Siyah güzeldir!

ÖMER SARUHANLIOĞLU

Burda bütün sınırlar ortadan kalkar ve bütün zıtlıklar bir araya gelir. Ben okumuş bir adam değilim kardeşim ama bu konuyu çok düşündüm. En dehşetli olanı da güzelliğin korkunç olduğu kadar esrarengiz olmasıdır.” Dostoyevski, Karamazov Kardeşler.

Cehaletini peşinen kabul eden ama yine de güzellik üzerine çok düşünmüş olduğunu söyleyen ve üstelik bu konuda böyle ahkâm kesen birisi ancak bir roman kahramanı, Dostoyevski’nin kahramanı olabilir. Halbuki böyle karakterlerin her gün insanın karşısına çıkıverdiği bir mahallede yaşamak ne kadar huzur verici olurdu. Güzellik, anlam, adalet üzerine düşünen, kahvelerde, otobüs duraklarında, iş yerlerinde, köşe başlarında coşkuyla bunları konuşan sıradan insanlar.

‘Siyah Güzeldir’ diyerek kendimce bütün mazlum siyahları onurlandırmak istediğim resimdeki bu insan güzel mi? (‘Kadın güzelliği’ ifadesi başka çağrışımlar doğuracağı için ve güzelliği felsefi ‘güzellik’ kavramına yakınlaştırmak için ‘insan’ kelimesini kullandım.) Eğer güzellik Karamazov kardeşlerden birinin dediği gibi korkunç bir şeyse evet! Burası, parlak, mavi, geniş bir gökyüzünün altında toz toprak içinde bir cadde. Yolun kenarında kahve satan iki kadın. Önlerinde odun kömürü ateşiyle yanan küçük bir ocak, üzerinde kahve pişirilen topraktan bir kap. Pişen kahvenin kokusu etraftan gelen türlü kokulara karışıyor.

Biraz ileride yerde boylu boyunca yatan yarı çıplak bir meczup ve üzerinden atlayarak geçen potansiyel meczuplar. Fotoğraf siyah-beyaz olduğu için belli olmayan ve hatta çerçeveye dramatik bir hava katan arkadaki kirli duvar. Kirli ellerle küçücük femuarlı bir çantaya tıkıştırılan buruş buruş paralar. Fotoğrafın bütün bunları dışarı atıp gerçeği adeta yapıbozuma uğratma gücünü teslim ediyorum. Fotoğraf gerçeği eğip büküyor, tahrif ediyor ve yeniden inşa ediyor. Ve nihayet kadının yüzündeki aşikar endişe dolu bakış. Evet güzellik korkunç bir şey ama yine de siyah güzel!