İSO Türkiye İmalat PMI, eylül ayında 44,3'e düşerek üst üste altıncı ay daralmayı gösterdi. Bu yavaşlama, Mayıs 2020'den bu yana en belirgin seviyede gerçekleşti.
İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından yayımlanan Eylül 2024 Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anket sonuçları, imalat sanayinde yaşanan zorlu sürecin derinleştiğini ortaya koydu. PMI verileri, ekonomik büyümenin önemli bir göstergesi olarak, sektör genelinde süregelen daralmayı ve talepteki zayıflığın Türk imalatçıları üzerindeki olumsuz etkisini gözler önüne serdi. Eylül ayında manşet PMI 44,3’e gerileyerek, ağustos ayındaki 47,8 seviyesinin de altına düşerken, bu düşüş Mayıs 2020’den bu yana en belirgin yavaşlama olarak kaydedildi. Bu durum, faaliyet koşullarındaki bozulmanın üst üste altıncı aya ulaştığını ve imalat sektörünün genelinde ciddi bir durgunluk yaşandığını gösterdi.
SİPARİŞLERDE SERT DÜŞÜŞ VE ÜRETİMDE DARALMA
Eylül ayı PMI anketine katılan firmaların büyük bir kısmı, hem iç hem de dış taleplerdeki ciddi zayıflığa dikkat çekti. Yeni siparişlerin düşüşü, yaklaşık dört buçuk yılın en sert seviyesine ulaştı. Özellikle ihracat siparişlerinde yaşanan yavaşlama, dış pazarlardaki durgunluğu yansıttı. Yeni siparişlerdeki bu sert düşüş, üretimi de doğrudan etkileyerek üretim hacminin üst üste altıncı ay yavaşlamasına sebep oldu. Üretimdeki daralma, Mayıs 2020’den bu yana en yüksek oranında gerçekleşti ve sektör genelindeki baskıyı daha da artırdı.
TALEP ZAYIFLIĞI VE İSTİHDAMDA DÜŞÜŞ
Yeni siparişlerdeki yavaşlamanın etkisiyle firmalar, üretim kapasitelerini azaltarak istihdamda da kesintilere gitmek zorunda kaldı. Bu süreçte tam zamanlı çalışanların işten ayrıldığı bildirildi ve Nisan 2020’den bu yana istihdamdaki en belirgin daralma yaşandı. Kasım 2018'den bu yana ilk kez, takip edilen tüm sektörlerde istihdam azalması gözlemlendi. Bu durum, özellikle tekstil sektöründe daha yoğun bir şekilde hissedildi. Ayrıca, üretim gereksinimlerinin azalması, firmaların satın alma faaliyetlerini de yavaşlatmasına neden oldu.
GİRDİ MALİYETLERİ ARTMAYA DEVAM ETTİ
Liradaki zayıflık ve ham madde fiyatlarındaki artış, firmaların üretim maliyetlerini önemli ölçüde yükseltti. Eylül ayında girdi maliyetlerinde kaydedilen artış, üst üste üçüncü ay yüksek seviyelerde devam etti. Sektörler genelinde fiyatlar artış eğilimini sürdürse de, bu artışların talep üzerinde iyileştirici bir etkisi olmadı. Kimyasal, plastik ve kauçuk ürünleri sektöründe girdi maliyetlerindeki en yüksek artış yaşanırken, ana metaller sektöründe ise bu artış daha ılımlı kaldı.
İSO’nun yayımladığı Sektörel PMI raporu da sektörel bazda önemli bulgular ortaya koydu. İzlenen on sektörün tamamında yeni siparişler üst üste üçüncü ay yavaşladı. En belirgin düşüş, giyim ve deri ürünlerinde görülürken, gıda sektöründe ise en hafif yavaşlama yaşandı. Ayrıca, kimyasal, plastik ve kauçuk ürünleri sektöründe girdi maliyetlerinde en yüksek artış kaydedilirken, ana metallerde artış daha sınırlı oldu.
İstihdam açısından bakıldığında, izlenen on sektörde de gerileme kaydedildi. Tekstil sektörü bu daralmadan en fazla etkilenen alanlardan biri olurken, gıda sektörü nispeten daha dirençli bir performans gösterdi. Girdi talebindeki düşüş, tedarik zincirleri üzerindeki baskıyı bir miktar hafifletirken, teslimat sürelerinde kısalmalar kaydedildi. Bu süreçte ağaç ve kağıt ürünleri sektörü, tedarikçilerin performansındaki en belirgin iyileşmeyi gösterdi.
