Erzincan’da göz göre göre gelen facianın sorumlularından hesap sorulması beklentilerine karşılık apar topar hazırlanan bilirkişi raporunda işçiler kusurlu gösterildi. Anagold Türkiye müdürü 5 gün sonra gözaltına alınıp 6 saatte bırakıldı. Soma’da, Kahramanmaraş’ta iş sahipleri ve müteahhitler yargılanırken İliç’teki farklı standart ‘Maden şirketinin üstünde bir koruma kalkanı mı var?’ sorusuna yol açtı.
İliç'te 9 işçiyi arama çalışmaları devam ederken İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, toprağın üç ana noktaya dağıldığını açıkladı. Yerlikaya "Sabırlı Deresi'nin olduğu yerde 5 milyon, maden ocağında 1.2 milyon, yukarıda 3.5 milyon metreküplük bir toprak kütleleri var" dedi. Olaya ilişkin soruşturmada da operasyon görevlileri dahil 6 kişi tutuklandı ancak maden şirketinin üst yönetimine müeyyide uygulanmadığı yönünde kamuoyunda algı oluştu.
'ANAGOLD'UN 6 RUHSATI HALA İPTAL EDİLMEDİ'
ilirkişi ön raporunda şirketin 'tali kusurlu' olduğuna yer verildi. Anagold'un Türkiye ülke müdürü Cengiz Demirci de gözaltına alındıktan saatler sonra adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. Bilimsel raporlara, uyarılara rağmen 'sistemli şekilde gözardı edilen' faciada soruşturmanın üst kademelere ulaşmaması rahatsızlık yarattı. CHP'li Deniz Yavuzyılmaz da Enerji Bakanlığı'nın şirkete verdiği 6 ruhsatın iptal edilmediğini ileri sürdü.
Erzincan’ın İliç’e bağlı Çöpler köyündeki altın madeninin bulunduğu bölgede, 13 Şubat’ta meydana gelen toprak kayması sonucu kaybolan 9 işçi, hâlâ aranıyor. 10 milyon metreküp toprağın altında kalan işçiler için umutlar git gide azalırken faciaya ilişkin yürütülen soruşturmada üst düzey sorumlulara hesap sorulmaması tepkilere yol açtı. Şu ana dek aralarında Anagold Madencilik’in Kanadalı yöneticisinin de bulunduğu 6 zanlı tutuklandı. Gözaltına alınan şirketin Türkiye’deki müdürü Cengiz Demirci, 6 saat süren adliyedeki işlemlerinin ardından adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. Maden sahasında inceleme yapan bilirkişi heyetinin ön raporunda da Anagold Madencilik tali kusurlu bulunurken, taşeron firma adına çalışan 6 kişi için “asli kusurlu” denildi.
BELGELİ KANIT
Facia sonrası işletmenin çevre izin ve lisans belgesinin iptal edilip tüm faaliyetlerinin durdurulduğu açıklandı. Ancak CHP milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, söz konusu altın madenine Enerji Bakanlığı’nın verdiği 6 ruhsatın halen geçerli olduğunu öne sürdü. Sosyal medya hesabından ilgili belgeyi paylaşan Yavuzyılmaz “Bir AK Parti klasiği... Kaynak: Anagold’un yüzde 80 ortağı olan SSR Mining şirketine ait resmi teknik rapor” dedi.
TEŞVİK DE VERİLMİŞ
Kanada-ABD ortaklığındaki Anagold Madencilik ile Çalık Holding’in ortağı olduğu altın madeni yıllardır bölgede siyanür liçi yöntemiyle altın madenciliği yapıyor. İliç’teki Çöpler Altın Madeni daha önce de birçok skandal ile gündeme gelmişti. Cumhur İttifakı’nın İBB adayı Murat Kurum’un Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı olduğu dönemde tüm uyarılara rağmen kapasitesi artırılan madene ait ÇED raporunda, toprak kayması riski bulunmadığı belirtilmişti. 2022 yılının haziran ayında siyanür taşıyan boru patlayarak İliç Nehri’ne karışmıştı. Patlamanın ardından ruhsatı iptal edilmeyen şirket, 3 ay sonra yeniden faaliyetlerine başlamıştı.
Ayrıca Anagold Madencilik’in 7,2 milyon dolarlık vergi borcu silinmişti. Firma, 2015’te de 1 milyar 337 bin TL tutarında yatırım teşvik almıştı. Bu teşvik kapsamında şirkete, gümrük vergisi muafiyeti, 7 yıl boyunca sigorta primi işveren hisse desteği, KDV istisnası, yüzde 90 oranında vergi indirimi, KDV iadesi ve faiz desteği verilmiş. Soma’da, Kahramanmaraş’ta iş sahipleri ve müteahhitler yargılanırken İliç’teki farklı standart “Siyasi bağlantılarıyla sık sık tartışılan Anagold Madencilik’in üstünde bir koruma kalkanı mı var?” sorusunu beraberinde getirdi.
YENİ BİR KAYMA RİSKİ VAR
Erzincan’ın İliç ilçesinde maden ocağındaki toprak kaymasında kaybolan 9 işçiye ulaşmak için başlatılan çalışmalar sürüyor. Ara ara yağışın etkili olduğu bölgede arama faaliyetlerine 2 bin 700 civarında personel katılıyor. Çok sayıda iş makinesinin çalıştığı alanda dere yatağı ve liç alanından alınan toprak, kamyonlarla eski mermer ocağı bölgesine taşınıyor. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya “Yeni toprak kayması riski var. En büyük amacımız bir an önce müjde vermek” dedi.
Bağımsız Maden İş Sendikası Örgütlenme Uzmanı Mert Batur ise, 10-20 santimlik kayma olduğunun tespit edilmesi üzerine arama kurtarma çalışmalarının durduğunu iddia etti. Mesaiye çağrılan taşeron şirket Çiftay işçilerinin görev tanımında olmamalarına rağmen siyanürlü toprağın taşınması için görevlendirilmeye çalışıldığını savunan Batur, çekimser kalan işçilere “Ya siyanürlü toprağı taşıyacaksınız ya da ücretsiz izne ayrılacaksınız” dendiğini ileri sürdü. Bu arada çalışanlara “Riskli ilan edilen bölgeye giriş çıkışlar yasaklanmıştır” mesajı gönderilirken Anagold Madencilik, 1 Nisan’a kadar işçilere idari izin verdiğine dair bilgilendirme mesajı yolladı.
