Sandıktan çıkan ağır sonucu da etkileyen ekonomideki tabloya çözüm olarak iktidar ‘kamuda tasarruf’ vaat etti. Ancak devlette israfın bitirilmesine yönelik somut bir plan ve adres ortaya konulmadığı gibi ‘tasarruf’ derken de kemeri yine vatandaşın sıkacağı belli oldu. Milli Eğitim Bakanı öğretmen atamalarında Maliye’den görüş beklendiğini açıkladı. Çalışma Bakanı ‘Asgari ücrete ara zam yok’ dedi.
Milyonları fakirleştiren tabloda KKM gibi irrasyonel uygulamaların yanı sıra Hazine garantili projeler etkili oldu. Belediyelerde ifşa olan savurganlık ölçüsüz harcamaların kamunun her kademesine sirayet ettiğini gösterdi. Seçimden sonra ise hükümet yetkilileri kamuda tasarruf söylemlerini ortaya attı. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz “Kamuda tasarruf için ciddi çalışma yürütülüyor” dedi. Ancak somut bir adım dile getirilmedi.
ÇALIŞMA BAKANI: ASGARİ ÜCRETE ZAM GÜNDEMDE DEĞİL
Bakanların açıklamaları da acı reçetenin yine milletin önüne konacağını gösterdi. Enflasyon karşısında ezilen dar gelirli asgari ücrete ara zam beklentisi içindeyken Çalışma Bakanı Vedat Işıkhan “Asgari ücrete ara zam gündemde yok” dedi. Emeklilere zaten verilen enflasyon farkı dışında ödeme yapılmayacağını duyurdu. Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin, öğretmen atamalarında hem takvimin hem sayının belli olmadığını söyledi.
Son yıllarda ‘itibardan tasarruf olmaz’ denilerek kamuda yapılan israf astronomik rakamlara ulaşırken, devletin kasası neredeyse boş kaldı. Kamuda israf her geçen gün artarken, vatandaş ise açlık ve yoksullukla mücadele ediyor. Emekli 10 bin lira ile yaşama mücadelesi verirken, asgari ücretlinin de geçim derdi büyüyor. Kamuda gösteriş, şatafat yerel seçimlerden sonra iktidardan muhalefete geçen belediyelerde bir kez daha ortaya çıkarken, hükümetten tasarruf açıklaması geldi.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz kamuda tasarrufun kendileri için öncelikli olduğunu belirtti. Yılmaz yaptığı açıklamada “Kamuda tasarruf konusunda bir taraftan Hazine Maliye Bakanlığımız bir çalışma yapıyor. Bir taraftan da Strateji Bütçe Başkanlığımız ciddi bir çalışma yürütüyor. 15 değil çok daha fazla bir madde sayısı. Bütün bunları bir yerde toparlayıp, belli bir süzgeçten geçirip uygulamaya geçeceğiz. Kamuda tasarruf bizim için çok öncelikli bir konu. Ama tasarrufun özü de bir taraftan önceliklendirme, odaklanma, verimliliği arttırma’’ dedi. Ancak yapılan açıklamalar göre tasarruf yine vatandaşın cebinden yapılacak.
Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin, öğretmen atamalarına ilişkin takvim ve sayının henüz belli olmadığını belirterek, değerlendirmeyi Hazine ve Maliye Bakanı ile yapacaklarını söyledi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan asgari ücrete ara zam yapılmayacağını açıkladı. Bakan Işıkhan, sorulan bir soru üzerine, “Temmuzda ara zam yok başta nasıl karar aldıysa süreç öyle işleyecek. En düşük emekli aylığı 10 bin lira. Zaten temmuz ayında enflasyondan ya da sözleşmeden kaynaklanan farklar emekli aylıklarına yansıtılacak. Bunun dışında asgari ücrete ara zam düşünmüyoruz” ifadelerini kullandı.
EMEKLİYE AYIRACAK KAYNAK YOK
Cumhurbaşanı Erdoğan, yerel seçimler öncesi seyyanen zam çağrıları için muhalefeti eleştirmişti. Bütçede para olmadığını iddia ederek zam önerisine kapıyı kapatan Erdoğan, “Tüm yatırım bütçesini buraya aktarsak bile karşılamaya yetmiyor” demişti. Ancak uzmanlara göre ise kaynak var ancak emeklilere aktarılmıyor.
Kocaeli Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstriyel İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aziz Çelik’e göre, Türkyie’nin emeklilere aktarılacak yeterince kaynağı var. Çelik’in sosyal medya platformu X’te paylaştığı verilere göre, bütçeden sosyal güvenliğe ve emeklilere ayrılan pay son yıllarda azaltıldı. Uzun yıllar yüzde 15-19 arasında seyreden sosyal güvenliğe bütçeden ayrılan kaynak oranı 2024 yılında önceki yıllardaki seviyenin çok altında kaldı.
