Küresel ısınma ile birlikte artan hava sıcaklığı, deniz kirliliği ve kıyısal alan tahribatı nedeniyle Marmara Denizi'nde özellikle İstanbul Boğazı'nın kıyı kesimleri denizanası yoğunluğu dikkat çeken boyutlara ulaştı. Denizanası artışının müsilajın oluşması için bir zemin hazırladığı söyleyen Prof. Dr. Melek İşinibilir, hamsi, istavrit, uskumru, kolyoz gibi balık türlerinin tehlike altında olduğunu söyledi.
Marmara Denizi'nde yıllara göre ortalama su sıcaklığının 3 derece artarken deniz kirliliği ve kıyı tahribatı gibi nedenlerle İstanbul Boğazı'nın kıyı kesimlerinde denizanası yoğunluğu her geçen gün artış gösteriyor.
Denizanalarının bakteriyel aktiviteyi tetiklemesi sebebiyle müsilaj oluşması için bir zemin hazırladığını söyleyen İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Melek İşinibilir Okyar, bu durumdan balık popülasyonunun da etkilendiğini belirtti.
Denizanası tür ve sayılarında artış tespit edildiğini belirten Okyar, yeni türlerin akıntılarla gemi balans sularıyla Marmara Denizi'ne girdiğini ve Marmara Denizi'nin doğal türü olan 'Aurelia aurita' dediğimiz Aydeniz anası son dönemlerde çok ciddi artış yaşandığını söyledi.
Denizanalarının belli bölgelerde birikme nedenini de açıklayan Okyar, "Denizanaları aktif yüzen organizmalar değil, yani akıntılarla, dalgalarla taşınan canlılar. Doğal olarak rüzgarın yönüne göre dönem dönem bazı bölgelerde birikebiliyorlar. Çünkü akıntı onu belli bir yerde biriktiriyor. Poyraz estiğinde örneğin, Poyraz'ın esiş yönüne bağlı olarak, örneğin İstanbul Boğazı'nda Sarıyer bölgelerinde birikmeler olur" diye konuştu.
'DENİZANALARININ ARTMASI MÜSİLAJ İÇİN ZEMİN HAZIRLIYOR'
Marmara Denizi'nde müsilajı oluşturan türlerin bulunduğunu ve koşullar tekrar aynı duruma geldiğinde müsilaj tekrarlayabileceğini belirten Okyar, şunları söyledi:
"Denizanasının artması müsilajın oluşması için bir zemin hazırlıyor aslında. Müsilajı oluşturan denizanaları değil, fitoplanktonik türler, yani denizlerde bulunan küçük mikroskobik bitkisel organizmalar bunu yapıyor. Bakteriyel aktivite son derece önemli ama denizanaları artışıyla birlikte ortamda çözülmüş organik madde miktarı, askıda organik madde miktarı artması sebebiyle, bakteriyel aktiviteyi tetikleme sebebiyle, müsilaj oluşması için bir zemin sağlıyor. Tabi denizanalarının aşırı artışı sonrasında, sıcaklık koşulları olabilir, denizin durağanlığı olabilir. Bütün bu koşullar aynı anda meydana geldiğinde bu fitoplanktonik organizmalar strese girerse müsilajın oluşması muhtemel"
Denizanaları balık stoklarını iki yönden etkilediğin belirten Okyar, denizanalarının besin yönünden rekabete girdiklerini ve balıkların yumurta ve larvaları üzerinden beslendiğini, üremesinin de doğal olarak yeni stok oluşturması yönünde bir baskı oluşturduğunu belirtti.
BALIK TÜRLERİ BAKI ALTINDA
Hamsi, istavrit, uskumru, kolyoz bütün bu pelajik balıkların baskı altında olduğunu belirten Okyar, bazı balıklarında denizanalarından beslendiği ifade etti ve "Örneğin, uskumru yoğun olarak denizanaları üzerinden beslenir; ama artık Marmara Denizi'nde ne kadar uskumru var? Bu balıklara biraz fırsat vermemiz lazım. O balıkları ekosistemden çekersek, bu canlıları baskılayacak canlıları ortamdan alırsak besin ortada bol miktarda var. Onu dengeleyen canlı da yok. O zaman hakim organizma, baskın organizma olma yönünde hızla ilerliyor" diye konuştu.
