İstanbul seçimi hükümetin bir numaralı önceliği haline geldi. Ekonomideki darboğazın aşılması için göreve gelen ekip bile sandık mesaisine başladı. Bugüne kadar günlük siyasi tartışmalara girmeyen Hazine Bakanı da bu prensibini terk edip Kurum’a destek verdi. Şimşek “Büyükşehir iyi çalışırsa şirketler verimli olur, ulaşım ve konut sorunu çözülür” diyerek ‘iktidar imkanlarıyla’ yerel seçim kampanyasına destek açıkladı.
Türkiye seçime giderken sandığın bir numaralı gündem başlığı olan enflasyona ilişkin ekonomi yönetiminden ardı ardına piyasayı rahatlatmaya dönük mesajlar gelmeye başladı. Ancak bu çaba yeterli karşılık bulmayınca dolar 31.50’nin üstünü gördü. Ekonomi kritik süreçten geçerken Hazine Bakanı Mehmet Şimşek’in, enflasyon üzerinden Cumhur İttifakı’nın İBB adayı Murat Kurum’a destek arayışına girişmesi ise tartışma yarattı.
‘KURUM GELİRSE KONUT SORUNU DA ULAŞIM SORUNU DA ÇÖZÜLÜR’
Muhalefet temsilcilerinin bile ‘Siyaset üstü kalsın, destek verilsin’ diye yaklaştığı Şimşek “Murat kardeşimiz gelirse metro çalışmaları hızlanır, herkes kazanır. Konut, ulaşım, afet riski çözülür” dedi. Hazine Bakanı’nın 31 Mart mesajları vermesi tepki çekti. CHP’li Özgür Karabat, vatandaşın belediyeler üzerinden tehdit edildiğini ileri sürdü. “Enflasyon, belirsizlik, işsizlik sorunu devam ediyor. Bakan İstanbul’u bırakıp işine baksın” ifadesini kullandı.
VERGİDE SÜRPRİZİ AKLIMIZDAN BİLE GEÇİRMİYORUZ
Yerel seçim takviminde sona gelinirken Hazine Bakanı Mehmet Şimşek, ekonomi üzerinden sandık odaklı açıklamalarını sürdürdü. Şimşek “Enflasyonu yükseltecek adım atmayacağız. MTV’de düzenlemeyi aklımızdan bile geçirmedik. Vatandaşa da piyasalara da sürpriz yapmayacağız” dedi.
Türkiye’de yerel seçimler yaklaştıkça ekonominin de nabzı artıyor. Kur tarafında yeniden hareketlilik başlarken, artık merkezi hükümetin açıklamaları da kuru dizginlemeye yetmiyor. Geçen haftayı 31,36 lira seviyesinden kapatan dolar, bu haftaya yeni bir rekorla başladı. Haftanın ilk işlem gününde 31,48 liranın üzerine çıktı. Sığ piyasalarda ise dolar/TL 31,80 lirayı görerek yeni bir rekora imza atmış oldu. Euro fiyatları ise, sığ piyasada 34,5680 TL’ye kadar çıkarak rekorunu yeniledi. Dün günün devamında yüksek seyir devam etti. Dolar/TL 31,50 lira seviyesinde yerini korudu.
Dün sabah saatlerinde Bloomberg HT ekranlarına çıkan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in açıklamaları da kuru çok dizginlemeye yetmedi. Artış öğlenden sonra da devam etti. 31,40 lira olan dolar/TL açıklamaların ardından 31,51 lira seviyelerini gördü. Piyasaların sevdiği isim olan Şimşek’in açıklamaları sonrasında piyasalara soğuk su serpilirken bu sefer Şimşek etkisi görülmedi. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz da canlı yayında piyasa dostu mesajlar vermek için ekran karşısına geçti. Canlı yayında soruları cevaplayan Mehmet Şimşek, enflasyonla mücadeleden vergi oranlarına, büyüme kompozisyonundan ihracatçının kur sübvansiyonu talebine kadar bir dizi piyasa dostu mesajlar verdi.
Şimşek “Kurala dayalı, uluslararası normlara dayalı bir program çerçevesi getirdik. Eylül ayında programı koyduk ama fiili uygulama daha erken başladı. Programımızın özü enflasyonu tek haneye indirmektir. Şu anda fiyat istikrarından uzağız ama hedefimiz bu. İkinci hedefimiz borç oranını yüzde 40 seviyesinin altında kalıcı olarak tutmak. Üçüncü hedefimiz sürdürülebilir cari açıktır. Bu hedeflere ulaşmada bize ayak bağı olan kur korumalıdan çıkış hedefimiz var. Burada piyasaları bozmadan kademeli çıkış hedefliyoruz. Program çalışıyor. Bazı alanlarda öngördüğümüzden daha güçlü çalışıyor. Bizim için önemli olan piyasa aktörlerinin programa inanmasıdır. Bunun risk primlerinde özetlendiği kanısındayım. Bu durum Türkiye’nin dış kaynağa çok daha uygun ulaşmasını sağladı. Ağustos ayından itibaren Türkiye daha düşük spreadlerle uluslararası finansmana ulaşma imkanı buldu. Geçen yılın ilk 5 ayında Türkiye’den portföy çıkışı var. Haziran-Aralık’ta ise 11,3 milyar dolar net giriş oldu” dedi.
