Uzmanlardan Cumhurbaşkanlığı genelgesine tepki: Tasarrufun en önemli iki ayağı kapsam dışında

Tasarruf tedbiri alma kapsamında çıkan genelge Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasıyla yayımlandı. Kamu kurum ve kuruluşlarında araç kullanımından cep telefonu faturalarına, gazete ilanlarından davet ve etkinlik organizasyonuna kadar çok sayıda kalemde yapılacak kesintinin ayrıntıları yer alan genelgede Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı ve TBMM Başkanlığı Genel Sekreterliği ise kapsam dışı kaldı. Genelge, kamu kurum ve kuruluşlarının yanı sıra il özel idareleri, belediyeler ve bunlara bağlı kuruluşları da kapsıyor.

Ekonomistlere göre genelgede kapsam dışı olan kurumlar aslında tasarrufun en çok işe yarayacağı kurumlar olarak tanımlanıyor. Bu sebeple birçok ekonomist çıkan genelgeyi eleştiriyor.

Kapsam dışı kalan kurumlar hangileri?

BBC'de yer alan habere göre, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı ve TBMM Başkanlığı Genel Sekreterliği, tasarruf tedbirlerine ilişkin genelgenin dışında bırakıldı.

2018 yılında kurulan Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı'nın altında Hukuk ve Mevzuat Genel Müdürlüğü, Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü, Güvenlik İşleri Genel Müdürlüğü, Destek ve Mali Hizmetler Genel Müdürlüğü ve Koruma Hizmetleri Genel Müdürlüğü olmak üzere beş idari birim bulunuyor.

Kuruluşundan bu yana başkanlığını Metin Kıratlı yürütüyor.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, Kasım 2020'de Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Plan ve Bütçe Komisyonu'na yaptığı sunumda, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı ile ofislerin 2019 yılı toplam harcamasının 3 milyar 920 milyon TL olduğunu söyledi.

Oktay'ın açıklamasına göre, bu bütçe 2021 yılında yüzde 28 artırılarak 4 milyar 39 milyon TL'ye yükseltildi.

Genelgenin kapsamı dışında tutulan diğer kurum olan TBMM Genel Sekreterliği de üç Genel Sekreter Yardımcısı, Hukuk Müşavirliği, Satınalma Müdürlüğü, Mali Hizmetler Müdürlüğü, Genel Sekreter İdari Şubesi, Sivil Savunma Uzmanlığı, Dış İlişkiler ve Protokol Müdürlüğü'nden oluşuyor.

Konuyla ilgili İktisatçı Mahfi Eğilmez, "Cumhurbaşkanlığı, kamu kurum ve kuruluşlarının uyması gereken tasarruf önlemleri hakkında bir genelge yayınladı. Genelgenin getirdiği önlemlerden Cumhurbaşkanlığı ve TBMM muaf. Oysa tasarrufun asıl yapılması gereken yerler orası." açıklamasını yaparak tepkisini dile getirdi.

Cumhurbaşkanlığı, kamu kurum ve kuruluşlarının uyması gereken tasarruf önlemleri hakkında bir genelge yayınladı. Genelgenin getirdiği önlemlerden Cumhurbaşkanlığı ve TBMM muaf. Oysa tasarrufun asıl yapılması gereken yerler orası. https://t.co/NsFxB7xorB

— Mahfi Eğilmez (@mahfiegilmez) June 30, 2021

Vergi Uzmanı Ozan Bingöl de genelgeyi 2003'te çıkan genelgeyle kıyaslayarak, "Yıl 2003, Acil Eylem Planı, “Kamu harcamalarında tasarruf diyoruz. Tüm kurumlar tasarrufa gidecektir.“ Yıl 2021, Tasarruf Tedbirleri Genelgesi, “Kamu kurum ve kuruluşlarının harcamalarında tasarruf sağlanması gerekli görülmüştür.”" açıklama yaptı.

Yıl 2003, Acil Eylem Planı, “Kamu harcamalarında tasarruf diyoruz. Tüm kurumlar tasarrufa gidecektir.“

Yıl 2021, Tasarruf Tedbirleri Genelgesi, “Kamu kurum ve kuruluşlarının harcamalarında tasarruf sağlanması gerekli görülmüştür.”

— Ozan Bingöl (@ozanbingoll) June 30, 2021

Yerel Yönetim Uzmanı olan Ali Mert Taşçıer ise, kapsam dışı kalan kurumların itibarlarını kaybedecekleri için genelgeden çıkarıldıkları söyleyerek şöyle tepki gösterdi, "Resmi Gazete'de Cumhurbaşkanlığından oldukça ayrıntılı bir tasarruf tedbirleri genelgesi yayımlandı. Şaşırtmayan bir istisna da hemen başa tutturulmuş: Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı ve TBMM Genel Sekreterliği muaf. Ne yani itibardan tasarruf mu edilecekti :)"

Resmi Gazete'de Cumhurbaşkanlığından oldukça ayrıntılı bir tasarruf tedbirleri genelgesi yayımlandı. Şaşırtmayan bir istisna da hemen başa tutturulmuş: Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı ve TBMM Genel Sekreterliği muaf. Ne yani itibardan tasarruf mu edilecekti ☺ pic.twitter.com/N4BPQJOo2q

