Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulması sonuçlanan Kurtuluş Savaşı'nın son safhası olan Büyük Taarruz ile düşman askerleri bertaraf edilerek Anadolu toprakları işgalden kurtarıldı. Türk ordusu, 9 Eylül 1922 günü İzmir'e girerek şehrin kontrolünü ele geçirdi. Her yıl 9 Eylül günü, İzmir'in Kurtuluşu olarak kutlanmaya başlandı. İşte, İzmir'in Kurtuluşu tarihi...
Başkomutan Mustafa Kemal Atatürk'ün, "Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz'dir. İleri!" emriyle Türk ordusu 9 Eylül 1922 sabahı İzmir'e girdi. Türk ordusunun İzmir'e girişiyle birlikte, 3 yıl 3 ay 24 gün süren Yunan işgaline son verildi.
Türk ordusunun kazandığı bu zafer, Mudanya Ateşkes Antlaşması'na giden süreci başlattı. Türkiye, Mudanya Ateşkes Antlaşması'ndan sonra 24 Temmuz 1923'te Lozan Barış Antlaşması'nı imzalayarak bağımsızlığını kazandı.
İZMİR'İN KURTULUŞU NE ZAMAN VE NASIL OLDU?
Türk ordusu tarafından 26 Ağustos 1922'de başlatılan Büyük Taarruz, Kurtuluş Savaşı'nın son safhası idi. Kesin sonuç 5 gün içinde elde edildi; 30 Ağustos 1922'de Başkomutan Mustafa Kemal Paşa ordulara bir bildiri yayımlayarak tarihi, "Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz'dir. İleri!" emrini verdi ve 2 Eylül'de Uşak'a girildi. Dumlupınar Meydan Muharebesi'nde kendisinin de haberdar olmadan Yunanistan Küçük Asya Ordusu'nun Başkomutanlığı'na getirilmiş General Nikolaos Trikupis tutsak edildi.
Türk birlikleri, İzmir'e doğru hızla ilerledi. Yunan birlikleri ve Rum siviller Anadolu'dan çekildiler. 9 Eylül 1922 sabahı Ahmet Zeki Bey komutasındaki 2. Süvari Fırkası, ardından Mürsel Paşa komutasındaki 1. Süvari Fırkası birlikleri İzmir şehrine girdi. Ardından 5. Süvari Kolordusu Komutanı Mirliva Fahrettin Paşa, komutasındaki birliklerle saat 10.00'da İzmir'e girdi.
İkinci Tümen'in öncülüğünü yapmakla görevlendirilen Dördüncü Alay Komutan Yardımcısı Yüzbaşı Şerafettin Bey'in komutasında yaya olarak en önde giden 8 er, Bornova'dan Halkapınar'a ilerleyişi sırasında Punta'daki Tuzakoğlu fabrikasına yaklaştıkları sırada fabrika pencerelerinden ani bir ateşe uğramıştır. Bu olayda 4 asker hayatını kaybetti ve hemen orada defnedildiler. İzmir'in kurtuluşu sırasında can veren askerlerin isimleri şöyle: Akşehirli Bekiroğlu Mehmet, Antalyalı Ömer oğlu Hakkı (Sarıarslan), Nevşehirli Ahmet oğlu Seyit Mehmet ve Nevşehirli Ahmet oğlu Ahmet.
İZMİR'İN KURTULUŞU'NUN TARİHÇESİ
Konak'a ulaşmayı başaran Şerafettin Bey, Hükümet Konağı önünde göğsüne isabet eden mermilerle yaralanmıştı ancak Konağa girip balkona Türk bayrağını dikebildi. Hükümet Konağı'na bayrağın dikilmesinin hemen ardından Yüzbaşı Zeki komutasındaki süvari birliği Hükümet Konağı'nın hemen sağında yere alan ve günümüze ulaşmayan Sarıkışla'ya, Üsteğmen Arif ve Takım Komutanı Celal Bey ile Yedeksubay Besim Efendi'nin de Kadifekale'ye bayrağı çekmesiyle İzmir'in işgalden kurtuluşu ilan edildi.
Birinci Süvari Tümeni Komutanı Mürsel Paşa bir Fransız harp gemisi telsizi vasıtasıyla İzmir'e girildiğini Ankara'ya bildirdi. Belkahve'den tarihi günü izleyen Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, yanında Fevzi ve İsmet Paşalar olduğu halde 10 Eylül sabahı İzmir'e girdi ve Fahrettin Paşa ile buluşarak doğruca Hükümet Konağı'na gitti. Konağın balkonundan, başarıyı millete mâl eden kısa bir konuşma yaptı.
Mustafa Kemal Paşa'nın ordulara 1 Eylül 1922'de verdiği tarihi emirle başlayan ve 18 Eylül 1922 tarihine kadar yapılan 'Takip Harekatı' ile bütün Batı Anadolu'daki Yunan askerleri, Türk sınırları dışına çıkarıldı. Takip Harekatı'nın başarı ile sonuçlanması sayesinde İzmit bölgesinden İstanbul Boğazı'na, Balıkesir bölgesinden Çanakkale Boğazı'na kadar Türk ordusu için hayati önem taşıyan diğer stratejik hedefler de İtilaf Devletleri'nin işgalinden, olaysız olarak ve barış yoluyla kurtarıldı. Türk ordusunun kazandığı bu zafer, Mudanya Ateşkes Antlaşması'na giden süreci başlattı; Türkiye, Mudanya Ateşkes Antlaşması'ndan sonra 24 Temmuz 1923'te Lozan Barış Antlaşması'nı imzalayarak bağımsızlığını kazandı.
İZMİR'İN KURTULUŞU İLK NE ZAMAN KUTLANDI?
İzmir'in kurtuluşuyla ilgili ilk miting ve kutlama Ankara'da 10 Eylül 1922 tarihinde devlet erkanı adına Heyet-i Vekiliye reisi Rauf Bey'in katılımı yapıldı. 9 Eylül günü, bu tarihten itibaren 'İzmir'in Kurtuluş Bayramı' olarak kutlandı. Günümüzde İzmir'in Düşman İşgalinden Kurtuluş Günü olarak kutlanır.
