Merkez Bankası liralaşma stratejisi kapsamında menkul kıymet tesis oranını yüzde 5’ten yüzde 10’a yükseltti. 2023 liralaşma stratejisi ile yılın ilk yarısında mevduatta liralaşma hedefini yüzde 50’den yüzde 60’a çıkaran TCMB, son makroihtiyatı tedbiri ile bankalara indirim veya artırım uygulayacak. Düzenleme ile TL paylarında yüzde 60 hedefini aşan bankalara menkul kıymet tesis oranının indirimli olarak uygulanacağı belirtilirken, hedefe ulaşamayan bankalar için de bu oran artırılacak.
Ekonomi yönetiminin aldığı kararlarla Türk Lirası’nda yaşanan tarihi kayıplar devam ederken, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) makroihtiyati tedbirlerine her gün yenilerini ekliyor. Merkez Bankası, 2023 için liralaşma stratejisini açıkladı. Yeni yılın ilk yarısında mevduatta liralaşma hedefini yüzde 50’den yüzde 60’a yükseltti. Liralaşma hedefini yükselten TCMB, yayınladığı son makroihtiyati tedbir ile liralaşma stratejisti kapsamında bankaların menkul kıymet tesis oranını yüzde 5’ten yüzde 10’a yükseltti. TCMB’den yapılan açıklamada Liralaşma Stratejisi neticesinde bankaların genelinin 2022’de açıklanan mevduatta yüzde 50 liralaşma hedefine ulaştığı ifade edildi. Yapılan açıklamada menkul kıymet tesis oranının yüzde 5’ten yüzde 10’a çıktığı, gerçek kişi ve tüzel kişi için Türk Lirası paylarında yüzde 60 hedefini aşan bankalara menkul kıymet tesis oranının indirimli olarak uygulanacağı belirtildi. Açıklamada “söz konusu orandan düşük olanı, yüzde 60 ve yüzde 70 arasında olan bankalar için 5 puan, yüzde 70’ten büyük olan bankalar için 7 puan menkul kıymet tesis oranından indirim yapılacaktır” dendi. TL paylarında yüzde 60 hedefinin altında kalan bankalar için ise daha önce belirlenmiş olan ilave oranların menkul kıymet tesis oranına eklenerek uygulanmaya devam edileceği belirtildi. Söz konusu uygulamanın 24 Şubattan itibaren geçerli olacağı açıklandı. Yapılan düzenlemeye ilişkin değerlendirmede bulunan ekonomistler, durumun sürdürülebilir olmadığının altını çizdi. Sosyal medya hesabından TCMB’nin kararını yorumlayan ZiraatBankası eski Genel Müdür Yardımcısı, Prof. Dr. Şenol Babuşcu, ‘’ Artırımlı-İndirimli yeni Merkez Bankası kararı. Uğraşmayın böyle. Döviz kullanımı yasaktır deyin gitsin. Kapalı ekonomiye geçelim bitsin tüm sorunlar’’ ifadelerini kullandı.
‘KKM’DEN ÇIKIŞ PANİKLETMİŞ’
Merkez Bankasının kararını değerlendiren finansal piyasalar uzmanı İris Cibre‘’Bankalara döviz mevduat için menkul kıymet tesis oranı yüzde 5’ten yüzde 10’a yükseltilmiş. Yüzde 60-70 arasında TL mevduata ulaşılırsa 5 puan, yüzde 70 ile 7 puan indirim, yüzde 50’ise ise 7 puan artırım, yüzde 60’ta ise 2 puan bindirim. Bilanço dışı işlemler menkul kıymet tesise dahil. Eksik hesaplanırsa 3 katı dolar mevduat bloke’’ifadelerini kullandı. Cibre KKM’deki çıkışın Merkez’i paniklettiğini belirterek ‘’KKM çıkışı panikletmiş. Yakında yeni düzenleme de gelir’’ dedi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre 30 Aralık haftası itibariyle KKM büyüklüğü 47,9 milyar TL düşüşle 1,42 trilyon TL oldu.
