Akademisyenlik yapan Türk çift, yengeç kabuğunu kullanarak öyle bir buluşa imza attı ki tüm dünya bu çifti konuşmaya başladı. Attıkları bu adım ile bilim dünyasında isimlerini yazdıracak olmalarının yanı sıra birçok insan dünya için oldukça tehlikeli olan o ışınlara karşı koruyabilecek. İşte konuya ilişkin detaylar…
İnönü Üniversitesinde görev yapan akademisyen çift, su yengeçlerin kabuklarından yola çıkarak “radyasyon kalkanı” ismini verdikleri ve astronotları, nükleer santral çalışanlarını, hastanelerde zararlı ışınlara maruz kalan personelleri radyasyonla ve zararlı ışınlara karşı koruyabilecek önemli bir çalışmaya imza attı. Söz konusu bu çalışmayla beraber zararlı ışınların içerisinde çalışan birçok insan korunacak.
RADYAYON IŞINLARINA KARŞI KORUNACAKLAR
Kimya Mühendisliği Bölümü Doktor Öğretim Üyesi Yeliz Toptaş ile Makine Mühendisliği Bölümü Araştırma Görevlisi Murat Toptaş, Türkiye'nin ilk astronotu Alper Gezeravcı'nın uzaya gönderilmesinin ardından radyasyon ışınlarına karşı koruyucu kalkan üretmek için çalışmalara başladı. Tatlı sulardaki ölü yengeçleri toplayıp kabuklarından ürün geliştiren çift, alfa, beta, gama ve x ışın radyasyonlarını önemli ölçüde durdurarak zararlı ışınların altında çalışma yürüten insanları koruma altına alacak yeni bir malzeme ortaya çıkarttı.
PATENTİ İÇİN BAŞVURU YAPTILAR
Türk Patent ve Marka Kurumuna ürettikleri “radyasyon kalkanı” için patent başvurusunda bulunan çift üretimde kullanılan maddenin elastik yapılı ve hafif olmasından dolayı tercih edilebileceğini belirtti. Öte yandan Türkiye’nin imza attığı uzay faaliyetlerinden sonra radyasyon kalkanı konusunda çalışmalarına hız kazandırdıklarını ifade eden Kimya Mühendisliği Bölümü Doktor Öğretim Üyesi Yeliz Toptaş, radyasyona maruz kalan kişileri korumak için bir kalkan geliştirmek istediklerini anlattı.
Toptaş, "Uzayda radyasyon miktarı bir insanın tolere edemeyeceği miktarda. Önümüzdeki dönemde uzaya gönderilecek astronotlarımızın kıyafetleri için ve yörüngede görev yapan uydularımızın ekipmanlarını radyasyona karşı korumak amacıyla koruyucu bir kalkan geliştirmek istedik" dedi.
RADYASYONUN ÖNEMLİ BİR KISMINI TUTUYOR
Mühendis Toptaş, bu kalkanın radyasyonun önemli bir kısmını tuttuğunu ifade ederek, "Giyilebilir teknolojide uzay kıyafetlerinde daha çok astronot kıyafetlerinde, uzayda kullanılan uyduların radyasyona karşı korunmasında önemli bir malzeme oldu. Mevcut astronot kıyafetleri ağır ve hareketi kısıtlayan bir yapıda. Bu malzemenin elastik özelliğinden dolayı astronotlarımızın giydiği kıyafetlerde oldukça esnek bir malzeme olarak giyilebilir teknolojide kullanılabilecek. Nükleer santrallerde çalışanlarımız için koruyucu kıyafetlerde, hastanelerde kullanılan radyasyon cihazlarına karşı koruyucu kıyafetlerde kullanılabilecek" diye konuştu.
GİYİLEBİLİR ŞEKİLDE ÜRETİLECEK
Zararlı ışınlar içerisinde çalışan kişilerin radyasyondan korunması için kurşun ve ağır malzemelerden yapılan kıyafetler kullandığını lakin bu kıyafetlerin ağırlıklarından dolayı hareket kısıtlamasına neden olduğunu ayrıca vücudu tam kapladığını belirten Toptaş, kendi ürettikleri malzemelerin esnek bir özelliğe sahip olduğunu ve gömlek ya da önlük tarzında üretilerek kullanılabileceğini açıkladı.
Çalışmalarında herhangi bir canlıya zarar vermediklerini ve ölmüş yengeç kabuklarını kullandıklarını ifade eden akademisyen, "Bu çalışmayı yaparken hiçbir canlıya zarar vermedik. Ölmüş yengeç kabukları doğada atıl durumda, hiçbir maliyeti yok. İleride seri üretime geçildiğinde yöntem değişecektir. Maliyet açısından oldukça düşük diyebiliriz. Malzeme ve üretim maliyetini de göz önüne alırsak oldukça ekonomik” açıklamasını yaptı.
KURŞUNDAN 6,5 KAT DAHA HAFİF
Makine Mühendisliği Bölümü Araştırma Görevlisi Murat Toptaş, en geç kabuklarıyla ürettikleri malzemenin kurşundan 6,5 kat daha hafif olduğunu söyleyerek maliyetinin de daha az olduğunu ifade etti. Murat Topta, açıklamalarına şöyle devam etti:
"Uzayda istasyonu, uyduları olan ülkeler, ekipmanları ve personelleri radyasyona karşı koruyacak bazı ekipmanlar geliştiriyorlar. Ülkemizde buna dair yapılmış çalışma yoktu. Üretmiş olduğumuz malzeme tatlı su yengeçleri kabuklarından yapıldı. Kurşundan 6,5 kat daha hafif aynı zamanda 1,71 gram santimetreküp yoğunluğu var. Bu yoğunlukta malzeme rahatlıkla hava araçlarında veya uydularda kullanılabilir, uzaya gönderilebilir. Çünkü oldukça hafif bu da onun uzaya gönderme maliyetlerini düşürüyor. Bugün uzaya gönderdiğimiz her bir malzeme kilogram olarak binlerce dolar fiyatla gönderiliyor. Ama yapmış olduğumuz koruyucu kalkan, oldukça hafif bir malzeme olduğu için uzaya oldukça ucuz maliyetlerle de gönderilebilir. Bu sebeple uzayda kullanılabilir."
