Türkolog, akademisyen ve araştırmacı yazar gibi pek çok unvana sahip olan Zeynep Korkmaz, 1923’te Nevşehir’de doğdu.1945’te başlayan akademik kariyerine onlarca eser sığdırarak ülkesine büyük hizmetlerde bulundu.
"İlkokuldan üniversiteyi bitirinceye kadar geçen yıllar, eğitim hayatımın en başarılı yıllarıdır" diyen Zeynep Korkmaz, hayatı boyuncu 16 kitap, 250'ye yakın araştırma yazısı kaleme aldı. Makalelerini 'Türk Dili Üzerine Araştırmalar' adlı kitapta topladı.
ZEYNEP KORKMAZ'IN HAYAT HİKAYESİ
5 Temmuz 1922 tarihinde Nevşehir'de dünyaya geldi. Zeynep Korkmaz aslen Türkmendir. Baba adı Yusuf Hüsnü Dengi, annesi Şefika Dengi'dir.
Babası Yusuf Hüsnü, Konya ve İstanbul gibi şehirlerde eğitim gördü, ardından İzmir Urla'ya yerleşti. Urla, Manisa Turgutlu, Karaburun dolaylarında incir ve üzüm ticaretiyle uğraştı. Kurtuluş Savaşı'nın başladığı yıllarda Nevşehir'de öğretmenlik yapmaktaydı.
Zeynep Korkmaz, hayatında üç dönemin olduğunu söyler. Bunlar; 1-6 yaşlarını kapsayan çocukluğunun geçtiği Nevşehir, Urla'da 7 ile 18 yaşlarını kapsayan ortaokul ve lise yılları, 18 yaşından günümüze kadar da Ankara'da geçen dönemlerdir. Babası tüccar olduğu için küçük yaşta ailesiyle İzmir'e göç etti.
1934 yılında ilkokuldan, 1940 ortaokul-liseden ve 1944 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümünde mezun oldu.
Fakültede Necmi Dilmen, Tahsin Banguoğlu, Abdülbaki Gölpınarlı, Besim Atalay, Abdülkadir İnan, Saadet Çağatay, Fuat Köprülü, Şinasi Altundağ, Saadet Çağatay, Enver Ziya Karal ve Bekir Sıtkı Baykal gibi pek çok ünlü hocadan ders aldı.
16 Ocak 1949 tarihinde Ankara Devlet Konservatuvarı'nda çalışan Mehmet Korkmaz ile dünya evine girmiştir. Eşi Mehmet Korkmaz 1984 yılında yaşamını yitirdi.
'Gültekin' (d.1950) ve 'İltekin' (d.1957) adlı iki oğlu, 'Ender Burak' ve 'Ceylan Zeynep' adlı iki torunu vardır. Oğulları 1983 yılından beri ABD'de hayatını sürdürüyor.
ZEYNEP KORKMAZ'IN AKADEMİK YAŞAMI
Zeynep Korkmaz, ilkokuldan üniversiteyi bitirinceye kadar geçen yılların öğrenim hayatındaki en başarılı yılları olduğunu ifade etmiş, bunun için de fakülteyi bitirdikten sonra yakın ilgi duyduğu akademik yaşamına il adımını attı.
Henüz öğrencilik dönemlerinde hocalarının teşviki vesilesiyle Ülkü ve Yücel dergilerinde Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Fikir Cephesi, Gençliğin Düşünceleri, isimli eserlerinin değerlendirmesini yaptı.
Hocası İbrahim Necmi Dilmen'in isteği üzerine yayımladığı Tanzimat Edebiyatı Ders Notları çalışması da bunlar arasındadır.
Ancak Zeynep korkmaz bunlarla yetinmek istemiyordu. Amacı akademik anlamda bilimsel çalışmalar yapmaktı. Bu amaç doğrultusunda ilk adım gerçekleşti.
1945 tarihinde okuduğu üniversitenin Türk Dili ve Edebiyatı Bölümüne İlmî Yardımcılık görevine atanmıştı. Fakülteyi burslu bitirmesine rağmen boş asistanlık kadrosu olmadığı için hocaları olan Prof. Necmettin Halil Onan, Prof. Dr. Saadet Çağatay ve Prof. Dr. Abdülkadir İnan, onun için bu görevi uygun görmüşlerdir. Daha sonra Fakülteye asistanlık kadrosu verilince; asistanlık sınavına girmiş ve kazanarak Türk Dili asistanlığına atandı. Burada Prof. Dr. Saadet Çağatay’ın asistanı oldu.
1950’de Güneybatı Anadolu ağızlarından bir araya getirdiği metinlerden derlediği 'Güney-Batı Anadolu Ağızları: Ses Bilgisi' adlı doktora tezi ile 'Edebiyat Doktoru' unvanı aldı. 1957 yılında doçent, 1964 yılında profesör oldu.
