Seçimde oy potansiyeli olarak görülen sokak köpekleriyle ilgili düzenlemeye, belediye başkanlarına iki yıl hapis öngören maddenin eklenmesi ‘siyasi hesap’ tartışmalarını büyüttü. Hassas konunun sadece yerel yönetimlere yüklenmesi yerine ortak mekanizma kurulması ve insani yaklaşımla çözülmesi yönünde güçlü beklenti olduğu hatırlatıldı. ‘Tasarıyı geri çekin’ talepleri dile getirildi.
TASARIDAKİ MUĞLAK İFADELER KATLİAMIN YOLUNU AÇABİLİR
Mevcut yasaların sağlıklı uygulanmasıyla çözülebilecek sokak köpekleri konusu gündem haline dönüştürüldü. AK Parti’nin TBMM’ye taşıdığı 17 maddelik sokak hayvanları teklifi ‘ötanazi’ ifadesinin çıkarılmasıyla komisyonda kabul edildi. Ancak muğlak ifadelerle uyutmanın önünü açık bırakılması tepki çekti. Hayvan hakları örgütleri ‘Hangi hayvana ötanazi gerektiğini kim, nasıl belirleyecek?’ sorusunu yöneltti. Katliama kapı aralanacağı kaygısı dile getirildi.
ÜRETİMİ YASAKLAYIN KISIRLAŞTIRMA SEFERBERLİĞİ BAŞLATIN
Barınakların da hayvanlar için bir ‘ölüm kampı’na dönüştüğünü vurgulayan aktivistler “Üretimi, satışı yasaklayın ve kısırlaştırma seferberliği başlatın” dedi. Düzenlemede, barınak ve bakımla ilgili yükümlülüğünü yerine getirmeyen belediye başkanlarına 2 yıla kadar hapis cezasının yolunu açan maddenin yer alması ise ‘insani konuya siyaset karıştırılıyor’ eleştirilerine yol açtı. Canların söz konusu olduğu bir meseleye düşen siyaset gölgesinin vicdanları yaraladığı belirtildi.
‘KATLİAM YASASINI ÇÖPE ATIN’ ÇAĞRILARI YAĞIYOR
Sosyal medyada ‘Yasayı Geri Çek’ etiketiyle çok sayıda paylaşım yapıldı. Avrupa Parlamentosu üyesi iki vekil ise milletvekillerine mektup gönderip ‘tasarıya hayır deyin’ çağrısı yaptı. Mektupta ‘Yakala, Kısırlaştır, Aşıla ve Yerine Bırak’ yönteminin Hollanda’daki olumlu sonuçları paylaşıldı. Ünlü Fransız oyuncu Brigitte Bardot da Cumhurbaşkanı Erdoğan’a “Türkiye’nin eleştirilecek bir ülke haline gelmesine izin vermeyin” sözleriyle seslendi.
ÇAĞRILARA ERDOĞAN YANITI: KİM NE DERSE DESİN
Cumhurbaşkanı, sokak köpekleri düzenlemesinin Meclis tatilinden önce Genel Kurul’a sunulacağını belirtip “Vekillerimizden kararlı bir duruş bekliyorum. Asla taviz yok. Bu işi bitireceğiz” dedi. Eleştirilere sert tepki gösterdi: Kim ne derse desin böyle bir sorun var. Millet de çözmemizi istiyor. Kimse bize merhamet dersi vermeye kalkışmasın. Timsahın gözyaşları merhametten değildir.
CAN ALMAYAN BELEDİYE BAŞKANINA HAPİS CEZASI
Sokak hayvanlarına “ötanazi” yolunu açan kanun teklifi, tepkilere rağmen TBMM Komisyonu’nda kabul edildi. İktidar, Meclis tatile girmeden düzenlemeyi yasalaştırmaya çalışırken yükümlülüklerini yerine getirmeyen belediye başkanlarına iki yıl hapis öngören madde “siyasi hesaplaşma” tartışmasına yol açtı. Çözüm olarak, yasanın geri çekilerek ortak mekanizma kurulması önerildi.
TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu’nda 3 gün süren görüşmelerin ardından 17 maddelik “Hayvanları Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” önceki akşam AK Parti ve MHP’li üyeleri oylarıyla kabul edildi. Teklifin 5. maddesinde yer alan “ötanazi” ifadesi, metinden çıkarıldı; Veterinerlik Hizmetleri Kanunu’nun dokuzuncu maddesinin üçüncü fıkrasındaki tedbirin uygulanacağı belirtildi. Söz konusu fıkra şöyle: “Hayvanlara ötenazi yapmak yasaktır. Ancak, hayvanlara acı ve ıstırap çektiren veya iyileşme durumu bulunmayan hastalık durumlarında, akut bulaşıcı bir hayvan hastalığının önlenmesi ya da eradikasyonu amacıyla veya insan sağlığı için risk oluşturan durumlarda, davranışları insan ve hayvanların hayatı ve sağlığı için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları kontrol edilemeyen durumlarda, veteriner hekim tarafından ötenazi yapılmasına karar verilebilir. Ötenazi işlemi veteriner hekim tarafından veya veteriner hekim gözetiminde yapılır.”
KATLİAMIN ÖNÜNÜ AÇABİLİR
Kelime oyunuyla ötanazinin önünün açık bırakılması tepki topladı; katliama kapı aralanacağı kaygısı dile getirildi. Teklifte tartışılan diğer düzenleme ise, yerel yönetimlere verilen görevler ve cezalar... Teklife göre; Büyükşehir belediyeleri, il belediyeleri ve nüfusu 25 bini aşan belediyeler, sahipsiz, güçten düşmüş ya da tehlike arz eden hayvanların korunması ve sahiplendirilinceye kadar bakımının yapılması amacıyla hayvan bakımevleri kuracak. Söz konusu belediyeler, 31 Aralık 2028’e kadar belirtilen hayvan bakımevlerini kurmakla ve mevcutların koşullarını iyileştirmekle yükümlü olacak. Yerel yönetimler, kesinleşmiş en son bütçe gelirlerinin binde 5’i oranında kaynak ayıracak. Bu oran, büyükşehir belediyelerinde binde 3 olarak uygulanacak. Kaynak ayırmayan ya da ilgili kaynağı başka amaçlar için sarf eden belediye başkanı ve belediye yetkililerine 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası verilecek. Muhalefet “İnsani konuya siyaset karıştırılıyor” diyerek ilgili yaptırımı eleştirdi. Hayvanseverler de “Canların söz konusu olduğu bir meseleye düşen siyaset gölgesi, vicdanları yaralıyor” yorumunda bulundu. CHP lideri Özgür Özel “Belediyelerimiz hayvanları öldürmeyecek” ifadesini kullanmıştı.
BAKANLARDAN SAVUNMA
Tepkilere cevap veren Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı “Yakala, kısırlaştır, sal modeli, zaman içinde işlevini kaybetti. Artan popülasyon kontrol altına alınamadı. Sahipsizlik, sorumsuzluğu getirmekte. Bu yasanın bir ‘katliam yasası’ şeklinde söyleniyor olması, anlam veremediğimiz bir husus. Toplatılıp rehabilite edilecekler ardından kısırlaştırılacaklar. ‘Hepsini alıp öldürecekler...’ Hiçbir zaman için böyle bir şey ne düşünüldü ne de önerildi. Yasada ‘saldırgan’ ifadesi tariflendi. Halihazırda mevcut veterinerlik düzenlemesine atıf yapıldı. Orada hangi hayvanlara, hangi şartlarda, nasıl ötanazi yapılabileceğine dair kriterler belli. Bu vardı zaten, yerine getirilmiyordu. Kimse ‘Ben sokaklardaki köpeklere dokunmayacağım, onları toplamayacağım’ şeklinde bir yaklaşım içinde de olamaz. Görevlerini yerine getirmeyen kamu görevlileri cezalandırılacak” diye konuştu.
