Yeni yıla girerken, fahiş yüksek enflasyon ve buna bağlı olarak her kaleme gelen zamlar vatandaşın boynunu büküyor. Son olarak 2023 yılında, bazı vergi ve harç tutarlarında yapılacak artış oranları da belli oldu.
Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın (Gelir İdaresi Başkanlığı), Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ, Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu Genel Tebliği, Belediye Gelirleri Kanunu Genel Tebliği, Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği, Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliği, Harçlar Kanunu Genel Tebliğleri ve Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği, Resmi Gazete’nin bugünkü mükerrer sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Buna göre, imalat sanayisinde kullanılmak üzere yapılan yeni makine ve teçhizat teslimlerindeki katma değer vergisi (KDV) istisnasının uygulanma süresi 31 Aralık 2024'e kadar uzatıldı. İndirimli orana tabi işlemler nedeniyle yüklenilen ve indirim yoluyla giderilemeyen KDV tutarının iade konusu yapılamayacak kısmıyla ilgili sınır, 2023 yılı için 57 bin 300 lira olarak belirlendi.
VERASET, İNTİKAL VE ÇEVRE VERGİSİ
Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu Genel Tebliğine göre, gelecek yıl evlatlıklar dahil, füruğ ve eşten her birine isabet eden miras hisselerinde 1 milyon 15 bin 747 lira (füruğ bulunmaması halinde eşe isabet eden miras hissesinde 2 milyon 32 bin 742 lira), ivazsız suretle meydana gelen intikaller, para ve mal üzerine düzenlenen yarışma ve çekilişler ile Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanunda tanımlanan şans oyunlarında kazanılan ikramiyelerde de 7 bin 703 lira istisna tutarı dikkate alınacak.
Belediye Gelirleri Kanunu Genel Tebliğine göre, konutlara ait çevre temizlik vergisi, su tüketim miktarı esas alınmak suretiyle metreküp başına büyükşehir belediyelerinde 1,5 lira, diğer belediyelerde 1,10 lira olarak hesaplanacak.
DAMGA VE EMLAK VERGİSİ
Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliğine göre, her bir kağıttan alınacak damga vergisine ilişkin üst sınır 10 milyon 732 bin 371,80 lira oldu. Yıllık gelir vergisi beyannamelerindeki damga vergisi 294,90 lira, kurumlar vergisi beyannamesinde 393,90 lira, katma değer vergisi beyannamesinde 194,60 lira olacak.
Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliğine göre, mükelleflerin bina, arsa ve arazilerinin 2023 yılı vergi değerleri, 2022 yılı vergi değerlerinin, bu yıla ait yeniden değerleme oranının yarısı olan (yüzde 122,93) yüzde 61,465 oranında artırılarak hesaplanacak.
PASAPORT VE SÜRÜCÜ BELGELERİ
Harçlar Kanunu Genel Tebliği’ne göre, yeni yılda 6 aya kadar pasaportlar için harç tutarı 689,70 lira, 1 yıl süreli olanlar için 1008,30 lira, 2 yıl süreli olanlar için 1646,10 lira, 3 yıl süreliler için 2 bin 338,50 lira ve 3 yıldan fazla süreli olanlar için 3 bin 295,50 lira olacak. 2023’te A sınıfı sürücü belgesi harcı 825,70 lira olarak belirlenirken, bu tutar B sınıfı sürücü belgesi harçlarında 2 bin 489,90 lira olarak uygulanacak.
Harçlar Kanunu Genel Tebliği’ne göre, Türkiye Cumhuriyeti muvazzaf ve fahri Konsolosluklarının yapacağı işlemlerden alınacak harç miktarlarının hesaplanmasına esas olacak döviz kuru “1 ABD Doları=18,77 TL” olarak yeniden belirlendi.
Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği kapsamında, 1 Ocak 2023’ten itibaren geçerli olacak had ve tutarlar, yüzde 122,93 yeniden değerleme oranında artırıldı.
