İPA'nın son raporu, emeklilerin Türkiye'de karşı karşıya olduğu zorlukları gözler önüne serdi. Rapora göre temel gelir kaynağı emekli maaşı olan hanelerin konut ve kira harcamaları 2022 yılında yüzde 28,6 iken geçen yıl yüzde 31,9 seviyesine çıktı.
İstanbul Planlama Ajansı (İPA) 'emekli' raporu yayımladı. Rapora göre temel gelir kaynağı emekli maaşı olan hanelerin konut ve kira harcamaları 2022 yılında yüzde 28,6 iken geçen yıl yüzde 31,9 seviyesine çıktı. Bu durum, birçok emekliyi geçinmek için tekrar çalışmaya zorluyor. Raporun öne çıkan diğer önemli bulguları şöyle:
ARTAN KONUT VE KİRA HARCAMALARI
Temel gelir kaynağı emekli maaşı olan hanelerde konut ve kira harcamaları, 2022'den 2023'ebir yılda yüzde 3,3 artarak yüzde 31,9 seviyesine çıktı. Bu durum, İstanbul'da yaşayan emekliler için barınma sorununu daha da derinleştiriyor.
DÜŞEN EMEKLİ MAAŞI
2010 yılında en düşük emekli maaşıyla 11,4 gram altın veya 453,4 dolar alınabilirken, bu değer bugün 4,4 gram altına ve 319 dolara düştü. Asgari ücretin üzerinde olan emekli maaşı, şu an asgari ücretin yarısına denk geliyor. Bu durum, birçok emekliyi geçinmek için tekrar çalışmaya zorluyor.
ÇALIŞMAYA YÖNELEN EMEKLİLER
İstanbul'da yaşlılık aylığı alan ve çalışan veya iş arayan emeklilerin oranı yüzde 55'e yükseldi. Bu oran, Türkiye ortalamasının da üzerinde. 2023 yılında 55 yaş ve üstü 17 bin 137 kişi, 65 yaş ve üstü bir 368 kişi İŞKUR'a iş başvurusunda bulundu.
KAYIT DIŞI ÇALIŞMA
İstanbul’da yaşamak için yaşlılık veya emeklilik aylığına hak kazananların yüzde 28,4’ünün resmi olarak çalışmaya devam ettiği; emekli İstanbulluların yüzde 18,3’ünün hem kiracı hem de hanelerinde emekli aylığı dışında başka bir geliri olmadığı ortaya kondu.
Rapora göre, emeklilerin sadece yüzde 60'ı resmi olarak çalışıyor. Kayıt dışı çalışan emeklilerin de hesaba katıldığında, bu oranın yüzde 80'lere ulaştığı tahmin ediliyor.
TEMEL İHTİYAÇLARA KISITLAMA
Emekli maaşlarının yetersizliği, emeklilerin gıda ve giyimde daha ucuz ürünlere yönelmeye ve sosyal ve kültürel aktivitelere olan harcamalarını kesmeye zorluyor.
İstanbul'da ortalama yaşam maliyeti 20 bin 991 TL iken, en düşük emekli maaşı bu tutarın yarısından bile az. Emekliler, artan yaşam maliyetlerine karşı maaşlarının yetersizliği ile mücadele ediyor. Bu durum, emeklileri çalışma hayatına tekrar dönmeye ve temel ihtiyaçlarında kısıtlama yapmaya zorluyor.
EK ZAM YAPILACAK MI?
Öte yandan, TÜİK tarafından açıklanan Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs ayında toplam enflasyon 22,72 oldu. SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı emeklileri ise enflasyon farkının yanı sıra ek zam olup olmayacağını merak ediyordu. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan en son "Emekliye enflasyon farkının haricinde bir refah payı gündeme gelebilir mi?" sorusuna "Şu an gündemimizde yok. Zaten toplu sözleşme gereği yapılacak artışlar olacak. Refah payı ile ilgili şu an bir çalışmamız yok." yanıtı vermişti.
