Tahtalı köy meğer gerçekten de varmış! Tokat ilinde bulunan o mezarlığı görenler hayret ediyor! Mezarlar mermerden değil, tahtadan...
Tokat’ın Niksar ilçesine bağlı Büyükyurt köyünde, Orta Asya’dan günümüze kadar süregelen ilginç bir mezar geleneği dikkat çekiyor. Köyde bulunan 5 adet tahta mezar, Türklerin tarihsel mirası olarak kabul ediliyor ve mezarların bu özel yapısı, kötü ruhların tahtadan uzak durduğuna dair eski bir inanışa dayanıyor. Orta Asya kültüründen taşınan bu gelenek, köyde hala yaşatılmaya çalışılıyor.
ORTA ASYA'DAN GELEN TAHTA MEZAR GELENEĞİ
Büyükyurt köyünde bulunan 5 mezar, geçmişten bugüne kadar gelen bu kadim geleneğin nadir örneklerinden biri olarak kabul ediliyor. Tarih araştırmacısı Aybike Gamze Gazioğlu, bu mezarların Orta Asya Türk kültürünün bir uzantısı olduğunu belirterek, "Birisi vefat ettiğinde, hatta gündelik konuşmamızda, vefat eden birisi için 'tahtalıköyü boyladı' deriz. Bu deyimin nereden geldiğini söylemek istiyorum. Günümüzde bu durum pek bilinmese de tahta mezarlar biz Türklerin Orta Asya'dan beri gelenekleri arasındadır. Türkçemizde ev bark terimi aynı zamanda mezar anıtı anlamına da gelir ve Göktürk kanunlarında ruhların ikametgahı olarak görünür. Bark, ulu kişilerin yaptıkları ve ziyaret konusu olan türbeleri de ifade eder. Derme çatma ağaçtan yapılan ev anlamına da gelir. Bu sebeptendir ki evlerin çatısı, tahta mezarlarının çatısı, cenazede taşınan tabutun üstü genelde düz değil baca şeklindedir. Ev bark dediğimiz deyim de ev, yaşamayı bark ise ölümü hatırlatıyor. Türkçe'de 'tahtalıköy' tabiri ev şekline benzeyen tahta mezarlıklar için söylenmiş. Orta Asya'da, kötü ruhların ağaç mezarlardan uzak durduklarına inanılırmış. Bu gelenekten günümüzde kalan şey, vefat eden birisi defnedilirken baş ve ayak bölümünü belirten tahtalar dikilir. Bu gelenek o dönemden kalmadır. Orta Asya'da mezarlar tahtadan olduğu için 13'üncü yüzyılda Türk asıllı, İranlı Ozan Nizami tahta mezarları için 'Kıpçak bozkırlarında toprağa saplanmış tahtalar, deniz kıyısında otlar kadar çoktur' demiştir. Tokat'ın Niksar ilçesine 23 kilometre uzaklıkta bulunan Büyükyurt köyünde 5 tane tahta mezar vardır. Bu köydeki ağaç mezarlar ev barkı şeklinde yapılmış mezar sandukasıdır. Orta Asya'da bulunan tahta mezarlara ölü gömme geleneğinin de devamıdır" dedi.
TAHTA MEZARLAR KAYBOLMA TEHLİKESİ ALTINDA
Büyükyurt köyünde daha önce 19 adet tahta mezar bulunurken, günümüzde yalnızca 5 tanesi kalmış durumda. Gazioğlu, bu kültürel mirasın yok olma tehlikesine dikkat çekerek, "Bu son kalan tahta mezarların korunması gerekiyor. Yetkililerin bu konuda harekete geçmesini istiyoruz" dedi.
Köy sakinleri ise eski zamanlarda tahta mezarların yaygın olduğunu, ancak günümüzde beton mezarların tercih edilmesi nedeniyle bu geleneğin kaybolmaya yüz tuttuğunu belirtiyor. "Eskiden imkansızlıktan tahta kullanılırdı, ustalıklarını konuştururlardı. Şimdi beton mezarlar yaygınlaştı, tahta mezarlar azaldı" diyen köylüler, bu tarihi mezarların korunmasını talep ediyor.