Özel iletişim vergisi, yeniden değerleme oranı olan yüzde 122.93 oranında artırılırken, emlak vergisi ücretleri yüzde 61.47 artırıldı. Motorlu taşıtlar vergisinde de yeni oranlar açıklandı. Buna göre 1300 cc motor hacminde yeni bir aracın MTV'si 2 bin 545 TL oldu.
GELİR VERGİSİNE İLİŞKİN İNDİRİM, İSTİSNA VE MUAFİYETLER YENİDEN BELİRLENDİ
Hazine ve Maliye Bakanlığının (Gelir İdaresi Başkanlığı), Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 322) ve Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 323), Resmi Gazete’nin mükerrer sayısında yayımlandı. Tebliğler yeni yılda yürürlüğe girecek.
Buna göre, Gelir Vergisi Kanununda yer alan indirim, istisna ve muafiyetlere ilişkin tutarlar ile basit usulde vergilendirmeye ilişkin had ve tutarlar yeniden belirlendi.
Gelir vergisinde yer alan çok sayıda istisna ve indirim tutarı da mükelleflerin lehine olacak şekilde artırıldı. Bu kapsamda, kira gelirlerindeki 9 bin 500 lira olan istisna tutarı, 21 bin liraya çıkarıldı. Böylece 2023 yılında elde edilen kira gelirlerinin 21 bin lirası vergiden istisna olacak. Kira gelirinin 21 bin lirayı aşmaması halinde beyanname verilmeyecek.
Değer artış kazançlarındaki 25 bin lira istisna tutarı, 55 bin lira olarak belirlendi. Örneğin, sahip olunan gayrimenkullerin iktisap tarihinden itibaren 5 yıldan önce satılması halinde, bu satış nedeniyle elde edilen kazançlar değer artış kazancı olarak vergilendiriliyor. 2023 yılında elde edilen değer artış kazancının 55 bin lirayı aşması halinde, beyanname verilecek ancak 55 bin lira istisna tutarı beyan edilen gelirden düşülecek.
Arızi kazançlardaki 58 bin lira istisna tutarı, 129 bin liraya çıkarıldı. Örneğin, arızi olarak yapılan bir danışmanlık hizmetinden 2023 yılında elde edilen ve istisna tutarı olan 129 bin lirayı geçmeyen kazançlar vergilendirilmeyecek.
Tevkifata ve istisnaya konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarına ilişkin beyanname verme sınırı da 3 bin 800 liradan, 8 bin 400 liraya çıktı. Gelir Vergisi Kanununa göre kural olarak menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarında tevkifat uygulaması bulunuyor. Ancak bazı hallerde örneğin basit usule tabi mükelleflere kiralanan iş yerlerinden elde edilen kira gelirlerinde tevkifat yapılmıyor. 2023 yılında elde edilen ve tevkifat ve istisnaya konu olmayan bu gelirlerin 8 bin 400 lirayı aşmaması halinde beyanname verilmeyecek.
Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin işletmelerinde kullanılan binek otomobillerin kiralık olması durumunda ödenen aylık kira tutarı ile işletmeye kayıtlı binek otomobillerinin amortisman yoluyla gider yazılabilecek iktisap bedeli ile ilgili indirim tutarları da yükseltildi. Bu çerçevede, binek otomobiller için ödenen aylık kira gideri 8 bin liradan 17 bin liraya, amortisman yoluyla gider yazılabilecek iktisap bedeli sınırı da 430 bin liradan 950 bin liraya çıkarıldı.
ENGELLİLERİN YARARLANDIĞI GELİR VERGİSİ İNDİRİMİ TUTARLARINDA ARTIŞA GİDİLDİ
Gelir Vergisi Kanununda ücret geliri elde edenler ile serbest meslek kazancı elde eden engelli vatandaşların gelirlerinin bir kısmı engellilik indirimi yoluyla vergi dışı bırakılmıştı. Engelli vatandaşların engellilik derecesine göre belirlenen aylık indirim tutarları da yükseltildi. Örneğin, 2023 yılında ücret geliri elde eden I. Derece Engelli bir ücretlinin, aylık ücret matrahından 4 bin 400 lira, yıllık ise 52 bin 800 lira indirim yapılacak.
