Milyonlarca öğretmeni ilgilendiren ‘nöbet’ kararı belli oldu. Anayasa Mahkemesi, kamu görevlilerinin sendikal hakları ile kamu hizmetlerinin sürekliliği arasındaki dengeyi tartışarak yaptığı değerlendirmenin sonucunu açıkladı. İşte detaylar…
Anayasa Mahkemesi, Osman Bayat ve diğerleri tarafından yapılan bireysel başvuruya ilişkin kararını açıkladı. Mahkeme, kamu görevlilerinin sendikal hakları ile kamu hizmetlerinin sürekliliği arasındaki dengeyi tartışarak önemli bir değerlendirme yaptı. Karar, öğretmenlerin nöbet tutmama eylemi üzerinden sendikal hakların kullanım sınırlarını ve kamu hizmetlerinin aksamamasını vurguladı.
NÖBET TUTMAMA EYLEMİ SENDİKAL HAK KAPSAMINDA ELE ALINDI
Başvurucular, öğretmenlerin nöbet görevi karşılığında ücret ödenmesi talebiyle sendika kararı doğrultusunda nöbet tutmama eylemine katılmıştı. Anayasa Mahkemesi, bu eylemin sendikal faaliyet olarak değerlendirilebileceğini belirtti. Ancak, bu tür sendikal hakların kamu düzeni, eğitim hakkı ve diğer temel haklarla dengeli bir şekilde kullanılması gerektiğine dikkat çekildi.
Mahkeme, kamu hizmetlerinin aksamaması gerektiğini vurguladı. Kararda, "Toplu eylemde bulunma hakkı, sendika hakkının çekirdek alanında kalan bir faaliyet türü olmasa da, çalışanların hak ve menfaatlerinin korunması için başvurulabilecek meşru bir sendikal araçtır. Ancak, kamu hizmetlerinin aksamasına neden olabilecek eylemler, demokratik toplum düzeni açısından sınırlanabilir" ifadelerine yer verildi.
EĞİTİM HAKKI VE ÖĞRENCİ GÜVENLİĞİ ÖNCELİKLİ
Nöbet görevinin eğitimdeki rolü ve öğretmenlerin bu sorumluluğunun önemi de kararın temel noktalarından biriydi. Mahkeme, nöbet görevinin öğretmenlerin asli sorumluluğu olduğunu ve bu görevin yerine getirilmemesinin eğitim hakkı üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceğini belirtti. Ayrıca, öğrencilerin güvenliğini riske atabilecek durumların ortaya çıkabileceği vurgulandı. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) Kayak/Türkiye davasına atıfta bulunularak, okul idaresi ve öğretmenlerin öğrencilerin gözetiminden sorumlu olduğu hatırlatıldı.
DEMOKRATİK TOPLUM VE ÖLÇÜLÜLÜK İLKESİ
Mahkeme, sendikal hakların kullanımında demokratik toplum düzenine uygunluk ve ölçülülük ilkesinin önemine de dikkat çekti. Müdahalelerin, toplumsal bir ihtiyacı karşılamak ve orantılı olmak zorundadır. "Kamu yararı ile bireysel haklar arasındaki dengeyi bozan eylemler, demokratik toplum düzenine aykırıdır" şeklinde bir değerlendirme yapıldı.
SENDİKAL HAKLARIN KULLANIMINDA SORUMLULUK VURGUSU
Kararda, sendikaların kamu politikalarını etkilemek için çeşitli araçlara başvurma hakkı olduğuna işaret edilerek, bu tür reform taleplerinin müzakereler yoluyla yapılması gerektiği belirtildi. Mahkeme, sendikaların sürece katlanma yükümlülüğü taşıdığına ve bu süreçlerin zaman alabileceğine dikkat çekti.
ÖĞRETMENLERE VERİLEN DİSİPLİN CEZASI ORANTILI BULUNDU
Anayasa Mahkemesi, başvuruculara verilen uyarma cezasının orantılı olduğuna karar verdi. Uyarma cezası, kamu görevlisine görevinde daha dikkatli olması gerektiğinin yazılı olarak bildirilmesi anlamına gelir ve mevzuattaki en hafif disiplin cezası olarak kabul edilir.