‘BANKALARIMIZ UZUN VADELİ SERMAYE BULABİLİYOR’
Türkiye’nin geçen yıl yüksek faizle yurtdışından 10 milyar dolar borçlandığını ifade eden Mehmet Şimşek, faizlerin düştüğünü söyledi. Şimşek “DDM’deki azalmayı izlerseniz ve rezerv artışı ile birlikte düşünürseniz 60 milyar dolarlık rezerv artışı var. Programın güven boyutu çok iyi çalıştı. Bankaların roll-over rasyosu yüzde 138’lere çıktı. Reel sektörde ise roll-over rasyosu yüzde 123 oldu. Geçen bir bankamız çok uzun vadeli sermaye benzeri kaynak bulabildi. Bunların hepsi programa yönelik güveni gösteriyor. Büyümeye katkıda net ihracatın etkisi pozitife dönmüştür. Bizim de hedefimiz bu. İç talep ılımlı olsun. Enflasyonu aşağı çekmenin bütün koşulları kalıcı bir şekilde hazırlanıyor. Cari açık büyük ihtimalle Şubat-Mart aylarında 30-35 milyar dolar seviyelerine inecek. Cari açık dramatik şekilde daralıyor. Çünkü program değişiyor. Büyümenin komposizyonunu değiştirdik. Bugünkü enflasyon rakamı son 12 ayın enflasyon rakamıdır. Önümüzdeki 12 ayla ilgili değildir. Önümüzdeki 12 ayda enflasyon düşecektir.”
‘KURU SERBEST BIRAKTIK ENFLASYONDA ONUN ETKİSİ VAR’
Enflasyonun artık bir düzlüğe oturacağını anlatan Mehmet Şimşek “Enflasyonda trend programla uyumlu bir şekilde. Ocak ayında enflasyon bir miktar yüksek çıktı. Şubat’ta onun devamı olabilir. Mart’tan itibaren enflasyon trende oturacaktır. Ama yıllık enflasyon yüksek kalacak. Biz bunun iletişimini yaptık. Çünkü baz etkisi var. İkincisi de para politikası gecikmeli çalışır. 12 ay, hatta 18 aya yayılan bir aktarım mekanizması var. Biz geldiğimizde kuru serbest bıraktık. Geçici olarak enflasyonist etki oldu. Onun da etkisi var. Gelir politikasının etkisi var. Geçen sene deprem oldu. İnşaat malzemelerinde geçen yaz ciddi artış oldu. Bu sene böyle bir artış olmayacak. Para politikası çalışacak. Kurda reel olarak değersizleşme öngörmüyoruz. Deprem etkisi çıkacak. Para politikası Merkez Bankası’nın uhdesinde.”
‘VERGİLERDE ARTIŞ OLMAYACAK’
Mehmet Şimşek “Maliye politikası tarafında enflasyonu yükseltecek bir adım atmayacağız. Vatandaşa da piyasalara da iş alemine de sürpriz yapmayacağız. OVP’deki vizyon neyse onu uygulayacağız. Orada vergi istisnalarını gözden geçireceğiz diyor. KDV, gelir vergisi, kurumlar vergisi genel oranlarında artış olmayacak. MTV’de bir düzenleme olmayacak. Piyasalarda güvensizliği artırmak, seçime yönelik bir sürü iddia ortaya konuyor. İddiaları basın danışmanlarımıza sorabilirsiniz. Bunların niyeti kötü. Kayıt dışılık dışında, bazı istisnaların gözden geçirilmesi dışında özel bir çalışmamız yok. Harcamalarda rasyonelleştirmeyi başlattık. Vatandaş bizden de tasarruf istiyor. Vatandaş haklı. Taşıtlar konusunda sadece yerli üretim ve elektrikli alabilirsiniz diyoruz. Yeni araç isteniyorsa elinizdeki aracı satacaksınız diyoruz. Bu konularda hassasız. Cumhurbaşkanı’nın çıkardığı tasarruf genelgesi var. Maliye ayağında dezenflasyona destek olacağız. Gelecek seneden itibaren bütçe açığının milli gelire oranını kalıcı olarak yüzde 3’ün altına çekeceğiz. Biz aktivist sanayi politikasına geçiş yapıyoruz. Bizim kaynağa ihtiyacımız var. Bu kaynağı sanayide dönüşüme, dijital dönüşüme, yeşil dönüşüme aktaracağız.”