ESNAF MUAFLIĞI LİMİTİ YÜKSELTİLDİ
Yapılan düzenlemelerle vergiden muaf esnaflığın kapsamı genişletilmiş ve evlerde imal ettiği ürünleri internet ve benzeri platformlarda satanlar da muafiyet kapsamına alınmıştı. Muafiyet limiti olan 320 bin lira, 700 bin liraya çıkarıldı. 2023 yılında evlerde üretilerek satılan ürünlerin satışından 700 bin liraya kadar elde edilen gelirler, muafiyet kapsamında olacak.
Basit usule tabi mükelleflerin kira ve kazanç istisnası hadleri de önemli ölçüde yükseltildi. Taksici, dolmuşçu, servis işleticisi, berber, terzi, bakkal, manav, kasap ve benzeri esnaf şartları dahilinde basit usule tabi bulunuyor. Düzenleme ile bu kapsamdaki esnafın kazançları, 2021 yılından itibaren gelir vergisinden istisna edilmişti. Gelir Vergisi Kanununda basit usule tabi olma şartları ile ilgili özel düzenlemeler bulunuyor. Basit usule tabi olmak için her yıl yeniden belirlenen kira tutarları, yıllık alım, satım ve iş hasılatı gibi bazı had ve tutarların aşılmaması gerekiyor. Bu kapsamda 2023 yılında elde edilecek gelirler için bu hadler de artırıldı.
Uyumlu mükelleflere vergi indiriminde yer alan limit güncellendi. Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinden beyannamelerini zamanında veren ve vergilerini ödeyen uyumlu mükellefler, 5 puanlık vergi indiriminden faydalandırılıyor. Vergi indirimi yapılabilecek tutarın üst limiti de 2 milyon liradan, 4,4 milyon liraya çıkarılarak, mükelleflere sağlanan teşvikte artış yapıldı.
Telif haklarından elde edilen kazançlara uygulanan istisna tutarı da yükseltildi. Müellif, mütercim, heykeltıraş, hattat, ressam, bestekar, bilgisayar programcısı ve mucitlerin ve bunların kanuni mirasçılarının şiir, hikaye, roman, makale, bilimsel araştırma ve incelemeleri, bilgisayar yazılımı, röportaj, karikatür, fotoğraf, film, video band, radyo ve televizyon senaryo ve oyunu gibi eserlerinden elde ettikleri kazançları, belirli bir tutarı aşmaması halinde gelir vergisinden istisna tutuluyor. Bu kazançlarla ilgili 880 bin lira olan istisna tutarı, 2023 yılında elde edilecek gelirler için 1 milyon 900 bin liraya çıkarıldı.
Sosyal medyada içerik üreten ve mobil uygulama geliştirenlerin elde ettikleri kazançların 2022 yılı için 880 bin lirası gelir vergisinden istisnayken, bu tutar 2023 yılındaki gelirler için 1 milyon 900 bin liraya çıktı. Bu tutarlar aşılmıyorsa beyanname verilmeyecek.
YEMEK, YOL VE KREŞ YARDIMI ÖDEMELERİ YÜKSELTİLDİ
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, 2023 yılında uygulanacak gelir vergisi tarifesinin dilimlerinde artış yapıldığını da açıklamıştı.
İlk gelir dilimi 70 bin liradan başlayan yeni tarifeye göre ücretliler başta olmak üzere tüm gelir vergisi mükellefleri daha geç üst dilimlerden vergi ödeyecek. Asgari ücrette meydana gelen artış da gelir vergisi istisnasına yansıdı ve ücretlilerin ödeyeceği vergiyi azalttı.
