Bugünlerde birçok anne baba, okula yeni başlayacak çocuklarının kaygılarıyla başa çıkmaya çalışıyor. Psikolog Aslı Kanizi, miniklerin kafasındaki korku filmini tersine çevirmenin yolunun okulun ilk gününe dair yeni bir senaryo yazmak olduğunu söylüyor.
Çocukların okula dair endişeleri birbirinden oldukça farklı… Çoğu zaman, okula gitmekten değil, ailelerinin onları almak için geri dönmeyeceğinden endişeleniyorlar. Okulun ilk günü, bilinmezlerle dolu olduğundan onları gerçekte neyin korkuttuğunu bulmak özen istiyor. Psikolog Aslı Kanizi, çocuklara daha önce yaşamadıkları okul gününü önce zihinlerinde deneyimletmek gerektiğini söylüyor: “Görsel olarak zihinde canlandırma yöntemi, çocukların okulla ilgili kaygılarını zihinde yaşatarak normalleştirmeyi sağlıyor. Endişeleri bulmak ve olumlu duygulara çevirmek için birkaç basit adımı takip etmek yeterli. İlk adım bir senaryo oluşturmak ve doğru sorularla gerçek kaygıları ortaya çıkartmak. Son aşama ise endişeleri pozitif duygulara dönüştürmek.”
1) SENARYO OLUŞTURUN
Okulun ilk günü için çocuğun kaygılarına yönelik, hayali bir senaryo hazırlanır. Senaryo, çocuğun uyandığı saatten okul çıkışına kadar sürer. Okula gidiş saatindeki olaylarla güne başlanır. Sabah yataktan kalkış, kahvaltı, okul kıyafetlerinin giyilmesi, okula varış, sınıfa giriş anı, öğretmenle ve okul arkadaşlarıyla karşılaşma anı zihinde canlandırılır. Bunları çocukla birlikte hayal ederken “Görebiliyor musun?” şeklinde sorularla çocuğun yoğunlaşmasına yardım edilir. Okulun ilk günü zihinde oluşturulurken her ayrıntının konuşulması ve zihinde canlandırılması önemlidir. Gözler kapatılarak zihinsel canlandırma yapılabilir. Bu yöntem ile görsel algısı gelişmiş çocuklarda daha başarılı sonuçlar alınabilir.
2) KAYGI ANLARINA YOĞUNLAŞIN
Kademeli olarak çocukta önceden belirlenen kaygı anına geçilir. O an hayalde açıklanarak, “Peki bu durum olsaydı nasıl davranırdın?” şeklinde sorular ile çocuğun o durumda vereceği tepkiyi önceden öğreniriz. Çocuğa kaygısını artıracak sorular sormaktan kaçınmak gerekir. Mevcut resmi görmeye çalışarak pozitif cümlelerle yaklaşmak önemlidir. Çocuğu rahatsız eden hayali olayları dinleyip, empati kurarak, onu kısıtlamadan duygularını ifade etmesi istenir.
3) OLAYA DIŞARIDAN BAKMASINA YARDIM EDİN
Çocuğun korkularına çözüm bulmasına yardım etmek için olaya dışarıdan bakabilmesi gerekir. Bu noktada etkili yöntemlerden biri, kaygı verici durumu bir arkadaşının yaşadığını hayal etmesini istemektir. “Arkadaşının nasıl davranması gerekirdi?”, “Sen onun yerine olsan nasıl davranırdın?” gibi sorularla çocuk çözüm bulmaya teşvik edilir. Bu canlandırmalarla hayali senaryo için çocuğun olumsuz duygularını olumluya dönüştürecek bir versiyon oluşturulur. Bu çalışma, okul fobisi, okul değişimi, sınav kaygısı ve anksiyete yaşayan çocuklarda da kullanılabilir. Böylece çocukta çözümleyici benlik algısı yükselir, yaşadığı farklı kaygılarda da çözüm bulmayı öğrenir.