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç ise, şunları söyledi: “Teklifte sebepsiz yere bir hayvan öldürme söz konusu değil, zaten bu suçtur, hapis cezasını gerektirir. İnsan sağlığına zarar veren, tehlike arz eden hayvanlarla ilgili tedbir alınıyor. Çarpıtmaya hiç gerek yok. Bu eleştirileri yaparak bir siyasi sonuç çıkarmaya çalışanlar maalesef yanlış yapıyor. Özellikle meclisteki bağırmalar, çağırmalar hiç yakışmıyor.”
ERDOĞAN’DAN ‘SOKAK HAYVANLARI’ AÇIKLAMASI
ASLA TAVİZ YOK İŞİ BİTİRECEĞİZ
Tepki çeken ‘sokak hayvanları yasasına ilişkin konuşan Cumhurbaşkanı “Sokaklarımızı güvenli hale getireceğiz. Asla taviz yok, bu işi bitireceğiz” dedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, AK Parti TBMM Grup Toplantısı’nda konuştu:
"Birileri ısrarla görmezden gelse de Türkiye’de bir başıboş köpek sorunu var. Dünyanın hiçbir ülkesinde, modern şehrinde göremeyeceğiniz bir sokak köpeği popülasyonuyla karşı karşıyayız. Başıboş köpekler üstelik, çocuklara, insanlara, başka hayvanlara saldırıyor, trafik kazalarına sebep oluyorlar. Artan kuduz vakalarına, yabancı ülkelerin vatandaşlarına yaptığı uyarıları saymıyorum bile. Müdahale edilmedikçe sorun çığırından çıkıyor. Halkımız sokakların güvenli hale gelmesini istiyor, çocuklarımız güven rahatlığıyla okula gitmek, parkta oynamak istiyor. Bizim bu isteklere sessiz, tepkisiz kalmamız düşünülemez. Hayvanlar konusunda kimse bize merhamet dersi vermeye kalkışmasın.
TAŞKINLIĞA İZİN VERMEDEN YASAYI ÇIKARACAĞIZ
İnsan sevmiyorlar ki bir köpeği nasıl sevecekler. Ayrıca birileri muhalefet milletvekillerinin desteğiyle kalkıp geliyor, Meclis koridorlarını işgal ediyor, Meclis çatısı altında milletvekillerine katil diye bağırabiliyor. Milletvekili milletin temsilcisidir, 85 milyonun vekilidir. Katil diye bağıran da oraya getirip cesareti veren de bütün millete saygısızlık yapmıştır. Bu edepsizliğe pabuç bırakacak bir grup değiliz. Burası gazi bir Meclis’tir. Milletin Meclisidir. Kimse Gazi Meclis’in şanına ve konumuna gölge düşüremez. Böyle bir edepsizliğin tekrar yaşanmaması için gerekli tedbirler çok daha sıkı bir şekilde alınmalıdır. Yasa teklifi dün komisyonda kabul edildi. Bu meseleyi Meclis tatile girmeden önce Genel Kurulu’nda takdirine sunulacak, taşkınlığa izin vermeden teklifi yasalaştırarak sokaklarımızı güvenli hale getireceğiz. Asla taviz yok, inşallah bu işi bitireceğiz. Teklifin yasalaşması sadece bir başlangıçtır. Bundan sonraki süreç sahiplendirmedir. Ortalığı ayağa kaldıran herkesten başıboş köpekleri sahiplendirme kampanyamızdan destek bekliyoruz.”
KEDİLER SON ANDA KURTULDU
“Hayvanları Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”nde 4. madde muhalefetin itirazı üzerine güncellendi. “Rehabilite edilenler” ifadesi “rehabilite edilen köpekler” şeklinde değiştirilerek kedilerin kapsam dışına alınması sağlandı. Buna göre; kediler, toplatılmasının ardından bakımevlerine götürülecek, rehabilite edildikten sonra tekrar sokağa salınacak. Yerel yönetimler adına toplanan sahipsiz hayvanların bakımevi dışında bir yere terk edilmesi, yasak kapsamına alınacak. Sahipli hayvanını terk edene hayvan başına 60 bin lira ceza verilecek. Yerel yönetimler adına toplanan sahipsiz hayvanları, bakımevi dışında bir yere terk edene hayvan başına 50 bin lira idari para cezası verilecek. Kedi ve köpek sahipleri, hayvanlarını en geç 31 Aralık 2025’e kadar dijital kimliklendirme yöntemleriyle kayıt altına aldırmak zorunda olacak.