Ücret istisnalarında yer alan maktu tutarlar da önemli ölçüde arttı. Ücret olarak ödenen yemek ve yol paralarının istisna kapsamındaki tutarları, bu yıl temmuz ayında artırılmıştı. Son yapılan düzenlemeyle nakit olarak yapılan yemek bedeli ödemeleri de istisna kapsamına alındı. İstisna tutarlarının artırılmasıyla da 51 lira olan yemek parası, 110 liraya, 25,5 lira olan yol parası da 56 liraya çıkarıldı. Böylece, aylık 2 bin 860 lira yemek parası, 1456 lira yol parası ödemeleri vergiden istisna edildi.
İşverenlerce kadın hizmet erbabına her bir çocuk için brüt asgari ücretin yüzde 50’sine kadar yapılan kreş yardımı ödemelerindeki istisna tutarı da aylık 3 bin 235,50 liradan 5 bin 4 liraya çıkarıldı.
Çalışanlara mevcut maaşlarına ilave olarak yapılan yemek, yol ve kreş yardımı ödemelerindeki istisna tutarlarının arttırılması sonucunda, bu ödemelerin tamamını alanlar açısından aylık 9 bin 320 liralık ücretleri vergi dışı bırakılmış oldu.
BAKANLIKTAN AÇIKLAMA
Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada, Gelir Vergisi Kanunu’nda yer alan; indirim, istisna ve muafiyetlere ilişkin tutarlar ile basit usulde vergilendirmeye ilişkin had ve tutarların da yeniden belirlendiğini belirtilerek şöyle denildi:
* “Gelir vergisinde yer alan çok sayıda istisna ve indirim tutarı da mükelleflerin lehine olacak şekilde artırıldı. Bu kapsamda; kira gelirlerindeki 9 bin 500 Lira olan istisna tutarı, 21 bin liraya çıkarıldı. Böylece, 2023 yılında elde edilen kira gelirlerinin 21 bin lirası vergiden istisna olacak. Kira gelirinin 21 bin lirayı aşmaması halinde beyanname verilmeyecek.
* Değer artış kazançlarındaki 25 bin lira istisna tutarı, 55 bin lira olarak belirlendi. Değer artış kazançlarının beyan edilip edilmeyeceği ise istisna tutarının altında kalıp kalmadığına bağlı. 2023 yılında elde edilen değer artış kazancının 55 bin lirayı aşması halinde beyanname verilecek ancak 55 bin lira istisna tutarı beyan edilen gelirden düşülecek.
* Arızi kazançlardaki 58 bin lira istisna tutarı, 129 bin liraya çıkarıldı. Tevkifata ve istisnaya konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarına ilişkin beyanname verme sınırı da 3 bin 800 liradan, 8 bin 400 liraya çıktı.”
ENGELLİ GELİR VERGİSİ İNDİRİMİ ARTTI
Açıklamada şu ifadelere yer verildi:
* “Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin işletmelerinde kullanılan binek otomobillerin kiralık olması durumunda ödenen aylık kira tutarı ile işletmeye kayıtlı binek otomobillerinin amortisman yoluyla gider yazılabilecek iktisap bedeli ile ilgili indirim tutarları da arttırıldı. Bu çerçevede, binek otomobiller için; ödenen aylık kira gideri 8 bin liradan 17 bin liraya, amortisman yoluyla gider yazılabilecek iktisap bedeli sınırı da 430 bin liradan 950 bin liraya çıkarıldı.
* Gelir Vergisi Kanununda ücret geliri elde edenler ile serbest meslek kazancı elde eden engelli vatandaşların gelirlerinin bir kısmı engellilik indirimi yoluyla vergi dışı bırakılmıştır. Engelli vatandaşların engellilik derecesine göre belirlenen aylık indirim tutarları da arttı. Yapılan düzenlemelerle, vergiden muaf esnaflığın kapsamı genişletilmiş ve evlerde imal ettiği ürünleri internet ve benzeri platformlarda satanlar da muafiyet kapsamına alınmıştı. Muafiyet limiti olan 320 bin lira, 700 bin liraya çıkarıldı. 2023 yılında evlerde üretilerek satılan ürünlerin satışından 700 bin liraya kadar elde edilen gelirler muafiyet kapsamında olacak.”
