Seçim sonrasında yeni ekonomi yönetimi ortodoks politikalara dönüş mesajı verdi. Fakat yerel seçim öncesinde dolara talep artınca, mevcut ekonomi yönetimi Nureddin Nebati ve Şahap Kavcıoğlu politikalarına geri döndü. Şeffaf olmayan döviz satışları, bankalara kredi sınırlaması, Merkez Bankası’nın bankalara telefon açması ‘Hazine Bakanı Nebati, Merkez Başkanı da Şahap’ yorumlarına neden oldu.
Türkiye ekonomisinde uzun bir aradan sonra rasyonel ve ortodoks politikalara dönüş yapıldı. Fakat bu geriye dönüş hikâyesi çok da uzun sürmedi. Genel seçimle birlikte 9 yıl sonra yeniden göreve gelen Mehmet Şimşek, Hazine Bakanlığı koltuğuna oturdu. Piyasalarda da karşılığı olan bu ismin toparlanma sürecine pozitif katkı yapacağı düşünüldü.
Bir önceki Hazine Bakanı Nureddin Nebati’den koltuğu devralan Şimşek, Nebati’nin attığı bütün adımları yeniden eski politikalara döndürerek ortodoks mesajı verdi. Önceki Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan ile birlikte sert faiz artışları başladı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘Nas’ı rafa kalktı. Piyasalara yeniden güven mesajı verildi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na (TCMB) bağımsızlığına vurgu yapıldı. Fakat seçim döneminin başlamasıyla birlikte koltuklar değişti.
Bakanlığın ve Merkez Bankası’nın yeni başkan Fatih Karahan ile birlikte aldığı kararlar Nureddin Nebati ve Şahap Kavcıoğlu dönemini hatırlattı. Şeffaf olmayan döviz satışları, gece yarısı kararlarıyla bankalara getirilen kredi sınırlaması, bankalara telefon açılması ve bunun gibi benzeri birçok hamle eski ekonomi yönetiminin anılmasına neden oldu. Rasyonel olması beklenen ekonomi yönetimi resmen seçim öncesinde ekonomistlerin de tabir ettiği akıl dışı politikalara geri döndü. Bu çerçevede sadece kur tarafında yaklaşık 2 yıl görevde kalan Nureddin Nebati döneminde kur 13 liradan 23 liraya çıktı. Şahap Kavcıoğlu’nun Merkez Bankası Başkanlığı süresinde de faizler önce düştü sonra sabit kaldı.
Kavcıoğlu, göreve geldiğinde yüzde 19 seviyesinde olan politika faizini yüzde 8,5’e kadar indirdi. Ancak göreve geldiğinde faizi enflasyon üzerinde tutacağını belirtmişti. Göreve geldiğinde 7,28 TL olan dolar kuru, Kavcıoğlu’nun politikalarıyla 23,50 TL’ye kadar yükseldi. Görevde kaldığı 27 aylık süre zarfında dolar TL karşısında yüzde 223 değer kazandı. TL de dolar karşısında yüzde 69 değer kaybetti. Nebati ve Kavcıoğlu döneminde sürekli piyasalara yapılan baskılar gündeme geldi. Ama piyasalar 2+2 4 eder kavramından şaşmadı. Böylece krizin faturası derinleşti. Bugüne gelindiğinde ise TCMB, yaklaşık 8 ay sonra ilk kez Türk lirası uzlaşmalı vadeli döviz satım işlemi gerçekleştirdi.
‘İKİNCİ YARIDA BELİRGİN SONUÇLAR ALACAĞIZ’
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, “Merkez Bankamızın ilave sıkılaştırıcı adımlarının yanı sıra, maliye politikası ve yapısal reformlar ile destekleyeceğimiz dezenflasyon sürecinde yılın ikinci yarısında belirgin sonuçlar alınacaktır” ifadesini kullandı. Yılmaz, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, ocak ayına göre ivme kaybetse de şubat ayı enflasyonunun beklentilerin üstünde gerçekleştiğini belirtti.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, açıklamasında şu ifadelere yer verdi:
“Merkez Bankamızın ilave sıkılaştırıcı adımlarının yanı sıra, maliye politikası ve yapısal reformlar ile destekleyeceğimiz dezenflasyon sürecinde yılın ikinci yarısında belirgin sonuçlar alınacaktır. 2025 yılında enflasyonla mücadele süreci çok daha hızlanacaktır. Orta vadede, 2026 perspektifinde ise sürdürülebilir kalkınma hedeflerimiz çerçevesinde tek haneli enflasyon oranlarına yeniden ulaşmaya kararlıyız.”
