TÜİK’in ‘yüzde 1’ diye açıkladığı enflasyon oranına göre emekliler yüzde 11, işçi ve Bağ-Kur’lu 15 zam aldı. Bütçede büyük bir kara delik oluşturan ‘yolcu ve araç garantili’ projelere ise hesap farklı işledi. Kuzey Marmara Otoyolu geçişlerine kamuoyuna duyurulmadan enflasyonun üzerinde zam yapıldı. Garanti araç sayısı 136 milyon artırıldı. CHP’li Yavuzyılmaz ‘Kurnazlıkla yüzde 65 örtülü zam yapıldı’ dedi.
Emekli ve ücretli çalışanlara verilen düşük zam eleştirilirken, garantili projelere hesap farklı işledi. CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, Kuzey Marmara Otoyolu’na yapılan yüzde 65’lik örtülü zammı eleştirerek, Hazine’nin otoyolu işleten şirketlere garanti ettiği araç geçiş sayısını 136 milyon artırıldığını duyurdu. Bu artışın vatandaşın cebine yansıyacak büyük bir yük oluşturacağını belirten Yavuzyılmaz, uygulamayı “soygun” olarak nitelendirdi.
DAR GELİRLİYE FARKLI GARANTİLİYE FARKLI
Yıllık enflasyon yüzde 44.38 olarak gerçekleşmesine rağmen asgari ücrete yüzde 30 zam yapılması büyük tepki çekti. Türkiye’deki çalışanların yarısını daha da yoksullaştıran orana eleştiriler sürerken TÜİK, aralık ayı enflasyonunu yüzde 1 açıkladı. Çarşı-pazardaki fiyat artışlarını izah etmekten uzak ‘enflasyon’ hesabı memur emeklilerine yüzde 11, işçi ve Bağ-Kur’luya yüzde 15 zam olarak yansıdı. Dar gelirliyi daha da dara sokan hesaplamalar devlet garantili projelere farklı işledi. Yüzde 65 oranındaki zamları muhalefet duyurdu.
VATANDAŞ CEBİNDEN PATRONA YÜZDE 65 ZAM
Dev kamu ihalelerini alan Kalyon, Kolin, Cengiz ve Limak’ın şirketlerinin işlettiği YİD modeli ile yapılan Kuzey Marmara Otoyolu geçişlerine enflasyon üzerinde zam yapıldı. Sayıştay raporlarına yansıyan gelişmeyi aktaran CHP Genel Başkan Yardımcısı Yavuzyılmaz artışın 1 Ocak yürürlüğe girdiğini söyledi. ‘Garanti araç geçiş sayısını 136 milyon artırarak 2025’te 344 milyona çıkardılar. Fatura yine vatandaşa çıkacak. Türkiye’deki tüm araçlar 22 kez geçse de garanti edilen geçiş sayısı tutmuyor. Bunun adı soygundur’ dedi.
Milyonların ekmeğiyle oynadılar
HAZİNE GARANTİLİ OTOYOLA YÜZDE 65 'ÖRTÜLÜ ZAM'
Türkiye bütçesinde karadelik oluşturan Hazine garantili projelerin maliyeti artmaya devam ediyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın ‘Yap-İşlet-Devret’ modeliyle hayata geçirdiği Kuzey Marmara Otoyolu’nda 1 Ocak 2025 itibariyle bir “örtülü zam” yapıldığı iddia edildi. CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, konuya ilişkin sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, AK Parti hükümetinin otoyola uyguladığı bu dolaylı zammı eleştirdi. Yavuzyılmaz, “AK Parti yine bir kurnazlıkla, Kuzey Marmara Otoyolu’na yüzde 65 oranında örtülü zam yaptı” ifadelerini kullandı.
Yavuzyılmaz’ın açıklamalarına göre, otoyol ücretlerinde herhangi bir artış yapılmamış olmasına rağmen, Hazine’nin otoyolu işleten Kalyon, Kolin, Cengiz ve Limak gibi şirketlere garanti ettiği araç geçiş sayısının 136 milyon adet artırıldığı tespit edildi. Bu artışla birlikte, 2025 yılı için garanti edilen toplam araç geçiş sayısı 344 milyon araca çıkarıldı. Yavuzyılmaz, söz konusu artışın, gerçekçi olmayan bir hedefin belirlenmesine neden olduğunu ve bu hedefin tutturulmasının neredeyse imkansız olduğunu vurguladı. Zonguldak Milletvekili, garanti edilen bu araç geçiş sayısının, Türkiye’deki tüm otomobillerin Kuzey Marmara Otoyolu’ndan sırayla 22 kez geçmesi durumunda bile tutturulamayacağını belirterek, durumu “soygun” olarak nitelendirdi.
Otoyol işletmecilerine sağlanan bu garanti ödemelerinin, sonunda yine vatandaşın sırtına yükleneceği uyarısında bulundu. Ayrıca, söz konusu zammın şeffaflık eksiklikleri ve kamu kaynaklarının yanlış yönetimi açısından ciddi eleştirileri de beraberinde getireceğini ifade etti. Kuzey Marmara Otoyolu’na ilişkin bu gelişme, otoyol projelerinin devlet garantileriyle nasıl şekillendirildiği ve bu tür projelerin toplum üzerindeki uzun vadeli maliyetleri konusunda yeniden tartışmalara yol açtı. Yavuzyılmaz, otoyol projelerinin halkın çıkarları gözetilerek daha şeffaf ve denetlenebilir bir şekilde yönetilmesi gerektiğinin altını çizdi.
