temmuz belki ağustosta bile devam edeceği düşüncesi hakim. İşin servis kısmında da hareketlilik var. Toplu taşımalarda veya ticari olarak kullanılan taksi ve personel servisi gibi araçlardaki hareketlilik durdu. Bireysel araçlar ise yoğunlaştı. Yetkili servis ile tamirhane arasında konumlanan özel servislerdeki hareketlilik de sürüyor. Bu servisler tıpkı yetkili servisler gibi kullanıcıların evlerine kadar gidip araçlarını alarak servis bakım hizmeti neticesinde tekrar iade ederek büyük bir hizmet gerçekleştiriyor” dedi.