HAZİNE 2022’DE 108.3 MİLYAR AÇIK VERDİ
Hazine nakit dengesi Aralık ayında 108,3 milyar TL açık verdi. Böylelikle 2022 yılı 169,4 milyar TL’lik açıkla tamamlandı. Hazine nakit dengesi Aralık 2022’de 108,3 milyar lira, 2022 yılının tamamında ise 169,4 milyar lira açık verdi. Hazine nakit dengesi Kasım 2022’de 99,5 milyar lira açık vermişti. Aralık’ta faiz dışı denge 92,8 milyar TL açık verirken, 2022 yılının tamamında faiz dışı dengede 110,6 milyar TL’lik fazla görüldü. 2022’nin tamamında faiz ödemeleri 287,2 milyar TL’yi buldu. 2022’de net borçlanma 437,3 milyar TL olarak kaydedildi. Net dış borçlanma 75,2 milyar TL olurken, net iç borçlanma ise 362,1 milyar TL olarak gerçekleşti.
DÜZENLEMELER SONRASI 10 YILLIK TAHVİL GETİRİSİ DİBİ GÖRMÜŞTÜ
Merkez Bankası’nın yılı son günlerinde menkul kıymet tesisi ve zorunlu karşılık oranlarında yaptığı düzenlemeler 10 yıllık tahvil getirilerinde dibin görülmesine neden oldu. Türkiye’nin 10 yıllık tahvil getirileri Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) finansal sistemdeki lira varlıklarının ağırlığını artırmaya yönelik adımlar atmasının ardından geriledi. 10 yıllık devlet tahvillerinin getirisi, 2022’de 1.449 baz puanla rekor düzeydeki en büyük yıllık düşüşü yaşamasının ardından 131 baz puan düşerek Nisan 2015’ten bu yana en düşük seviye olan yüzde 8,52’ye geriledi.
‘KAPALI EKONOMİYE GEÇELİM TÜM SORUNLAR BİTSİN’
Yapılan düzenlemeye ilişkin değerlendirmede bulunan ekonomistler, durumun sürdürülebilir olmadığının altını çizdi. Sosyal medya hesabından TCMB’nin kararını yorumlayan ZiraatBankası eski Genel Müdür Yardımcısı, Prof. Dr. Şenol Babuşcu, ‘’ Artırımlı-İndirimli yeni Merkez Bankası kararı. Uğraşmayın böyle. Döviz kullanımı yasaktır deyin gitsin. Kapalı ekonomiye geçelim bitsin tüm sorunlar’’ ifadelerini kullandı. Akademisyen ve ekonomist Firuze Nazlı Ergin ise ‘’Bankalar, Merkez Bankası’nda belirlenen oranda menkul kıymet bulundurur. Bu oran yüzde 5’ten yüzde 10’a yükseltildi. “Liralaşma”oranı yüzde 60 ve üstü olan bankalara indirim uygulanacak. Mevcut para politikasındaki ısrar devam ettiği sürece bu tarz tebliğler çaresizce artarak devam edecektir’’ yorumunu yaptı.
‘EN İYİ İHTİMALLE DENGESİZ ENFLASYONİST BÜYÜNEBİLİR’
Merkez Bankası’nın menkul kıymet tesis oranının yüzde 5’ten yüzde 10’a yükseltilmesi kararını sosyal medya hesabından değerlendiren iktisatçı Hatice Özütler, ‘’Bankaların liralaştırma esaslı menkul kıymet taşıma zorunlulukları: yüzde 50’den az ise yüzde 10+7, yüzde 50-60 ise yüzde 10+2, yüzde 60-70 ise yüzde 5, yüzde 70+ ise yüzde 3. 250 milyar liralık KGF paketi sonrası en iyi ihtimalle baskılanan ihracatçı gelirleriyle “dengesiz+enflasyonist” büyünebilir ve bu liralaşma değil’’ ifadelerini kullandı.