DEV BÜTÇELİ HIZLI TREN İHALESİNE SUÇ DUYURUSU
Cumhuriyet tarihinin en büyük bütçeli ihalelerinden biri olan Delice-Çorum hızlı tren ihalesi 31 Aralık 2024 günü gerçekleştirildi. 75 milyar 352 milyon TL değerindeki ihale, Hükümet’e yakınlığıyla bilinen firmalara verildiği iddia edildi. Peşkeş çekildiği iddia edilen ihaleyle ilgili CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz değerlendirmelerde bulundu ve CHP olarak suç duyurusunda bulunacaklarını söyledi. Yavuzyılmaz, Delice-Çorum hızlı tren hattı ihalesinin adrese teslim olduğunu vurgulayarak, kazanan şirketin daha önce önceden belli olduğunu belirtti. 27 Aralık’ta yapılması planlanan ancak kamuoyundan gelen yoğun eleştiriler üzerine ertelenen ihale, son olarak Devlet Demiryolları İşletmesi’nde yapıldı. İhale sürecinin şeffaf olmadığını ve rekabet koşullarının oluşmadığını vurgulayan Yavuzyılmaz, “İhaleyi kazanacağı daha önce ilan edilmiş olan Çelikler (YSE Yapı) kazanan iki şirketten biri oldu. Danışıklı dövüşle sadece iki teklif verilen, adrese teslim pazarlık usulüyle ihale edilen, kılıfına uydurulmuş bu ihalede rekabet koşulları oluşmamıştır”
GARANTİLİ PROJE MÜTEAHHİTLERE TL FORMÜLÜ YOK
Kamu Özel İşbirliği projelerinin Dövizle yapılması da bütçe üzerinde yük oluşturuyor. Bütçe dengesini sağlama sürecinde hükümetin bu sözleşmeleri TL’ye çevirip çevirmeyeceği zaman zaman tartışma konusu oluyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, Bloomberg ile gerçekleştirdiği mülakatta bu projeleri savunarak sözleşmelerin TL’ye çevrilmesinin söz konusu olmadığını belirtti. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, KÖİ projelerinin yalnızca finansal olarak değerlendirilmemesi gerektiğini, ekonomik analizlerinin de göz önünde bulundurulması gerektiğini belirtti. Türkiye’nin birçok projeyi yatırım maliyetinin çok daha düşük olduğu dönemlerde hayata geçirdiğine işaret eden Yılmaz, “Ben bazen söylüyorum, keşke daha fazlasını yapsaydık” diye ekledi. Yılmaz, sözleşmelerin yenilenmesi ile ilgili olarak da “Bahsettiğiniz türden bir çalışma da şu an gündemimizde yok” ifadelerini kullandı.
ÜÇ YILDA KAMU-ÖZEL İŞBİRLİĞİ MODELİNE 678 MİLYAR LİRA ÖDENECEK
Hükümet, 85 milyonun sırtına yük olan ve sözleşmeleri dövize endeksli Kamu-Özel İş Birliği modeline Hazineden kaynak aktarmayı sürdürüyor. KÖİ ile yürütülen projelerin bütçeye devasa yük oluşturduğunu belirten CHP’li Milletvekili Ali Öztunç “Önümüzdeki üç yılda 678,3 milyar lira bütçeden bu projelere garanti olarak ödenecek. Bu da 15,2 milyar dolara denk geliyor. Bunlar ülkeyi batırmadan gitmek istemiyorlar” dedi. Öztunç, TBMM’ye sunulan 2025 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi’yle ilgili yaptığı değerlendirmede; Kamu-Özel İş Birliği (KÖİ) olarak isimlendirilen yap-işlet-devret ve yap-kirala-devret modeliyle gerçekleştirilen projelerin bütçeye olan yükünün büyüyerek artmaya devam ettiğini söyledi.
ESKİ ULAŞTIRMA BAKANI OTOYOLUNA CEO OLDU
Ulaştırma eski Bakanı Cahit Turhan, Kuzey Marmara Otoyol işletmesine CEO oldu. Limak, Cengiz Kolin ve Kalyon’un patronluğunu yaptığı şirketin Turhan’a ayda 1 milyon lira maaş ödediği iddia edildi. Turhan’ın bakanlık yaptığı dönemde ilave araç geçiş garantisi vermesine ilişkin belgeleri CHP’li Deniz Yavuzyılmaz paylaştı. Buna göre Cahit Turhan bakanlığı döneminde 1 milyar 338 milyon adet ilave araç geçiş garantisi verdi. CHP’li Deniz Yavuzyılmaz, şu ifadeleri kullandı: “Yaparsa AK Parti yapar. Ulaştırma eski Bakanı Cahit Turhan’ın Kuzey Marmara Otoyolu İşletmesinin CEO’luğuna getirildiğini tespit ettik. Bakanlığı döneminde, aynı işletmeye astronomik ve tutturulması imkansız sayılarda ‘ilave araç geçiş garantileri’ verdiğini belgeledik. İşletmeyi oluşturan şirketler; Kolin, Limak, Cengiz, Kalyon. Bu şirketlere Cahit Turhan döneminde verilen ‘ilave araç geçiş garanti sayısı’: 1 Milyar 338 Milyon Adet Araç! Türkiye’deki tüm otomobiller sırayla Kuzey Marmara Otoyolundan 87 kez geçse bu ilave garanti edilen araç geçiş sayısı tutturulamıyor”.