1954 yılı başında fakülte kontenjanı ile Almanya'ya gönderilen Zeynep Korkmaz, Hamburg Üniversitesi'ne bağlı Institut für Kultur und Sprache der Vorderen-Orients'te ünlü Türkolog Prof. Dr. A. Von Gabain ile ünlü Altaist Prof. Dr. Omeljan Pritsak'ın yanında misafir asistan olarak çalıştı. Hem asistanlık yapmış hem de Genel Fonetikçi Prof. Dr. Von Essen’in derslerine devam etti.
1955 yılında tekrar Türkiye'ye döndü. Daha sonra Avrupa kitaplıklarındaki yazma eserler üzerinde araştırma yapmak için British Council bursu ile İngiltere'ye gitti. Buradaki çalışmalarını bitirdikten sonra Alexander Von Humboldt Vakfı'nın verdiği araştırma bursu ile de Almanya'ya gitti.
ZEYNEP KORKMAZ'IN GÖREVLERİ
Fakültede öğretim üyeliğinin yanı sıra 1957'den 1963'e kadar geçen dönemde iki defa Fakülte Profesörler Kurulu'nda 'Doçent Temsilciliği' görevinde bulundu.
1958 ile1974 yılları arasında 3 kez Fakülte Yönetim Kurulu üyeliği görevi ve bu görevin ardından 1978 yılına kadar Ankara Üniversitesi Senatörlüğü görevini yürüttü.
Bu görevleri yürütürken aynı zamanda 1971'den 1983 yılına kadar Hacettepe Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü ve yine Hacettepe Üniversitesi'nin Mezuniyet sonrası için, yüksek lisans ve doktora dersleri verdi.
Akademik kariyerinde hızla yükselen Zeynep Korkmaz, 1974'ten başlayıp 1981 yılına kadar Kültür Bakanlığı Kültür ve İhtisas Komisyonu üyeliği ve 1983 yılına kadar Ankara Üniversitesi Türk Dili Bölümü Başkanlığı ile Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nde Yeni Türk Dili Ana Bilim Dalı Başkanlığı görevini yürüttü.
1983 yılında Yüksek Öğretim Kurulu üyeliğine getirilmiş ve bu görevde 1989 yılına kadar devam etti. 1989 yılında YÖK Başkan Vekilliği görevine atandı ve bu kurumda çalışmaya devam ederken yaş haddinden emekli oldu.
Emekli olmasının ardından 1 Ocak 1991 tarihinden 1993’e kadar Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü'nde sözleşmeli profesörlük yaptı.
Uzun bir akademik kariyere sahip ve çok farklı kurumlarda görevler alan Zeynep Korkmaz, 1941'den başlayıp 2002 yılına kadar geçen uzun bir süre Türk Dil Kurumu asli üyeliği görevinde bulundu.
Tüm bu görevlere ilave olarak; Yönetim Kurulu, Bilim Kurulu üyelikleri, Gramer Bilim ve Uygulama Kolu ve Yürütme Kurulu Başkanlığı, Türkiye Türkçesi ve Tarihî Devirler Yazı Dilleri Gramerleri Projesi Başkanlığı, Türk Dil Kurumu Atatürk ve Türk Dili Çalışma Grubu Başkanlığı ve bunlara yerli ve yabancı öteki bazı bilim kurum ve kuruluşlarında üyelik görevlerinde bulundu.
ZEYNEP KORKMAZ'IN ESERLERİ
Türk dilinin çeşitli bölümlerinde yazdığı 16 kitabı ve 250'ye yakın araştırma yazısı bulunan
Prof. Dr. Zeynep Korkmaz'ın, makalelerini 'Türk Dili Üzerine Araştırmalar' ismindeki kitapta bir araya getirdi.
* Güney-Batı Anadolu Ağızları Ses Bilgisi (Fonetik)
* Fuzuli'nin Dili Hakkında Notlar (S. Olcay ile birlikte)
* Türkçede Eklerin Kullanılış Şekilleri ve Ek Kalıplaşması Olayları
* Türk Dilinin Tarihi Akışı İçinde Atatürk ve Dil Devrimi
* Nevşehir ve Yöresi Ağızları
* Sadrü'd-din Şeyhoğlu, Marzubanname Tercümesi
* Cumhuriyet Döneminde Türk Dili
* M. Kemal Atatürk, Nutuk
* Gramer Terimleri Sözlüğü
* Atatürk ve Türk Dili 1
* Bartın ve Yöresi Ağızları
* Türk Dili Üzerine Araştırmalar
* Atatürk ve Türk Dili 2
* Gramer Terimleri Sözlüğü
* Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi)
* Türk Dili Üzerine Araştırmalar
