Bel çevresi kadınlarda 80 cm, erkeklerde 94 cm üzerindeyse, açlık kan şekeri 100 mg/dl’den yüksekse insülin direncine dikkat. Özellikle ailenizde de varsa hemen önlem almanız gerekiyor. Dr. Canan Demir, çözümün beslenmede olduğunu söylüyor.
Tüm dünyada ve ülkemizde giderek artan obezite ve diyabet, 'insülin direnci' olarak adlandırılan metabolik sorunu da beraberinde getiriyor. Vücuttaki yağ oranının artması insülin direncine, insülin direnci de vücutta yağ oranı artışına ve obeziteye neden oluyor. Protein metabolizması, üreme ve bağışıklık gibi birçok sistemi etkileyen insülin direncinin tedavi edilebilmesi için öncelikle beslenme ve egzersiz alışkanlıklarının gözden geçirilmesi gerekiyor. Memorial Ankara Hastanesi Endokrinoloji Bölümü’nden Uz. Dr. Canan Demir, insülin direnci ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi...
BAŞKA HASTALIKLARA EŞLİK EDER
"İnsülin direnci, insülinin dolaşımda bulunmasına rağmen glikoz, yağ ve protein metabolizmasındaki biyolojik etkilerini gösterememesidir. Dokularda insülinin aracı olduğu glikoz kullanımının azalması ve karaciğerde glikoz yapımının artması ile ortaya çıkan metabolik bozulma, insülin direncinin temelini oluşturmaktadır. İnsülin direnci, tip 2 diyabet, hipertansiyon ve polikistik over sendromuna eşlik etmektedir. İnsülin direnciyle alakalı metabolik durumun değerlendirilmesinde; açlık ve tokluk kan şekeri, HbA1c değerleri bakılmalıdır. Gerekli durumlarda şeker yükleme testi yapılabilir."
GENETİK YAPI DA ETKİLİYOR
"İnsülin direnci veya tip 2 diyabeti olan kişilerin yakınlarında genetik faktörlerin etkisi ile insülin direnci daha sık görülmektedir. Ayrıca hareketsiz yaşam, yüksek kalorili beslenme gibi faktörler de insülin direnci gelişimine yol açmaktadır. Kas, yağ doku ve karaciğer, insülin direncinden etkilenen dokulardır."
ŞOK DİYETLERDEN UZAK DURUN
"İnsülin direnci tedavisinde ilk adım, yaşam tarzı değişiklikleridir. Tıbbi beslenme tedavisi, hareketin artırılması, uyku düzeninin sağlanması ve sürdürülebilir olması önemli. Tıbbi beslenme tedavisi; bireyin yaşı, cinsiyeti, fiziksel aktivite ve yaşam şekline göre kişiye özgün olarak belirlenmeli. Beslenme programı tüm besin ögelerini yeterli ve dengeli bir şekilde içermeli. Kısa dönem şok programlar uygulanmamalı. Vücut ağırlığının 6 ayda yaklaşık yüzde 5-10’unun azaltılması hedeflenmeli. Bireyin günlük mevcut kalori alımı hesaplanmalı ve ortalama 400-600 kcal azaltılmalıdır. Haftalık 0.5-1 kg ağırlık kaybı hedeflenmeli. Dengeli beslenme programı 4-6 öğünden oluşmalı. Sık aralıklarla beslenme bir sonraki öğünde fazla yemeyi önler. Günlük protein alımı toplam kalorinin yüzde 20-35’ini oluşturmalı. Proteinin yeterli miktarda alınması tokluk hissi ve yağsız vücut kitlesini koruması açısından önemli. Şeker gibi basit karbonhidratlar yerine, tam tahıl ürünleri ve baklagiller gibi kompleks karbonhidratlar tercih edilmeli."
BU DEĞERLERE DİKKAT
Metabolik sendrom kriterlerini taşıyan bireylerde insülin direncinin de bulunduğu kabul edilmektedir. Aşağıdaki kriterlerden en az ikisinin mevcut olduğu kişilerde insülin direncinin de olduğu kabul edilerek değerlendirme yapılmalıdır.
•Bel çevresi kadınlarda 80 cm, erkeklerde 94 cm üzerindeyse
•Açlık kan şekeri 100 mg/dl’den yüksekse
•Kan basıncı 130-85 mmhg üzeri veya hipertansiyon tanısı ile antihipertansif ilaç kullanımı varsa
•Trigliserid düzeyi 150mg/dl’nin üzeri veya HDL-kolesterol(iyi kolesterol) kadınlarda 50 mg/dl erkeklerde 40 mg/dl’den düşükse.