‘KUR HEDEFİMİZ YOK’
Göreve geldiği günden beri kur tarafına sürekli vurgu yapan Mehmet Şimşek “Kur hedefimiz yok, olmayacaktır da. DDM’de Merkez Bankası piyasada var. Bunun dışında herhangi bir müdahalemiz yok diyorlar. Seçim sonrasına ilişkin liranın değer kaybına ilişkin beklentiler anlamlı gelmiyor. Cari açık azalıyor. Dövize ihtiyacımız da azalıyor. Cari açık 30 milyar dolar civarına indiği zaman yüzde 2,5-3 oran demek. Bunun bir puanını doğrudan yatırımlarla finanse edersek rezerv birikimimiz olacak. Geçen sene yılın ilk 5 ayında net portföy çıkışı vardı. Bu sene net giriş var. Dünyada dezenflasyon süreci gelişen piyasalara ilgiyi artıracaktır. Seçim sonrası Türkiye’ye ciddi kaynak girişi olacak. Uluslarası kuruluşlar bize ciddi şekilde kaynak sağlayacak. Bu sene 12,7 milyar dolar proje kredisi bekliyoruz. Geçen sene 8,8 milyar dolar proje kredisi gelmiş. Politika faizinin yıllığı yüzde 56’lara denk geliyor. Mevduat faizi 50’ler seviyesinde. TL’yi destekleyen bir politika seti var. Biz ne aşırı değerli, ne de aşırı değersiz TL isteriz. Seçim belirsizliğinin kalktığı da bir ortamda TL neden enflasyondan daha çok değersizleşsin? Vatandaşın portföy tercihlerine saygılıyım. Bu konuda yönlendirme yapmak istemem. Programımız başarılı bir şekilde uygulandığında TL’de reel değersizleşme olmayacaktır. Başarılı dezenflasyon programlarında mahalli para birimi reel olarak değer kazandı.”
‘KKM’DEN ÇIKAN MEVDUATA GİTTİ’
Mehmet Şimşek açıklamalarını şöyle sürdürdü: “Biz piyasaları tedirgin edecek adımlar atmayız. Vergide adalet konusu üzerinde de çalışıyoruz. Şu an itibariyle ne borsaya ne de başka alana piyasayı bozacak vergi düzenlemesi gündemimizde değil. Biz önden yüklemeli olarak vergileri düzenledik. Biz deprem açığını finanse etmek için gereğini yaptık. Bundan sonra da ince işçilik yapacağız. KKM’deki düşüş dövize gitmedi. TL mevduatı 12 puan arttı. KKM’den çıkan ağırlıklı olarak TL mevduata gitti. KKM’nin cazip olmaktan kendi kendine çıkacağını düşünüyorum. KKM’de 27 haftadır kesintisiz düşüyor. Demek ki KKM cazip olmaktan çıkıyor. O konuda rahatım. KKM’den çıkışı başaracağız.”
‘KUR SÜBVANSİYONU TALEBİ GERÇEKÇİ DEĞİL’
Göreve geldiği hafta TİM Başkanı’nın kendisini ziyaret ettiğini ifade eden Mehmet Şimşek “Finansmana erişemiyoruz dedi. İhracat reeskont kredi limitini 10 kat artırdık. Eximbank sermayesini üç defa artırdık. Eximbank’ın ihracatçıya desteği bu sene en az 50 milyar dolar olacak. İhracatçıya düşük faizli kredi sunuyoruz. Sanayide dönüşüm en çok çalıştığımız alan. Cari açığı kalıcı şekilde düşürmek için ne gerekirse yapacağız. İhracatçının bize kur sübvansiyonu verin talebini doğru bulmuyorum. Bu program 86 milyonu kapsıyor. Türkiye’nin net UYP’si eksideyken, özel sektörün ve kamunun net döviz pozisyonu açığı varken, benden TL’yi değersizleştirecek adım bekliyorlarsa bunun milletin menfaatine olmadığını söyleyeyim. Belli alanlarda sıkıntı var ama talep zayıf. Avrupa Birliği’nde talep geriliyor. Enflasyonu azdıracak kur sübvansiyonu talebi gerçekçi değil. Nisan-Mayıs ayında FATF yerinde denetim için heyet gönderecek. Büyük ihtimalle Haziran 2024’te siyasi mülahazalar devreye girmezse gri listeden çıkacak Türkiye. Kripto düzenlemesi de seçimden sonra çok büyük ihtimalle Meclis’ten geçecek. Burada engellemek yerine düzenlemeyi tercih ettik. Birçok gelişen ülke bu taslağı bizden istedi. Bütçede tüm imkanlarımızı emekliler ve çalışanlar için seferber ettik. Bunu etmeye de devam edeceğiz. Ülkenin imkanları arttıkça bunları adil olarak değerlendireceğiz. Kredi kartlarında bankaların limit belirlerken kurallara uyması önemli. Önümüzdeki dönemde sürpriz yapmadan, piyasaları bozmadan bu konuları çalışacağız” dedi.