8 AY SONRA İLK KEZ YAPTI
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2023 yılı Temmuz ayından bu yana ilk kez Türk lirası uzlaşmalı vadeli döviz satım işlemi gerçekleştirdi. TCMB’nin internet sitesinde yer alan bilgiye göre, bugün 475 milyon dolar tutarında TCMB nezdinde Türk lirası uzlaşmalı vadeli döviz satım işlemi yapıldı. TCMB en son 14 Temmuz 2023 tarihinde söz konusu işlemi gerçekleştirmiş, daha sonraki dönemde herhangi bir işlem yapılmamıştı. TCMB, geçen yıl Nisan ayında araç çeşitliliğinin artırılması amacıyla, Türk lirası uzlaşmalı vadeli döviz satım işlemlerinin, işlem yapmak isteyen bankalarla doğrudan gerçekleştirilebilmesine karar vermişti. İşlemler sadece Döviz Piyasalarında işlem yapmaya yetkili bankalar ile gerçekleştirilebiliyor.
‘GEREKSİZ DÖVİZ TALEBİNE DİKKAT EDİN’
Reuters’a konuşan iki bankacılık kaynağının verdiği bilgiye göre, TCMB yetkilileri bankalar ile son günlerde piyasada artan döviz talebi hakkında görüşme yaptı. Bir bankacılık kaynağı TCMB’nin görüşmede bankalara, “Gereksiz döviz talebine” dikkat etmesini söylediğini belirtti ve “TCMB görüşmede daha fazla konuşalım, talep nereden geliyor anlayalım mesajını verdi. Hem ne olduğunu anlamak hem de gereksiz volatiliteyi engellemek için bir görüşme oldu” dedi.
MERKEZ’İN HAMLESİ GENEL SEÇİM ÖNCESİNİ GEÇTİ
İki bankacı artan döviz talebini mart sonundaki yerel seçimler öncesinde oluşan “psikolojik” olarak niteledikleri talebe bağlarken bunun da “gereksiz bir talep” oluşturduğunu belirtti. TL’deki düzenli değer kaybı son günlerde hız kazanırken, dolar/TL güne 31.75 seviyesinden başladı. Bankacılar ayrıca artan döviz talebi nedeniyle TCMB’nin TL uzlaşmalı vadeli döviz satım işlemi yaptığını ifade ettiler. TCMB önceki gün Temmuz ayından bu yana ilk defa 475 milyon dolar tutarında forward işlemi yaparken, tutar 28 Mayıs, yani genel seçim öncesi dönemden bu yana en yüksek seviyede gerçekleşti. Öte yandan TCMB menkul kıymet tesisi kapsamında ticari ve ihtiyaç kredilerinde aylık büyüme sınırını düşürerek para politikasında ilave sıkılaştırma adımı atan TCMB, ilave adımlar üzerinde çalıştığını belirtti. Reuters, bilgi üzerine TCMB’ye ulaşılamadığını belirtti.
KREDİLERE YENİ KISITLAMA GELDİ
Merkez Bankası para politikasına ilişkin yeni bir dizi sıkılaşma önlemi aldı. Ticari kredilerde yüzde 2,5 olan aylık büyüme sınırı yüzde 2’ye, İhtiyaç kredilerinde yüzde 3 olan aylık büyüme sınırı yüzde 2’ye düşürüldü. Taşıt kredilerinde değişikliğe gidilmedi. Merkez Bankası, sıkı para politikası duruşunu destekleyici ilave önlemler aldı. Kredilerde büyüme oranları yeniden düzenlendi.
Merkez Bankası’ndan yapılan yazılı açıklama şu şekilde:
“Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, sıkı para politikası duruşunu destekleyici ilave sıkılaşma adımları atmıştır. Bu doğrultuda, kredi büyümesine dayalı menkul kıymet tesisi kapsamında; TL ticari krediler çin yüzde 2,5 olan aylık büyüme sınırının yüzde 2’ye indirilmesine, ihtiyaç kredilerinde yüzde 3 olan aylık büyüme sınırının yüzde 2’ye düşürülmesine, taşıt kredilerinde ise yüzde 2 sınırının korunmasına karar verilmiştir. Kredi büyüme sınırlarına ilişkin uygulamanın etkinliğini artırmak amacıyla, menkul kıymet tesisine ek olarak, kredi büyümesine dayalı zorunlu karşılık tesis edilmesine yönelik çalışmalar devam etmektedir. Ayrıca, parasal aktarım mekanizmasının güçlendirilmesine yönelik ilave adımlar üzerinde çalışılmaktadır.”