AVRUPA’DAN VE BARDOT’DAN ÇAĞRI
Sokak hayvanları düzenlemesinin komisyondan geçmesinin ardından sosyal medyada ‘Yasayı Geri Çek’ etiketiyle çok sayıda paylaşım yapıldı. Avrupa Parlamentosu üyeleri Anja Hazekamp ve Hollanda Ulusal Parlamentosu Üyesi Ines Kostic de TBMM’ye mektup gönderdi. Milletvekillerine ‘Tasarıya hayır deyin’ çağrısı yapılan mektupta ‘Yakala, Kısırlaştır, Aşıla ve Yerine Bırak’ yönteminin Hollanda’daki olumlu sonuçları paylaşıldı. İki vekil, bu tür yasaların ülkelerin itibarı ve toplum psikolojisi üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceğine dikkat çekerken Türkiye’nin Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü’nün imzaladığı Hayvan Refahı Stratejisi’ne uyma taahhüdünü hatırlattı. Ünlü Fransız oyuncu Brigitte Bardot da Cumhurbaşkanı Erdoğan’a mektup yazarak teklifin geri çekilmesini istedi. Hayvan haklarını savunan Brigitte Bardot Vakfı’nın kurucusu olan 89 yaşındaki aktris, Erdoğan’a “Türkiye’nin en sadık dostlarımız olan bu duyarlı varlıklara karşı acımasızlığından ötürü kötülenecek ve eleştirilecek bir ülke hâline gelmesine izin vermeyin” çağrısında bulundu.
BEYEFENDİLERE YOL AÇMAYACAĞIZ
CHP Grup Başkanvekili Başarır, iktidara seslendi: Hayvanların katledilmesini öngören kanun teklifini Genel Kurul’a getirmeyin. Daha insancıl, yerel yönetimlerle merkezi yönetimin el ele vereceği bir çalışma yapalım. Yoksa bu teklif geri çekilmeden hiçbir yasanın önünü açmayız.
TBMM’de basın toplantısı düzenleyen CHP Grup Başkanvekili Ali Mahir Başarır, “Hayvanları Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”ni değerlendirdi. Teklifin ayvanların katledilmesini öngördüğünü vurgulayan Başarır, hükümete yeni bir öneride bulundu: “Bunu Genel Kurul’a getirmeyin. Önümüzdeki yasama döneminde tekrar değerlendirelim. Tüm komisyonlar yazın çalışsın. Daha insancıl, hayvanların yaşam hakkını koruyan, yerel yönetimlerle merkezi yönetimin el ele vereceği bir çalışmayı yapalım. Beş tane önemli yasa, üç tane uluslararası anlaşma şu anda Meclis’te. Hepsi yasama tatilinden önce kanunlaşmayı bekliyor. Biz, Hayvan Koruma Kanunu geri çekilmeden, bu konuda geri adım atılmadan hiçbir yasayla ilgili beyefendilere yol açmayacağız. İçtüzük’ün, Anayasa’nın bize vermiş olduğu tüm yetkileri kullanacağız.” CHP Genel Başkan Yardımcısı Burhanettin Bulut da teklifi eleştirerek şunları kaydetti: “Sokak hayvanlarına ‘ötanazi’ öngören kanun teklifi, kutuplaştırma anlayışının devamı niteliğinde. Anketlere baktığınızda sadece CHP seçmeni değil ya da tüm ülke yurttaşları katliam yasasına karşı çıkıyor. Yasayı destekleyen AK Partili seçmenlerin oranı bile yüzde 15’i geçmiyor. Türkiye genelinde oran yüzde 7’lerde. Buna rağmen ısrarla bu yasanın getirilmesi anlaşılmaz bir şey. Vicdanı kanatan bir durum. Yasamayı beklemeden bazı belediyelerin sokak köpeklerini topladığını görüyoruz. Suç işliyorlar.”