— Ali Mert TAŞCIER (@alimerttascier) June 30, 2021

Profesör Veysel Ulusoy da genelgeye tepki gösterenler arasında. Ulusoy, tasarrufun aslında geleceğe aktarılan kısım olduğunu vurgulayarak, "Tasarruf genelgesi yayımlanmış. Taşıt, haberleşme, gereksiz/lüks harcamadan kaçınmanın gereği vurgulanmış.. doğrudur ama, aslında tasarruf gelirin harcanmayan, geleceğe bırakılan kısmıdır. Gelirin yukarıya çıkartılması ile daha çok artırılır." dedi.

Tasarruf genelgesi yayımlanmış. Taşıt, haberleşme, gereksiz/lüks harcamadan kaçınmanın gereği vurgulanmış.. doğrudur ama, aslında tasarruf gelirin harcanmayan, geleceğe bırakılan kısmıdır.

Gelirin yukarıya çıkartılması ile daha çok artırılır. pic.twitter.com/KeT5Kaz0DB

— Prof. Veysel Ulusoy (@ekonomikanaliz) June 30, 2021

UYGULANACAK TASARRUF TEDBİRLERİ NELER?

Yedi sayfadan oluşan genelgenin giriş bölümünde amacı, "kamu kurum ve kuruluşlarının harcamalarında tasarruf sağlanması, bürokratik işlemlerin azaltılması ve kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanılması" olarak sıralandı.

Genelgede kapsam, genel ilkeler, taşınmaz edinilmesi ve kiralanması, resmi taşıtların edinilmesi ve kullanılması, basın ve yayın giderleri, kırtasiye ve demirbaş alımları, temsil, tören, ağırlama ve tanıtım giderleri, personel giderleri, enerji ve su alımları, personel servisi hizmetine ilişkin giderler ve diğer hususlar başlığı altında farklı bölümler yer alıyor.

Genelgeyle getirilen tasarruf tedbirlerinin bazıları şöyle sıralanıyor:

• Yurt içinde ve yurt dışında hiçbir surette hizmet binası, lojman, her ne adla olursa olsun memur evi, kamp, kreş, eğitim, dinlenme ve benzeri sosyal tesis ve bunlarla ilgili arsa ve arazi satın alınmayacak, kamulaştırılmayacak, yeni kiralama yapılmayacak ve yeni inşaata başlanmayacak.
• Acil ve zorunlu haller dışında her ne suretle olursa olsun yeni taşıt edinilmeyecek.
• 2020 yılındaki taşıt sayılarını 2021 yılından başlamak üzere 2023 yılı sonuna kadar kümülatif olarak en az yüzde 20 oranında azaltacak.
• Makam ve hizmetler ile ambulanslar hariç olmak üzere, hibe dahil her ne suretle olursa olsun yabancı menşeli taşıt edinilmeyecek.
• Üst düzey bürokratlar ile belediye başkanları ve belediyelerde genel sekreterler ve genel müdürler; ikametgahları ile görev yerleri arasındaki sadece sabah-akşam geliş ve gidişleri için hizmet aracı olarak kurumların mevcutlarında bulunan binek veya "station wagon" tipi taşıtlardan yararlanabilecek.
• Memuriyet mahalli dışındaki görevlere zorunlu durumlar hariç resmi taşıtla gidilmemesi hususunda ilgililer azami özen ve dikkati gösterecek.
• Hizmet alımı suretiyle edinilecek taşıtlarda model yılı yeni araçlar yerine model yılı yeni olmayan araçlara öncelik verilecek.
• Kamu kurum ve kuruluşlarının hizmet içi eğitim, konferans, seminer, çalıştay, sempozyum, toplantı, organizasyon ve benzeri her türlü faaliyetlerinin uzaktan erişim yöntemleriyle yapılması esas olacak.
• Günlük gazete alımı yapılmayacak, görev alanı ile ilgili olmayan yayınlara abone olunmayacak.
• Uluslararası toplantılar ile milli bayramlar hariç gezi, kokteyl, yemek ve benzeri davetler düzenlenmeyecek.
• Temsil ve ağırlama ödenekleri, zorunlu haller dışında kullanılmayacak.
• Hukuki zorunluluklar gereği yapılan veya kurum faaliyetleri ile doğrudan ilgili olan tanıtım giderleri hariç olmak üzere basın ve yayın organlarına ilan-reklam verilmeyecek.
• Enerji verimliliği yüksek projeler ile enerji kullanımı düşük olan ürünler tercih edilecek.
• Su kullanımında tasarruflu cihazlar tercih edilecek.
• Bedeli kurum ve kuruluşlarca karşılanmak suretiyle satın alınan mal veya hizmetler karşılığında tahakkuk eden her türlü ayni veya nakdi menfaatin (havayolu şirketlerince sağlanan uçuş milleri vb.), şahıslarca tasarruf edilmesi önlenecek, kurum ve kuruluşlar tarafından kullanılması sağlanacak.