Aziz Çelik’in paylaştığı verilere göre SGK’ya bütçeden ayrılan kaynakların toplam bütçeye oranı, 2020 yılında yüzde 20,7, 2021 yılında yüzde 15,7, 2022 yılında yüzde 13,2, 2023 yılında tahmini yüzde 15,9 seviyesinde oldu. Ancak bu oran 2024 yılı hedeflemelerinde yüzde 10,2’ye kadar geriledi. Çelik’e göre, SGK’ya ayrılan kaynağın geçmiş yıllardaki seviyeye çıkartılması halinde mevcut bütçe büyüklükleri içinde bile en düşük yaşlılık (emekli) aylığının 15 bin TL’ye tamamlanması ve aylıklarda 5 bin TL artış mümkün.
‘YASAYA İHTİYAÇ DUYULAN KONULAR VAR’
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, kamuda tasarrufa ilişkin ‘’Yani tasarruf derken harcamaların azaltılmasının yanı sıra mevcut harcamaları daha verimli hale getirme, önceliklendirme, ekonominin rekabet gücüne, verimliliğine, sosyal refaha daha fazla katkı sunar hale getirme boyutları da var” ifadelerini kullandı. Bu konuda epeyce mesafe alındığına değinen Yılmaz, yasaya ihtiyaç duyulan konuların da olduğunu dile getirdi.
Yılmaz açıklamasına şöyle devam etti:
“Epeyce bir mesafe alındı. Mehmet Bey’in yurt dışı programı var, bu dönüşünde ilgili diğer kurumlarımızla birlikte bir araya gelip sonuçlandıracağız. Yasaya ihtiyaç duyulan konular olduğu gibi ihtiyaç duyulmadan yapılacaklar da var. Konusuna göre, yani genelgeyle yapılacak iş var, idari kararla yapılacak iş var. Uygulamayla olacak işler var. Yasayla olan kısımlar da olabilir tabii.”
TEMMUZDA SADECE ENFLASYON VE SÖZLEŞME FARKLARI YANSITILACAK
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan asgari ücrete ara zam yapılmayacağını açıkladı. Bakan Işıkhan, “Temmuzda ara zam yok başta nasıl karar aldıysa süreç öyle işleyecek. En düşük emekli aylığı 10 bin lira. Zaten temmuz ayında enflasyondan ya da sözleşmeden kaynaklanan farklar emekli aylıklarına yansıtılacak. Bunun dışında asgari ücrete ara zam düşünmüyoruz” ifadelerini kullandı.
Hükümet son 2 senedir Temmuz ayında yaptığı ara zammın bu sene yapılmayacağını açıklamış; 2024 yılı için tek ücret belirlemişti. Geçtiğimiz günlerde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkan Fatih Karahan’ın imzasıyla hükümete bir mektup gönderilmiş, orada da asgari ücrete tek zam vurgusu yapmıştı. Merkez Bankası’nın metninde, “Asgari ücretin yılda bir kez güncellenmesi, öngörülen dezenflasyon patikasının tesis edilmesi açısından kritik bir önem taşımaktadır” ifadesi yer almıştı. Bazı iş insanları asgari ücrete 2024 yılında tek zam yapılaması, bütçelerin bu doğrultada yapıldığı yönününde açıklamaları olmuş, işçi sendikaları bu duruma tepki göstermişti.
HAZİNE’DEN TBMM’NİN 3 YILLIK ARAÇ KİRALAMALARI İÇİN 376 MİLYON ÇIKACAK
Vatandaşa sık sık ‘kemer sıkma’ önerisinde bulunan iktidar, kamu harcamalarını azaltmak için ‘Kamuda Tasarruf Tedbirleri Genelgesi’ yayımladı ancak bu tedbirler havada kaldı.
Sözcü’den Deniz Ayhan’ın haberine göre, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) 3 yıllığına en az 2023 model sıfır kilometre 113 araç kiraladı. Araçlar için, Hazine’den 376 milyon 710 bin 588 TL harcandı. Bir aracın aylık ortalama kira maliyeti 92 milyon 603 bin TL olarak hesaplandı. Günlük kira bedeli ise 3 bin 86 TL. Araç kiralama şartnamesinde, “TBMM makam hizmetlerinde ve TBMM’yi ziyarete gelen yabancı ülke meclis başkanları ve beraberlerindeki parlamento heyetleri ile diplomatik konukların ülkemizde bulundukları sürelerde ulaşım hizmetlerinin yerine getirilmesinde kullanılmak üzere, 01.01.2024 – 31.12.2026 tarihleri arasında, 36 ay süreyle (otuzaltı) toplam 113 (yüzonüç) adet sürücüsüz aracın kiralama yöntemiyle temin edilmesine ilişkin hizmet alımıdır” denildi.
