Türkiye’de yenidoğan yoğun bakım hizmetlerinde yaşanan neonatolog eksikliğine dikkat çeken uzmanlar, bu durumun sağlık kalitesini etkilediğini ifade ediyor. Bebek ölümlerini araştıran Meclis komisyonunda sunulan verilere göre, ülkedeki toplam neonatolog sayısı 391. Ancak en az 566 uzmana daha ihtiyaç var. Türk Neonatoloji Derneği’ne göre eksikliğin temel nedenlerinden biri, düşük ücretler ve ağır iş yükü.
MERVE ŞİŞMAN
Özellikle hasta veya prematüre yenidoğanlar olmak üzere yenidoğan bebeklerin tıbbi bakımıyla ilgilenen neonatoloji uzmanlarının eksikliği Türkiye’de hizmet kalitesini olumsuz etkiliyor. TBMM’de yapılan ‘Bebek Ölümlerini ve Özel Sağlık Kuruluşlarını Araştırma Komisyonu’nda sunulan verilere göre, ülkedeki toplam neonatolog sayısı 391 ile sınırlı. Ancak ihtiyacı karşılamak için en az 566 uzmana gereksinimin duyuluyor. Üstelik mevcut uzmanların coğrafi dağılımında ciddi eşitsizlikler de bulunuyor. Özellikle Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde bu eksiklik daha belirgin.
HEMŞİRE SERTİFİKASYON ORANI AZ
YDYB’lerde çalışan hemşirelerin yalnızca yüzde 15,6’sı sertifikalı durumda. Üniversite hastanelerinde bu oran yüzde 22,5, kamu hastanelerinde ise yüzde 28’e çıkıyor. Özel hastanelerde ise düşük sertifikasyon oranları, hizmet kalitesini olumsuz etkiliyor. Bu durum, yenidoğan yoğun bakım servislerinin etkin çalışmasını engelleyerek yenidoğan sağlığı üzerinde ciddi riskler yaratıyor.
EKSİKLİK FARKLI BRANŞTAKİ HEKİMLERLE İDARE EDİLMEYE ÇALIŞILIYOR
Neonatolog eksikliğinin temel nedenleri arasında düşük ücretler, ağır iş yükü, medikolegal baskılar, zorunlu hizmet yükümlülükleri öne çıkıyor. Uzmanlar, iş yüklerine oranla düşük ücretlerden şikâyetçi ve neonatoloji alanında çalışanların yoğun mesai saatleri tükenmişlik sendromuna yol açıyor. Ayrıca sağlık çalışanlarının maruz kaldığı hukuki sorunlar, alanın cazibesini azaltıyor. Özellikle genç uzmanlar, dezavantajlı bölgelerde görev yapma zorunluluğu nedeniyle bu alanı tercih etmiyor. Personel eksikliği nedeniyle birçok YDYB, pediatristlerle ya da farklı alanlardaki hekimlerle idare edilmeye çalışılıyor. Ancak bu çözüm, hasta bakım standartlarının düşmesine neden oluyor.
ÇALIŞMA KOŞULLARI İYİLEŞTİRİLMELİ
Türk Neonatoloji Derneği ve uzmanlar, mevcut krizin çözümü için çeşitli önerilerde bulundu. Öncelikle eğitim ve teşvikin önemine vurgu yapılırken, neonatoloji yan dalını seçen hekimlere daha fazla teşvik sunulması ve eğitim süreçlerinin kolaylaştırılması gerektiğine dikkat çekilirken diğer çözüm yolları da şöyle sıralanıyor: Uzmanların bölgesel dağılımında adaletin sağlanmalı ve dezavantajlı bölgelerde çalışan hekimler için özel destek programları oluşturulmalı. YDYB’lerde çalışan hemşirelerin sertifikasyon oranı artırılmalı ve sürekli eğitimler zorunlu hale getirilmeli. Neonatolog ve pediatristlerin çalışma koşulları iyileştirilmeli. Özellikle medikolegal korumalar artırılarak alanın cazibesi yükseltilmeli.
‘BÜTÜN ÖZEL HASTANELERİ SUÇLAMAK YANLIŞ’
KARAR’ın da katıldığı TBMM komisyonunda özel hastaneler yönetmeliğinin bugüne kadar ilki Nisan 2003’te olmak üzere 45 kez değiştiğine dikkat çekildi. Bebek ölümleri ve özel sağlık kuruluşlarındaki sorunları mercek altına aldı. Komisyonda yapılan sunumların ardından komisyonda olan bazı vekiller, ‘özel hastanelerin artması, yolsuzluk iddiaları, özel hastanelerin bürokrasideki insanlara ait olması ve denetimle birlikte mevzuatta neler yapılması gerektiğini’ sordu. TTB yetkilileri, “Bütün özel hastaneleri suçlamak yanlış. Kamuda mesleğini hakkıyla yapamadığı için hekimlik yapabilmek adına özelde çalışan çok arkadaşımız var. Bakanlık bu değişiklikleri yaparken bizden görüş alabilir. Her ülkede özel hastaneler var. Türkiye gibi dünyada kamu sayesinde ayakta duran özel sektör çok yok. Bu da çeşitli sorunlara yol açıyor. Türk Tabipler Birliği’nin yetkileri de sınırlandırılmış durumda” şeklinde yanıtladı.
‘YOĞUN BAKIMDA ÇALIŞMAK HEKİMLER İÇİN CAZİP DEĞİL’
Özel Hastaneler ve Sağlık Kuruluşları Derneği Başkanı Bahat, yenidoğan ölümleri konusunda münferit olayların sektöre zarar verdiğini belirterek, “Yoğun bakımda çalışmanın artık hekimler için cazip olmadığını” ifade etti. Bahat, “500 gramlık bir bebeği yoğun bakıma getirip ‘Eğer ölürse, siz de ölümlerden ölüm beğenin’ denilen bir Türkiye olduk” dedi.