Bakanlığın açıklamasında şöyle denildi:
* “Taksici, dolmuşçu, servis işleticisi, berber, terzi, bakkal, manav, kasap ve benzeri esnafımız şartları dahilinde basit usule tabi bulunmaktadır. Reform niteliğinde yapılan bir düzenleme ile bu kapsamdaki esnafın kazançları 2021 yılından itibaren gelir vergisinden istisna edilmişti. Gelir Vergisi Kanununda basit usule tabi olma şartları ile ilgili özel düzenlemeler var. Basit usule tabi olmak için her yıl yeniden belirlenen; kira tutarları, yıllık alım, satım ve iş hasılatı gibi bazı had ve tutarların aşılmaması gerekiyor.
* 2023 yılında elde edilecek gelirler için bu hadler de artırıldı. Ayrıca uyumlu mükelleflere vergi indiriminde yer alan limit güncellendi. Vergi indirimi yapılabilecek tutarın üst limiti de 2 milyon liradan, 4,4 milyon liraya çıkarılmak suretiyle, mükelleflere sağlanan teşvikte önemli bir artış yapıldı. Telif haklarından elde edilen kazançlara uygulanan istisna tutarı da artırıldı. Bu kazançlarla ilgili 880 bin lira olan istisna tutarı 2023 yılında elde edilecek gelirler için 1 milyon 900 bin liraya çıkarıldı.
* Sosyal medyada içerik üreten ve mobil uygulama geliştirenler için son derece basit bir vergileme usulü getirilmişti. Bu işleri yapanlar, bankada bir hesap açıyor ve banka bunlar adına yapılan ödemelerden yüzde 15 oranında vergi kesintisi yapıyor. Bu kapsamda elde edilen kazançların 2022 yılı için 880 bin lirası gelir vergisinden istisna. Bu tutar 2023 yılında elde edilecek gelirler için 1 milyon 900 bin liraya çıktı.”
YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN TASDİK EDECEKLERİ TUTARLAR BELİRLENDİ
Hazine ve Maliye Bakanlığının (Gelir İdaresi Başkanlığı), Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu Genel Tebliği ile 2023 Yılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Asgari Ücret Tarifesi, Resmi Gazete’nin bugünkü mükerrer sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Buna göre, yeminli mali müşavir ile yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri ve eklerinin tasdikine ilişkin süresinde düzenlenmiş tasdik sözleşmesi bulunmayan mükelleflerin, Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği uyarınca, yeminli mali müşavir tasdik raporuna istinaden alabilecekleri katma değer vergisi iadelerine ilişkin azami hadler belirlendi.
İndirimli orana tabi teslim ve hizmetlerle ilgili katma değer vergisi iadesi işlemlerinde 2 milyon 600 bin lira, Türkiye’de ikamet etmeyenlere özel fatura ile yapılan satışlar ve yolcu beraberi eşya kapsamında yapılan satışlarla ilgili katma değer vergisi iadesi işlemlerinde 350 bin lira, Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği uyarınca yeminli mali müşavir tasdik raporuna istinaden alınabilecek diğer katma değer vergisi iadesi işlemlerinde 1 milyon 300 lira olarak tespit edildi.
Taşınmazlar ve iştirak hisselerinin satışından doğan kazançlara ait istisna ile ilgili işlemlere ilişkin had 663 bin lira, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu Genel Tebliğinde düzenlenen yatırım indirimi işlemlerine ilişkin had 1 milyon 508 bin lira olarak belirlendi.
Katma değer vergisi hariç tutarı 65 bin lirayı aşmayan belgeler için karşıt inceleme zorunluluğu bulunmazken, bir mükelleften 1 aylık dönemde yapılan mal ve hizmet alımları toplamının 195 bin lirayı aşması halinde karşıt inceleme yapılması zorunlu olacak.
Bakanlık tarafından özel bir belirleme yapılmadığı takdirde, bu Genel Tebliğde yer alan işlemlere ilişkin hadler, 2023 yılı ve izleyen yıllarda artış olmaksızın devam edecek.
